علت لرزش دست (پارکینسون، آرتروز، کافئین، نوروپاتی و …)

تاریخ: ۹ اسفند ۱۴۰۲

لرزش دست، حرکت غیرارادی عضله، رعشه یا ارتعاش دست است. لرزش دست در واقع حرکات لرزشی موزون و جزئی است که با الگوی عقب و جلو رفتن رخ می‌دهد. همه افراد گاهی اوقات هنگام حرکت دست‌ها، دچار لرزش غیرقابل شناسایی دست می‌شوند. خستگی، استرس، احساس خشم یا ترس، کافئین و سیگار کشیدن، می‌تواند این لرزش طبیعی را آشکارتر کند. لرزش دست در هر سنی رخ می‌دهد اما اکثر اوقات در میانسالی و زنان و مردان مسن بروز می‌کند.

انواع لرزش‌ها

لرزش‌ها در هر بخش از بدن، دست‌ها، پاها، سر یا حتی تارهای صوتی ممکن است رخ دهد. این لرزش‌ها معمولاً براساس ویژگی‌های آنها، به لرزش‌های وضعیتی، لرزش عمدی، لرزش در حال استراحت و لرزش پیچیده دسته‌بندی می‌شوند. در حالی که تعدادی از آنها طبیعی هستند- می‌توان گفت که ناشی از جاذبه یا روند طبیعی افزایش سن- انواع دیگر لرزش‌ها ناشی از عوامل نگران‌کننده است.

لرزش‌ها را طبق زیر دسته بندی می‌کنند.

لرزش وضعیتی

این نوع لرزش در زمانی اتفاق می‌افتد که دست خود را در وضعیتی متفاوت از جاذبه زمین قرار می‌دهید. به عنوان مثال، اگر دستان خود را دراز کنید و کف دست‌های شما باز باشد، ممکن است لرزشی خفیف را تجربه کنید. این حالت لرزش در تمام افراد رخ می‌دهد، با این حال در بسیاری از افراد کاملاً حس نمی‌شود. اگر احساس استرس یا خستگی کنید یا مقدار زیادی کافئین مصرف کرده باشید، این لرزش ممکن است مشهود تر باشد.

در شرایط عادی، نیازی به نگرانی نیست. اگر اخیراً مصرف الکل را متوقف کرده‌اید یا از آرام‌بخش‌ها استفاده می‌کنید، این لرزش‌ها بیشتر قابل مشاهده می‌شوند. لرزش‌های وضعیتی در مواقع خاص معمولاً رایج‌ترین نوع لرزش‌ها هستند و علت دقیق آنها هنوز مشخص نشده است. این لرزش در طول حرکت برجسته تر می‌شود، مثل زمانی که نوشیدنی‌ای را در لیوان ریخته و با گذشت زمان، با افزایش سن، شدت آن افزایش می‌یابد. ممکن است این لرزش به ارث رسیده باشد و در اعضای خانواده نیز دیده شود. مصرف قهوه و اضطراب ممکن است این لرزش را تشدید کند و کمبود خواب نیز ممکن است علائم آن را افزایش دهد.

لرزش‌های کارهای خاص مشکل حاد سلامتی را نشان نمی‌دهد، اما اگر در زندگی روزمره تداخل ایجاد کند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید، که داروهایی را جهت رفع آن تجویز کند.

لرزش عمدی

این نوع لرزش دست هنگام رخ می‌دهد که یک حرکت هدفمند مانند برداشتن جسمی را انجام می‌دهید. هرچه به جسمی که قصد برداشتن آن را دارید نزدیک‌تر می‌شوید، لرزش دست‌ها شدیدتر می‌شود، که ممکن است منجر به ناتوانی در انجام آن کار شود. لرزش‌های عمدی می‌تواند به دلیل آسیب به مخچه باشد، که بخشی از مغز است که مسئول تعادل و هماهنگی می‌باشد، و می‌تواند نشانه اسکلروز چندگانه و برخی اختلالات وراثتی باشد که به مخچه آسیب می‌زند. سکته مغزی، اعتیاد به الکل، مصرف بیش از حد آرامبخش و برخی از لرزش‌ها ممکن است به مخچه صدمه زده و این لرزش‌ها را ایجاد کند.

لرزش‌های در حال استراحت

این نوع لرزش هنگامی رخ می‌دهد که شما در حال استراحت هستید و عضلات کاملاً در آرامش هستند. هنگامی که ناحیه درگیر لرزش را حرکت می‌دهید، لرزش کمتر قابل مشاهده خواهد بود یا حتی ناپدید می‌شود. هنگامی این لرزش رخ می‌دهد که سلول‌های عصبی در بخشی از مغز که  آن را عقده‌های قاعده‌ای می‌نامند، مختل می‌شود. لرز‌ش‌های در حال استراحت معمولاً نشانه‌ای از پارکینسون هستند.

