روماتیسم زانو: درمان، علایم و علت

آرتریت روماتوئید یا همان روماتیسم زانو باعث می‌شود مفصل زانو حساس شود، درد بگیرد و همچنین خشک، گرم و متورم شود. آرتریت روماتوئید (رماتیسم مفصلی زانو) یک بیماری التهابی است که مفاصل سراسر بدن، ازجمله زانو را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری به اختصار RA نامیده می‌شود؛ روماتیسم باعث ایجاد درد و متورم شدن مفاصل می‌شود و به مرور زمان می‌تواند غضروف اطراف مفاصل و استخوان‌ها را دچار ساییدگی کند.

علائم و نشانه‌ها

• افزایش تدریجی درد
• ورم کردن یا حساسیت داشتن نسبت به لمس
• خم و قفل شدن زانو
• صدای ترق و تروق دادن زانو
• کاهش دامنه حرکت زانو
• از دست رفتن فضای مفصل
• تغییر شکل زانو

علت‌ها و دلایل

روماتیسم یک بیماری خود ایمنی است؛ به این معنی که سیستم ایمنی بدن شما به جای حمله به میکروب‌ها و ویروس‌هایی که باعث التهاب می‌شوند، به بدن خودتان حمله می‌کند. به طور معمول التهاب در فرایند نسبتاً سریعی فروکش می‌کند اما در افرادی که به رماتیسم زانو مبتلا هستند، این فرایند طولانی و مزمن می‌شود. ما هنوز به طور دقیق مطمئن نیستیم که چه چیزی باعث بروز التهاب در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، می‌شود. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد عوامل سبک زندگی می‌تواند بر روی بروز این بیماری تأثیر داشته باشد.

ممکن است ژنی که شما از پدر و مادر خود به ارث برده‌اید، احتمال بروز آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) را افزایش دهد؛ اما به خاطر داشته باشید که عوامل ژنتیکی به تنهایی باعث ایجاد این بیماری نمی‌شوند. حتی اگر شما یک دوقلوی همسان (دوقلوهایی که تمام مواد ژنتیکی آنها شبیه هم است) داشته باشید و او به رماتیسم مفصلی مبتلا باشد، فقط 20 درصد احتمال دارد که شما نیز به این بیماری دچار شوید. اگر افرادی از اعضای یک خانواده به آرتریت روماتوئید مبتلا باشند، شدت بیماری هرکدام از آنها متفاوت از دیگری است.

برخی افراد دریافته‌اند که به نظر می‌رسد تغییر آب و هوا (به ویژه آب و هوای سرد) و شرایط مرطوب، علائم بیماری آنها را بدتر می‌کند؛ اما نوع آب و هوا هیچ‌وقت به خودی خود باعث ایجاد این بیماری نمی‌شود.

روش‌های درمان

داروها

نوع داروهای تجویزی به شدت علائم و مدت زمان ابتلا شما به بیماری روماتیسم بستگی دارد.

• NSAIDها. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDها) می‌توانند درد را تسکین و التهاب را کاهش دهند. برخی از این داروها بدون نسخه قابل‌تهیه هستند که عبارتند از ایبوپروفن (ادویل، موترین IB) و سدیم ناپروکسن. NSAIDهای قوی‌تر با نسخه قابل‌تهیه هستند. عوارض جانبی ممکن است شامل صدا کردن گوش، تحریک معده، مشکلات قلبی و آسیب‌های کبدی و کلیوی شود.
• استروئید. داروهای کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزون، درد و التهاب را کاهش می‌دهند و روند آسیب دیدن مفاصل را کُند می‌کنند. عوارض جانبی این داروها عبارتند از نازک شدن استخوان‌ها، افزایش وزن و ابتلا به دیابت. پزشکان اغلب برای تسکین علائم حاد و با این هدف که بیمار مصرف دارو را به تدریج متوقف کند، این دارو را تجویز می‌کنند.
• داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری (DMARDها). این داروها می‌توانند روند پیشرفت روماتیسم را آهسته کنند و مفاصل و دیگر بافت‌ها را در برابر آسیب‌های دائمی حفظ کنند. DMARDهای رایج عبارتند از متوترکسات (methotrexate)، لفلونومید (leflunomide)، هیدروکسی کلروکین (hydroxychloroquine) و سولفاسالازین (sulfasalazine).

درمان‌های فیزیکی

درمان فیزیکی جایگزینی برای روش‌های خطرناک (جراحی) است. در برخی موارد یک درمانگر فیزیکی می‌تواند تمرین‌هایی به شما آموزش دهد که با انجام آنها انعطاف‌پذیری مفاصل خود را حفظ کنید و علاوه بر درمان رماتیسم زانو ،  راه‌های جدیدی به شما پیشنهاد بدهد که کارهای روزانه خود را انجام دهید.

درمان‌های فیزیکی معمولاً مورداستفاده‌ی افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید هستند. مطالعات معدودی نیز در مورد چگونگی تأثیر درمان‌های فیزیکی انجام شده است. برخی از این درمان‌ها عبارتند از:

درمان دستی

کایروپراکتور (کسی که درمان دستی را انجام می‌دهد) می‌تواند به شما کمک کند تا تحرک مفصل خود را حفظ کنید. تنظیم و تعدیل کردن بدن نه تنها به شما کمک خواهد کرد که آزادانه‌تر حرکت کنید بلکه نیازتان به داروهای ضد درد را نیز کاهش خواهد داد. به یاد داشته باشید که درمان دستی نه فقط محل درد بلکه تمام بدن را پوشش می‌دهد. کایروپراکتور می‌تواند سبک زندگی، رژیم غذایی و برنامه ورزشی شما را تغییر دهد که این‌ها همه روی کل بدن شما تأثیر می‌گذارند. مفاصل نیز با کاهش میزان درد و خشکی، از تنظیم و تعدیل روش درمان دستی بهره می‌برند. درمان دستی یک جایگزین غیرجراحی بسیار خوبی است که روند سلامتی را ارتقا می‌بخشد، بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید را مدیریت می‌کند و به شما کمک می‌کند که یک زندگی بهتر و خالی از درد را تجربه کنید.

