تاریخ: ۹ اسفند ۱۴۰۲
دیسک گردن زمانی تشخیص داده می‌شود که هسته داخلی دیسک گردن فتق پیدا کند یا از دیسک بیرون بزند و به ریشه‌های عصبی مجاور فشار وارد کند. معمولاً این عارضه در گروه سنی ۳۰ تا ۵۰ سال مشاهده می‌شود. اگرچه ممکن است فتق دیسک گردن از برخی ضربه‌ها یا آسیب‌های وارده به گردن سرچشمه بگیرد، اما معمولاً علائم آن به صورت خود به خودی آشکار می‌شوند. پزشک معمولاً می‌تواند علت دیسک گردن را با توجه با سابقه‌ی علائم و معاینه فیزیکی تشخیص دهد.
تخصص ما درمان دیسک گردن است و ما برنامه‌های درمانی منحصر به فردی برای شما طراحی و نظارت می‌کنیم. این برنامه‌های درمانی به طور دائمی شما را از درد گردن رهایی می‌بخشند. بسیاری از بیماران ما پس از جلسه درمانی اول، از دردهای طولانی مدت خود رهایی یافته‌اند.
علل فتق دیسک
فتق دیسک می‌تواند ناشی از عوامل زیادی ازجمله موارد زیر باشد:
• روند طبیعی پیر شدن
• وارد آمدن صدمه به ستون فقرات
• وارد آمدن تنش و فشار مکرر
• نامناسب بودن وزن بدن
• سیگار کشیدن
• ژنتیک
علائم فتق دیسک گردن
فتق دیسک گردن می‌تواند باعث ایجاد علائم مختلفی در گردن، بازو، دست و انگشتان دست و همچنین بخش‌هایی از شانه شود. الگوهای درد و اختلالات عصبی تا حد زیادی توسط محل فتق دیسک و پارگی دیسک گردن مشخص می‌شوند.
ستون فقرات گردن گرداگرد ۷ مهره یا بلوک استخوانی شکل گرفته است. این مهره‌ها از بالا به پایین از C1 تا C7 شماره‌گذاری شده‌اند. عصبی که تحت تأثیر فتق دیسک گردن قرار گرفته است، عصب مهره خارج‌شده در آن سطح است؛ بنابراین در سطح C5-C6، آن ریشه عصب C6 است که تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
C4-C5 (ریشه‌های عصبی C5): فتق دیسک در این سطح می‌تواند باعث درد شانه و ضعف عضله دلتوئید در بالای بازو شود و معمولاً باعث ایجاد بی‌حسی و سوزن سوزن شدن نمی‌شود.
C5-C6 (ریشه‌های عصبی C6): فتق دیسک در این سطح می‌تواند باعث ضعف عضله دوسر (عضلاتی که در جلوی بازوها قرار دارند) و عضلات اکستانسور مچ دست شود. امکان دارد بی‌حسی و سوزن سوزن شدن همراه با درد تا ناحیه انگشت شست دست ادامه داشته باشد. رایج‌ترین محلی که فتق دیسک گردن در آن اتفاق می‌افتد، سطح C5-C6 است.
C6-C7 (ریشه‌های عصبی C7): فتق دیسک در این ناحیه می‌تواند باعث ضعف عضله سه سر (عضلاتی که در قسمت بالایی پشت بازو قرار دارند و تا ساعد کشیده شده‌اند) و عضلات اکستانسور انگشتان دست شود. امکان دارد بی‌حسی و سوزن سوزن شدن همراه با درد از عضله سه سر شروع شود و تا انگشت وسطی دست ادامه یابد. این سطح نیز یکی از رایج‌ترین نواحی است که در آن فتق دیسک گردن رخ می‌دهد.
C7-T1 (ریشه‌های عصبی C8): این سطح در پایین‌ترین قسمت گردن، جایی که ستون فقرات گردن به قفسه سینه می‌رسد، واقع شده است. فتق در این ناحیه می‌تواند باعث ضعف، بی‌حسی، سوزن سوزن شدن و درد ساعد شود که از بازو تا ناحیه انگشت کوچک دست ادامه می‌یابد.