لرزش‌های پیچیده

این لرزش‌ ویژگی‌هایی شبیه به بیش از یک نوع لرزش را دارد، که می‌تواند ناشی از آسیب گسترده عصب (که در بیماران دیابتی یا سندروم گلین باره رخ می‌دهد) یا عوامل روانی ( مانند استرس یا اختلالات روانپزشکی) باشد.

عوامل لرزش‌ دست‌ها یا رعشه

عوامل زیادی هستند که منجر به لرزش دست یا رعشه می‌شوند. برخی از این عوامل لرزش دست در ادامه ذکر شده است:

• لرزش دست‌ها یا رعشه ناشی از اضطراب، استرس، خشم و غیره. برخی از این اتفاقات که منجر به اضطراب، استرس یا خشم می‌شود، لرزش (لرزش با عصب) را به همراه دارد، این احتمال نیز وجود دارد که هنگام خستگی شدید، دست‌ها دچار لرزش شود.
• سطح پایین قند خون نیز منجر به لرزش دست‌ها می‌شود، زیرا مقدار سوخت مورد نیاز بدن، برای عصب‌ها و عضلات فراهم نشده است که با تشدید لرزش دست‌ها باعث واکنش سیستم آدرنالین می‌شود. کاهش قند خون معمولاً هنگامی رخ می‌دهد که فرد مقدار زیادی غذاها / خوراکی‌های حاوی شکر مصرف کند یا ورزش‌های شدید انجام دهد.
• مصرف بیش از حد چای یا قهوه نیز باعث لرزش دست‌ها یا رعشه بویژه همراه با کاهش قند خون می‌شود. بنابراین کاهش مصرف چای و قهوه و وعده‌های غذایی حاوی شکر، به لرزش‌ دست‌ها کمک زیادی می‌کند.
• عوامل محیطی مانند قرار گرفتن غیرطبیعی در معرض سموم علف کش یا حشره کش، خطر ایجاد بیماری پارکینسون را افزایش می‌دهد که این بیماری لرزش دست‌ها یا رعشه را در پی دارد.
• کمبود برخی از ویتامین‌ها
• اختلالات عصبی یا مشکلاتی مانند آسیب ضربه‌ای مغز، بیماری مزمن کلیه، اسکلروز چندگانه و سکته مغزی می‌تواند منجر به لرزش دست‌ها و رعشه دست شود.
• تومور مغزی
• داروهای مختلف و داروهای تجویزی که به عنوان عامل لرزش دست شناخته شده‌اند.
• مصرف بیش از حد الکل یا ترک مصرف الکل باعث لرزش دست‌ها یا رعشه می‌شود.
• اگر بطور ناگهانی مصرف داروهایی مانند داروهای بیماری آسم، برخی از داروهای ضدافسردگی، لیتیم، آرامبخش و غیره متوقف شود، ممکن است لرزش دست‌ها یا رعشه ایجاد کند. همچنین افرادی که اعتیاد به الکل دارند، صبح پس از زیاده‌روی در مصرف الکل، دچار لرزش در دست‌ها می‌شوند.
• بیماری پارکیسنون نیز باعث لرزش دست می‌شود
• تیروئید پرکار همچنین یکی از عواملی است که لرزش دست را ایجاد می‌کند. زنان و افرادی که در سنین ۲۰ و ۳۰ سالگی هستند، بطور شایع تحت تاثیر این مشکل قرار می‌گیرند.

چگونه آستئوآرتریت باعث لرزش دست می‌شود؟

آستئوآرتریت که به نام بیماری ساییدگی مفصل نیز شناخته می‌شود، نوع شایع آرتروز است که با گذشت زمان و ساییدگی غضروف رخ می‌دهد. آستئوآرتریت در بیشتر موارد به دلیل روند طبیعی افزایش سن ایجاد می‌شود، اما همچنین ممکن است ناشی از آسیب‌های مفصل، وراثت یا چاقی باشد. علائم استئوآرتریت شامل درد در مفاصل درگیر، حساسیت به لمس، خشکی، کاهش انعطاف‌پذیری و ضعف، احساس ناخوشایند و خار استخوانی است. هنگامی که آستئوآرتریت بر دست‌ها اثر می‌گذارد، باعث کاهش قدرت نیروی گرفتن اجسام و لرزش بسیار خفیف می‌شود. درمان استئوآرتریت بطور رایج شامل داروهای NSAID مانند آسپرین یا ایبوپروفن، تزریقات کورتیکواستدوئیدو فیزیوتراپی است. در موارد شدید بیماری آستئوآرتریت، پزشک جراحی را توصیه می‌کند.

