علت درد مچ پا و درمان آن

مفصل مچ پا محل اتصال استخوان‌های ساق پا با کف پا است. ما با این مفصل می‌توانیم کف پای خود را به سمت بالا و پایین حرکت دهیم. تصور عمومی این است که مچ پا از مفصل مچ و ناحیه آناتومیک در بالای پا تشکیل شده است.

علت‌ها و عوامل درد مچ پا

---

• پیچ خوردگی مچ پا یا دررفتگی مچ پا . پیچ‌خوردگی مچ پا آسیبی است که زمانی رخ می‌دهد که مچ پا به شکلی ناصحیح بچرخد، بپیچد یا بغلتد. این وضعیت باعث پارگی رباط می‌شود ، رباط‌ ها یا همان نوارهای بافتی سفتی هستند که به استخوان‌های مچ پا کمک می‌کنند که در کنار هم بمانند.
  رباط‌ ها به پایداری مفاصل کمک کرده و مانع از حرکت بیش از اندازه آن‌ها می‌شوند. پیچ خوردگی مچ پا زمانی رخ می‌دهد که نیرویی بیش از دامنه حرکت طبیعی رباط‌ ها به آن‌ها وارد شود. در اکثر پیچ‌خوردگی‌های مچ پا، آسیب به رباط‌ های طرف بیرونی مچ پا وارد می‌شود.
• التهاب یا آسیب هر کدام از اجزای ناحیه مچ پا، از جمله استخوان‌ها، مفصل، غضروف، رباط‌ها، تاندون‌ها، عضلات و یا پارگی رباط، ورم مفاصل، نقرس، آرتروز.
• عفونت مفصل مچ پا و انواع دیگر آرتریت که تحمل وزن را برای مفاصل دشوار می‌سازد.
• التهاب تاندون آشیل.
• قفل کردن مچ پا : برای درمان قفل شدن مچ پا باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.

علائم و نشانه‌ها

---

• تورم مچ پا
• بی‌حسی یا گزگز
• بی‌ثباتی
• درد سوزشی
• عدم توانایی تحمل وزن در مچ پای آسیب دیده
• سفتی
• ضعف

مشکلاتی که در مناطق نزدیک به مچ پا بروز می‌کند، عبارتند از:

• انسداد عروق خونی در ساق پا
• درد یا آسیب پاشنه پا
• آسیب عصبی (مانند سندرم تونل تارسال یا سیاتیک)

تشخیص علت درد مچ پا

---

معمولاً معاینه کامل اوبژکتیو و سوبژکتیو توسط یک فیزیوتراپیست برای تشخیص علت درد مچ پا کافی است. غالباً انجام آزمایشاتی مانند اشعه ایکس، سونوگرافی، MRI، CT اسکن و یا اسکن استخوان برای تشخیص قطعی و مردود شدن احتمال آسیب‌های دیگر (به ویژه شکستگی) مورد نیاز است.

روش‌های درمان

---

پی.آر.پی (پلاسمای غنی شده با پلاکت)

از آنجا که تاندون‌ها و رباط‌ها دارای منابع خون بسیار ناچیزی هستند، مدت زمان بهبودی آنها طولانی خواهد شد. اما تزریق پی.آر.پی منجر به تجمع مقادیر فراوان پلاکت در محل آسیب دیده می‌شود. پلاکت‌هایی که دانه‌های خود را از دست داده‌اند (دگرانوله شده) چندین فاکتور رشد و سیتوکین را آزاد می‌کنند که باعث تحریک یک یا چند مرحله از بازسازی بافت آسیب‌دیده می‌شود.

در این روش، خون از بدن خود شما گرفته شده و به منظور تفکیک پلاسما (مایع جدا شده در بالا) و محصولات خون (ته‌نشین شده در پایین) سانتریفوژ می‌شود. پلاسمای جدا شده برای انجام یک تزریق استریل نگه‌داری می‌شود. این مایع بعداً در یک محیط استریل به محل آسیب دیده برای کاهش درد، تزریق خواهد شد. یک سونوگرافی توسط پزشک برای پیدا کردن محل واقعی آسیب انجام می‌شود. این تزریق موجب تشکیل لخته خون شده و به دگرانولاسیون پلاکت‌هایی که عوامل رشد را در محل آسیب آزاد می‌کنند، کمک می‌کند. این فاکتورهای رشد به سایر سلول‌های خون (مونوسیت‌ها، نوتروفیل، فیبروبلاست) متصل شده و به درمان آسیب‌دیدگی کمک می‌کنند.