تست‌های تشخیص فتق دیسک گردن
پس از انجام معاینه اولیه، ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر فتق دیسک گردن، نیاز به انجام تست‌های تصویربرداری خاصی باشد. بهترین تست برای تشخیص فتق دیسک گردن، اسکن ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) است. اسکن ام آر آی قادر است تصویری از هر ریشه عصبی که به دلیل فتق دیسک گردن فشار می‌بیند، ارائه دهد. انجام سی‌تی‌اسکن همراه با میلوگرام نیز حساس‌تر است ولی این تست همراه با تهاجمی است که باید رنگ میلوگرام را به کانال فقرات تزریق کنید. سی‌تی‌اسکن ساده (بدون میلوگرام) برای تشخیص فتق دیسک گردن مناسب نیست.
تست نوار عصبی و عضلانی (EMG) برای تشخیص دیگر عارضه‌هایی که باعث درد می‌شوند. EMG یک تست الکتریکی است که با تحریک عصب‌های خاص و قرار دادن سوزن‌هایی به عضلات مختلف بازوها و ساق پاها که ممکن است تحت تأثیر عصب تحت فشار قرار گرفته باشند، انجام می‌شود. در صورتی که عضلات تحریک عصبی طبیعی خود را از دست داده‌اند، فعالیت الکتریکی به صورت بی‌اختیار و خودانگیخته وجود خواهد داشت.
درمان فتق دیسک گردن
تمامی راه‌های درمان فتق دیسک گردن، اساساً برای کمک به درمان درد بازو طراحی شده‌اند، معمولاً با این درمان‌ها ضعف، بی‌حسی، سوزن سوزن شدن نیز به طور همزمان رفع خواهد شد.
درمان غیر جراحی
داروها: هنگامی که اولین درد ناشی از فتق دیسک گردن آشکار شد، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا بازدارنده‌های COX-2 می‌توانند به کاهش درد کمک کنند.
درد ناشی از فتق دیسک گردن به دلیل ترکیبی از دو فرایند زیر ایجاد می‌شود:
• گیرکردن و تحت فشار قرار گرفتن ریشه‌های عصبی
• ملتهب شدن مواد خود دیسک
بنابراین در صورتی که مؤلفه فشار (فشار وارده به ریشه‌های عصبی) حل شود، مصرف داروهای ضدالتهابی می‌تواند التهاب را کاهش دهد و این عامل درد را برطرف کند. برای بیمارانی که به دلیل فتق دیسک درد بسیار شدیدی دارند، ممکن است استروئیدهای خوراکی نتیجه‌ی بهتری در کاهش درد آنها داشته باشد.
فیزیوتراپی و ورزش: تمرینات مکنزی، همانطور که برای ستون فقرات کمر مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند برای کمک به کاهش درد بازوها نیز مؤثر باشد. ممکن است یک درمانگر فیزیکی در دوره اولیه درمان، برای کمک به کاهش گرفتگی عضلات، روش‌هایی مانند گرما، سرما یا اولتراسوند را انتخاب کند.
کشش گردن: کشش گردن می‌تواند به کاهش فشار وارده به ریشه‌های عصبی کمک کند. این کار روی همه بیماران جواب نمی‌دهد، اما انجام دادن آن بسیار آسان است و اگر روی بیماری تأثیرگذار بود می‌توان از دستگاه‌های کششی خانگی استفاده کرد.
کایروپراکتیک با دست(درمان دستی): دستکاری آرام با دست می‌تواند اختلال مفصل که ممکن است باعث درد شده باشد را کاهش دهد. دستکاری به صورت آرام و با سرعت پایین همانند تحرک دادن عمل می‌کند. دستکاری با سرعت بالا اغلب مانند تنظیم کردن است و باید از انجام آن اجتناب کرد زیرا می‌تواند درد را بدتر کند یا باعث آسیب‌های عصبی شدیدی شود.