چه علائم دیگری همراه با لرزش دست رخ می‌دهد؟

علائم احتمالی که ممکن است همراه با لرزش دست رخ دهد، شامل :

• بی اختیاری و تکرر ادرار
• اختلال در تعادل و هماهنگی بدن
• بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در هر بخشی از بدن
• صدای لرزان
• کشیده شدن پاها روی زمین (هنگام راه رفتن)
• نشانه‌هایی از پرکاری تیروئید مانند بیرون زدگی چشم‌ها، کاهش وزن بدون علت، مشکلات بینایی، راه رفتن بی‌ثبات، خستگی و افسردگی
• حالت بدن خمیده

عوارض بالقوه لرزش دست چیست؟

لرزش دست به طور عمومی نشانه‌ای از مشکلات جدی و مرگ آور نیست. با این حال، اثرات شرمسارکننده‌ای که این نوع لرزش می‌تواند داشته باشد، ممکن است در حالت‌های مختلف ناتوان‌کننده باشد. به علت جدی بودن مشکلاتی که لرزش دست ایجاد می‌کند، عدم درمان آن می‌تواند منجر به عوارضی شود. اگر بدون دلیل واضحی، مانند تغییر کوتاه‌مدت قند خون، به لرزش دست دچار می‌شوید، مراجعه به پزشک امری حیاتی است. هنگامی که علت زمینه‌ای تشخیص داده شود، پیگری درمانی توسط پزشک ممکن است خطرات احتمالی را به حداقل برساند، که ممکن است شامل:

• دشواری در انجام وظایف روزانه
• احساس شرمساری
• اختلال در هماهنگی بدن
• گوشه‌گیری یا افسردگی

درمان لرزش دست یا رعشه

درمان لرزش دست یا رعشه به عوامل و شدت لرزش دست بستگی دارد و می‌تواند شامل داروها، تغییرات سبک زندگی و گاهی اوقات جراحی در موارد شدید و لرزش مداوم باشد.

داروها

داروهایی که برای درمان لرزش دست یا رعشه تجویز می‌شوند، شامل موارد زیر است:

• داروهایی برای لرزش پارکینسون که باعث لرزش دست می شوند مانند: لوودوپا، روپینیرول، پرامی‌پکسول، آنتی‌کولینرژیک و هیدروکلراید آمانتادین.
• پروپرانولول یا دیگر بتا بلاکرها در درمان لرزش‌های کارهای خاص که منجر به لرزش دست یا رعشه می‌شود، مؤثر هستند.
• داروهای ضدتشنج مانند پریمیدون نیز می‌توانند در درمان لرزش دست تجویز شوند
• داروهایی مانند کلونازپام، داروهای آنتی کولینرژیک می‌تواند در لرزش دیستونی مفید باشد و تزریقات بوتاکس نیز بطور درون عضلانی تجویز می‌شود. بوتاکس در درمان اختلالات سر و حرکتی دیگر نیز توصیه می‌شود.
• لرزش ارتوستاتیک نیز با داروهایی مانند پریمیدون و کلونازپام درمان می‌شود
• درمان پزشکی در لرزش مربوط به مخچه مؤثر نیست

تغییرات سبک زندگی جهت درمان لرزش دست یا رعشه

تغییر در سبک زندگی می‌تواند به طرز چشمگیری در کاهش شدت مشکلات لرزش دست و رعشه مؤثر باشد. از عوامل محرکی مانند کافئین و دیگر محرک‌ها بهتر است پرهیز شود. بیماران باید به مقدار کافی استراحت و خواب (۷ تا ۸ ساعت) توجه کنند. اگر لرزش دست ناشی از استرس باشد، توصیه می‌شود که بیمار تکنیک‌های آرامش یافتن را تمرین کند، که ممکن است شامل تمرینات تنفسی، داروها یا روش‌های آرامش‌بخشی باشد. همچنین، جلسات فیزیوتراپی جهت بهبود قدرت و کنترل عضلات مورد استفاده قرار می‌گیرد، که این اقدام می‌تواند منجر به کاهش قابل ملاحظه لرزش دست یا رعشه غیرقابل کنترل شود.

جراحی جهت درمان لرزش دست یا رعشه

در موارد لرزش شدید دست یا رعشه که قابل کنترل نیست و به دارو و ورزش واکنش نشان نمی‌دهد، پزشک جراحی را پیشنهاد می‌دهد. روش‌های جراحی مانند تالاموتومی، و تحریک عمیق مغزی (DBS‌) نتایج اثربخشی را نشان داده و در درمان لرزش‌های شدید مفید واقع می‌شوند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم

اگر لرزش شما با موارد زیر مطابقت دارد، بهتر است که به پزشک مراجعه کنید:

• هنگامی که عضلات ریلکس هستند لرزش تشدید می‌شود و با حرکت مثلا دراز کردن دست برای گرفتن جسمی، لرزش دست کاهش می‌یابد
• لرش دست بطور ناگهانی شروع می‌شود
• همراه با علائم دیگری باشد مانند تغییرات در حالت روانی، سردرد، ضعف، حرکات غیرطبیعی زبان، تغییرات در روش راه رفتن یا حرکاتی که قابل کنترل نیستند.
• همراه با ضربان قلب شدید و پریشانی یا به سختی حرف زدن باشد

همچنین اگر لرزش دست شدید است یا باعث کاهش کیفیت زندگی شما شده است، به پزشک مراجعه کنید. اگر سن شما کمتر از ۵۰ سال است و سابقه خانوادگی از بیماری لرزش دست ندارید، بهتراست که هرچه سریع‌تر این علائم توسط پزشک بررسی شود.