اوزون تراپی

اوزون تراپی یا تزریق اوزون سلول‌های بنیادی بدن، یعنی سلول‌های ترمیم کننده بافت‌های آسیب دیده را تحریک می‌کند. اوزون تراپی باعث اشباع شدن موضع با اکسیژن می‌شود، اکسیژن با آزاد کردن عاملی به نام Nrf2، مانند یک عامل ضدالتهابی عمل می‌کند. زمانی که Nrf2 فعال می‌شود، پروتئین اکسید کننده و ملتهب کننده‌ای به نام NF-κB را کاهش می‌دهد. بنابراین اوزون درمانی به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی، ضدالتهابی و بازسازی سلول‌های بنیادی به ترمیم بافت کمک می‌کند.

تزریق مچ پا

تزریق مچ پا یک روش غیر تهاجمی است و شامل تزریق دارویی مانند کورتیزون و لیدوکائین به مفصل مچ پا می‌باشد. کورتیزون یک کورتیکواستروئید است که التهاب را هدف قرار می‌دهد و لیدوکائین، فرمی از داروی بیهوشی است که موجب تسکین درد می‌شود. به طور معمول این روش درمان زمانی اعمال می‌شود که علائم بیمار با مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی (NSAID)، استراحت طولانی و یا فیزیوتراپی بهبود نیافته باشد.

فیزیوتراپی

این تمرینات را برای افزایش دامنه حرکت مچ پای خود پس از آسیب انجام دهید.

هر یک از این تمرینات باید 10 بار در یک دور انجام شود.

تمرین دورسی فلکشن

1- در حالی که تنها مچ پای خود را حرکت می‌دهید، پای خود را به سمت بینی خود خم کنید. ( زانو باید صاف باشد). این حرکت را تا زمانی ادامه دهید که احساس ناراحتی کنید و یا تا جایی که دیگر نمی‌توانید پای خود را عقب‌تر ببرید.

2- این موقعیت را برای 15 ثانیه نگه‌دارید.

3- به موقعیت اولیه بازگردید.

تمرین پلانتار فلکشن

1- در حالی که تنها مچ پای خود را حرکت می‌دهید و انگشتان پای شما رو به بالا هستند، پای خود را به سمت داخل بچرخانید، به طوری که کف پای شما روبروی پای دیگر باشد. این حرکت را تا زمانی ادامه‌ دهید که احساس ناراحتی کنید و یا تا جایی که دیگر نمی‌توانید پای خود را به داخل بچرخانید.

2- این موقعیت را برای 15 ثانیه نگه دارید.

3-سپس به موقعیت اولیه بازگردید.

تمرین چرخش به داخل (اینورژن)

1- در حالی که تنها مچ پای خود را حرکت می‌دهید، پای خود را به سمت جلو حرکت دهید. ( زانو باید صاف باشد). این حرکت را تا زمانی ادامه دهید که احساس ناراحتی کنید و یا تا جایی که دیگر نمی‌توانید پای خود را جلوتر ببرید.

2- این موقعیت را برای 15 ثانیه حفظ کنید.

3- به موقعیت شروع تمرین بازگردید.

تمرین چرخش به خارج ( اورژن)

1- در حالی که تنها مچ پای خود را حرکت می‌دهید و انگشتان پای شما رو به بالا هستند، پای خود را به سمت خارج بچرخانید، به طوری که از پای دیگر شما دور شود. این حرکت را تا زمانی ادامه دهید که احساس ناراحتی کنید و یا تا جایی که دیگر نمی‌توانید پای خود را به خارج بچرخانید.

2- این موقعیت را برای 15 ثانیه حفظ کنید.

3-سپس به موقعیت خنثی بازگردید.

تمرین الفبا

1- بر روی یک صندلی و یا بر روی لبه تخت نشسته وپای خود را آویزان کنید.

2- با حرکت دادن مچ پای آسیب دیده و با استفاده از انگشت بزرگ پای خود، هر بار یک حرف الفبا را در هوا بنویسید.