طب استئوپاتی (استخوان درمانی): دستکاری آرام به روش استئوپاتی و انجام تکنیک‌های خاص برای بازگرداندن حرکت طبیعی مفصل می‌تواند در کاهش درد ناشی از فتق دیسک گردن مفید باشد.
تعدیل فعالیت‌ها: ممکن است برخی از انواع فعالیت‌ها ریشه‌های عصبی را تحریک و درد دیسک فتق‌شده را تشدید کند، بنابراین اجتناب از این‌گونه فعالیت‌ها معقول و منطقی است. ازجمله چنین فعالیت‌هایی عبارتند از: بلند کردن اجسام سنگین (بیشتر از ۲۰ کیلوگرم)، فعالیت‌هایی که می‌تواند باعث افزایش لرزش و متراکم‌سازی ستون فقرات گردن شود (قایقرانی، اتومبیل برفی رانی، دویدن و …) و فعالیت‌های بالای سر که به کشش یا چرخش طولانی‌مدت گردن نیاز دارد.
گردن‌بند طبی: در برخی موارد ممکن است به منظور ثابت نگه داشتن ستون فقرات گردن، استفاده از گردن‌بندهای طبی توصیه شود.
داروها: علاوه بر داروهای ضدالتهابی که در بالا ذکر شد، ممکن است بیمار برای کمک به کاهش درد و ناراحتی ناشی از فتق دیسک گردن، به صورت موقت از داروهای مسکن استفاده کند. شُل‌کننده‌های عضلانی یا برخی داروهای ضدافسردگی نیز می‌تواند به کاهش درد عصبی (درد نوروپاتیک) کمک کنند و الگوی طبیعی خواب بیمار را بازگردانند.
تزریق: تزریق‌های استروئیدی به ناحیه اپیدورال گردن یا به ریشه‌های عصبی می‌تواند در کاهش التهاب در موارد شدید درد و کاهش علائم دیسک گردن ناشی از فتق دیسک گردن، مفید باشد. در صورتی که برنامه تزریق همراه با یک برنامه جامع توان‌بخشی انجام شود می‌تواند بسیار مؤثر باشد؛ برنامه جامع توان‌بخشی می‌تواند شماری از برنامه‌های درمانی ذکر شده در بالا را در برگیرد.
درمان و عمل جراحی ستون فقرات
عمل جراحی ستون فقرات برای فتق دیسک گردن می‌تواند از راه‌های مختلفی انجام شود:
برداشتن دیسک قدامی گردن با فیژون (ACDF). در میان جراحان ستون فقرات، این رایج‌ترین روش درمان فتق دیسک گردن است. در این عمل جراحی دیسک گردن، دیسک از طریق ایجاد یک برش کوچک ۲ سانتی در جلوی گردن، برداشته می‌شود. بعد از برداشتن دیسک، فضای دیسک خود به خود به هم جوش می‌خورد. برای افزایش ثبات و امکان همجوشی بهتر، می‌توان در قبال پیوند یک صفحه اضافه کرد.
برداشتن دیسک خلفی گردن. این عمل مانند عمل برداشتن مهره خلفی کمر است و برای دیسک‌هایی که از پهلو خارج و به مجرای عصبی (تونلی که عصب از سرتاسر آن عبور می‌کند تا از ستون فقرات خارج شود) وارد می‌شوند یک روش منطقی است.
جایگزینی دیسک مصنوعی گردن. شبیه روش ACDF، در این عمل نیز دیسک آسیب‌دیده از طریق ایجاد یک برش کوچک در جلوی گردن، برداشته می‌شود. با این حال به جای همجوشی فضای دیسک، یک دیسک مصنوعی در آن قرار داده می‌شود. هدف از قرار دادن دیسک مصنوعی، حفظ شکل طبیعی گردن و عملکرد دیسک اصلی است.