طب سوزنی

کارشناسان می‌دانند که طب سوزنی با تحریک آزاد شدن اندورفین (مسکن‌هایی طبیعی که توسط بدن تولید می‌شوند)، درد را تسکین می‌دهد. این روش سنتی، سیستم عصبی مرکزی را فعال می‌کند به طوری که مغز شروع به آزاد کردن اندورفین می‌کند. طب سوزنی نه تنها انتقال‌دهنده‌های عصبی را آزاد می‌کند بلکه یک اثر ضدالتهابی نیز دارد؛ این دو عامل باعث تسکین درد می‌شوند.

اوزون درمانی

یکی از کاربردهای اصلی اوزون درمانی درمان بیماری‌های التهابی مانند روماتیسم مفاصل است. گاز اوزون (O3)، گونه فعال اکسیژن است که به جای دو اتم اکسیژن معمول گاز تنفسی، از از سه اتم اکسیژن تشکیل می‌شود. تزریق اوزون نوعی درمان غیرجراحی برای ترمیم و بازسازی رباط و درمان دائمی درد مزمن است. پرولوزون درمانی شامل تزریق مواد تولید کننده کلاژن و گاز اوزون در بافت پیوندی است که به ترمیم و بازسازی بافت‌های پیوندی ضعیف یا آسیب دیده‌ی داخل و اطراف مفصل کمک می‌کند. این مواد در بافت پیوندی آسیب دیده داخل و اطراف مفصل تزریق می‌شود تا ناحیه‌های آسیب دیده بازسازی شود. ترمیم بافت پیوندی برای تسکین دائمی درد مزمن کافی است.

الکتروتراپی

مکانیسم این روش از طریق تحریک الکتریکی عصب از روی پوست (TENS) است. گزارش شده است اثربخشی این روش برای بیماری‌های آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت مثبت بوده است. به طور معمول الکتروتراپی برای دردهای اسکلتی عضلانی، آسیب اعصاب پیرامونی، نوروپاتی محیطی، درد پس از جراحی و سندروم دردهای ناحیه‌ای پیچیده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ماساژ درمانی

ماساژ یک روش درمانی باستانی است که با استفاده از فشار و کشش، روی بافت نرم کار می‌کند. ماساژ یک روش درمانی محبوب برای طیف وسیعی از عارضه‌ها، از سندروم‌های درد گرفته تا مشکلات اسکلتی عضلانی و درمان روماتیسم زانو است و در افزایش سطح آرمیدگی و شل کردن عضلات مؤثر است. اگرچه معمولاً ماساژ یک روش قابل‌تحمل و ایمن است، اما در افراد مبتلا به کاهش تراکم استخوان باید با احتیاط انجام شود زیرا خطر شکستگی استخوان‌ها وجود دارد. در بیماران مبتلا به آرتریت و فیبرومیالژیا نیز باید با احتیاط انجام شود زیرا احتمال دارد درد و ناراحتی تشدید شود.

مکمل‎های غذایی

• روغن ماهی، سولفات گلوکوزامین و کندروتین مصرف کنید.
• انواع مواد غذایی را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
• یک رژیم غذایی با مقادیر زیادی از غلات، سبزی‌ها و میوه‌ها انتخاب کنید.
• یک رژیم غذایی با مقدار چربی، چربی اشباع و کلسترول کم انتخاب کنید.
• یک رژیم غذایی با میزان قند متوسط انتخاب کنید.

عمل جراحی

اگر مصرف دارو و انجام درمان‌های فیزیکی به جلوگیری یا کاهش سرعت آسیب دیدن مفاصل کمک نکرد، ممکن است پزشک برای ترمیم مفاصل آسیب‌دیده عمل جراحی را در نظر بگیرد. عمل جراحی می‌تواند در بازیابی توانایی استفاده از مفاصل، به شما کمک کند؛ همچنین می‌تواند درد را کاهش دهد و تغییر شکل مفصل را اصلاح کند.

عمل جراحی روماتیسم زانو  می‌تواند شامل یک یا چند از روش‌های زیر باشد:

• سینووکتومی. عمل جراحی که برای برداشتن سینوویوم ملتهب (پوشش داخلی مفصل) انجام می‌شود. سینووکتومی می‌تواند بر روی زانو، آرنج، مچ دست، انگشتان و لگن انجام شود.
• ترمیم تاندون. مفصل ملتهب و آسیب‌دیده ممکن است باعث شُل یا پاره شدن تاندون‌های اطراف مفصل شود. ممکن است جراح قادر باشد تاندون‌های اطراف مفصل را ترمیم کند.
• فیوژن یا هم‌جوشی مفصل. هنگامی که امکان تعویض مفصل وجود ندارد، پزشک با استفاده از روش همجوشی، ثبات و هم‌ترازی مفصل را حفظ می‌کند و درد را تسکین می‌دهد.
• تعویض کل مفصل. جراح در طول عمل تعویض مفصل، قسمت‌های آسیب‌دیده مفصل را برمی‌دارد و به جای آن یک پروتز ساخته‌شده از فلز و پلاستیک قرار می‌دهد.