راه‌های جایگزین برای درمان درد مچ پا

درمان درد مچ پا بستگی دارد به علت و درمان‌های دیگر و یا عمل‌های جراحی که تاکنون بر روی مچ پا صورت گرفته است. ممکن است از شما خواسته شود که:

• مچ پای خود را برای چند روز استراحت دهید.
• سعی کنید وزن زیادی را بر مچ پای خود قرار ندهید.
• از نوار زخم‌بندی ACE استفاده کنید. همچنین می‌توانید از یک بریس برای محافظت از مچ پای خود استفاده کنید.
• برای برداشتن وزن از روی مچ پای دردناک یا بی‌ثبات خود، از عصا یا چوبدستی استفاده کنید.
• پای خود را بالاتر از سطح قلب خود نگه دارید. هنگامی که در حالت نشسته و یا خوابیده قرار دارید، دو بالش را زیر مچ پای خود قرار دهید.
• در روز اول آسیب‌دیدگی، هر یک ساعت به مدت 10 تا 15 دقیقه، کیسه یخ را بر روی مچ پای خود قرار دهید. سپس، به مدت 2 روز، هر 3 تا 4 ساعت از کیسه یخ برای محل آسیب‌دیده استفاده کنید.

برای تسکین درد مچ پای خود، استامینوفن، ایبوپروفن، یا سایر داروهای ضد درد ارائه شده در داروخانه‌ها را مصرف کنید. با بهبود یافتن تورم و درد، شاید هنوز هم لازم باشد که برای مدتی فشار وزن اضافی را از مچ پا خود بردارید.

برخی از درمان‌های متداول برای انواع مختلف مشکلات مچ پا عبارتند از: اسپلینت برای شکستگی، درمان با برنج برای تورم یا درد، تمرینات دامنه حرکتی و کششی و غیره.

به منظور تقویت مچ پای خود و جلوگیری از آسیب در آینده، شما نیاز به انجام تمرینات ورزشی خاصی دارید. این تمرینات را تنها پس از تایید ایمنی آن توسط متخصص مراقبت‌های بهداشتی، انجام دهید.

همچنین لازم است برای افزایش تعادل و چابکی خود تمرین کنید.

در صورت بروز موارد زیر، به بیمارستان مراجعه کنید:

• اگر درد شدیدی احساس می‌کنید، حتی زمانی که مچ پای شما در حال تحمل وزن نیست.
• اگر احتمال شکستگی استخوان وجود دارد (اگر مفصل شما دفورمه به نظر می‌رسد و نمی‌توانید هیچ وزن و فشاری بر روی پای خود قرار دهید).
• اگر در مچ پای خود صدای ترق‌تروق شنیده و درد آنی و سریعی را در مچ پای خود احساس می‌کنید.

در موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:

• اگر تورم مچ پای شما در عرض 2 تا 3 روز فروکش نکند.
• اگر دارای علائم عفونت هستید و قسمت آسیب‌دیده پای شما قرمز، دردناک‌تر و یا گرم‌تر می‌شود، یا تب شما بیشتر از 37.7 درجه سانتی گراد شود.
• اگر درد پس از چند هفته برطرف نشود.
• اگر مفاصل دیگر نیز درگیر شود.
• اگر سابقه آرتریت دارید.

جراحی

اگر مچ پای شما شکسته است و یا آرتریت موجب اختلال عملکرد و دردی می‌شود که با دارو قابل کنترل نباشد، عمل جراحی ممکن است گزینه نهایی و یا یک ضرورت باشد. برخی از متداول‌ترین انواع جراحی مچ پا عبارتند از:

• ترمیم شکستگی
• آرتروسکوپی مچ پا
• فیوژن مچ پا
• جایگزینی مچ پا
• تعویض مفصل مچ پا (آرتروپلاستی)

پیشگیری از درد مچ پا

---

برخی از اقداماتی که می‌توانید برای کمک به جلوگیری از درد و رگ به رگ شدن مچ پا انجام دهید، عبارتند از:

• تمرینات گرم کردن بدن را قبل از ورزش و یا بازی‌های ورزشی انجام دهید.
• در هنگام راه رفتن، دویدن و یا کار کردن بر روی یک سطح ناهموار مراقب باشید.
• کفشی بپوشید که کاملاً اندازه و مناسب برای فعالیت‌های شماست.
• از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند اجتناب کنید.
• از انجام ورزش‌ها و یا فعالیت‌هایی که بدن شما آمادگی آن را ندارد، اجتناب کنید.
• قدرت و انعطاف پذیری عضلانی خود را در سطح بالا نگه دارید.