درد شانه و کتف : علت و درمان
شانه، ناحیه‌ای است متشکل از چندین مفصل، که این امکان را می‌دهند تا عضلات و تاندون‌های شما به‌هم بپیوندند و حرکت را برای شما میسر سازند. همه‌چیز از خاراندن کمرتان تا بلند کردن یک کتاب توسط این ناحیه انجام می‌شود.
علت ها
بیماری درد شانه، دردی است شایع و به چندین دلیل ممکن است رخ دهد. این دلایل عبارتند از:
بورسیت‌ها - بورس‌ها (Bursae) کیسه‌های پر از مایعی هستند که اطراف مفاصل وجود دارند. مناطقی که تاندون‌ها، پوست و بافت‌های عضلانی به استخوان‌ها می‌پیوندند توسط این کیسه‌های پر از مایع احاطه می‌شوند. به وسیلۀ این کیسه‌ها، مایع روان کننده‌ای تولید می‌شود که به کاهش اصطکاک در هنگام حرکت مفاصل کمک می‌کند. دیده می‌شوند. این کیسه‌های متورم، باعث محدودسازی شیوه‌ها و جهت‌های حرکتی مفاصل می‌گردند.
التهاب و تورم غلاف تاندون (تنوسینوویت) -غلاف محافظ که تحت عنوان سینوویوم شناخته می‌شود، روی تاندون‌ها را می‌پوشاند. این غلاف، مایع روان‌کننده سینوویال تولید می‌کند که باعث محافظت از تاندون شده، می‌گردد. آسیب دیدن این تاندون ممکن است باعث ایجاد نقص و بد عمل کردن این غلاف گردد. اگر این اتفاق رخ دهد، ممکن است غلاف یا کلاً نتواند مایع روان کننده سینوویال تولید کند و یا مایع تولید شده به اندازه کافی نباشد که همین امر موجب التهاب و تورم غلاف و علت درد شانه می‌گردد. این حالت به عنوان التهاب غلاف تاندون شناخته می‌شود و البته گاهی نیز از آن با عنوان تنوسینوویت یاد می‌کنند.
التهاب تاندون‌های عضلۀ چرخاننده شانه – درد شانه یا بازو، به ویژه هنگام بلند کردن بازو، خوابیدن روی آن یا به کارگیری عضلات آسیب دیده، اغلب نتیجۀ استفادۀ پی در پی و بیش از حد از بازو و شانه، هنگام ورزش یا انجام یک فعالیت است یا ممکن است دلیل آن آسیب‌دیدگی شانه باشد. سن وسال هم می‌تواند در این بین نقش داشته باشد.
آرتروپاتی پارگی عضلۀ چرخاننده شانه – پارگی در تاندون‌های عضلۀ چرخاننده شانه چیزی است که باعث این وضعیت می‌شود. هنگامی که استخوان‌های شانه آسیب دیده باشند، شانه شما دچار التهاب مفاصل می‌شود. از جمله علائم آن درد شدید و ضعف و سستی عضلات هستند که می‌توانند بالا بردن دست را مشکل سازند.
شانه منجمد یا چسبندگی کپسول مفصلی شانه – این بیماری سفت شدن تدریجی کپسول مفصل شانه -بافتی که اطراف مفصل شانه را احاطه می‌کند.- همراه با دردی آزاردهنده است که حتی ممکن است شانه بسیار سفت شده و درد آن بسیار زیاد شود به طوریکه توانایی شما را برای استفاده از بازوی‌تان در فعالیتهای روزمره را محدود سازد.
آرتروز – آرتروز(OA) شکلی معمول و عادی از التهاب مفصلی است که به فرسودگى و سائيدگى مفاصل مربوط می‌شود. فرسودگی پیاپی غضروف مفصلی و دو استخوان منتهی به آن که سایش آنها به همدیگر باعث ایجاد درد می‌گردد. بیمارانی که زخم یا آسیب قبلی دارند یا قبلاً عمل جراحی انجام داده‌اند بیشتر احتمال دارد که در آینده به این بیماری مبتلا شوند.از جمله علائم آن عبارتند از تورم، سفتی، تیر کشیدن، سیخ زدن و درد های شديد و ناگهانی.
بی ثباتی (لقی) شانه – بی ثباتی (لقی) شانه به دلیل دررفتگی یا جابه‌جایی بیش از حد مفصل شانه روی می‌دهد.
فیبرومیالژیا – فیبرومیالژیا عارضه‌ای مزمن است که با دردی در سطح گسترده و به صورت دامنه‌دار و بدون دلیل شناخته شده‌ای در عضلات و مفاصل مشخص می‌گردد. فیبرومیالژیا یک بیماری یا مرض نیست؛ بلکه سندرومی است از مجموعه علائمی که همزمان با هم رخ می‌دهند. اگرچه بسیاری از مردم به خاطر علائم خاص آن، فکر می‌کنند که این عارضه نوعی التهاب مفصلی است ولی در واقع این‌گونه نیست.
درمان
استفاده از کیسۀ یخ
برای درد و خشکی شانه شما باید كيسۀ يخ را به مدت 10 الی 30 دقیقه روی محل مورد نظر بمالید. یک کیسه نخود فرنگی یخ زده، یا چیزی شبیه به آن هم، به خوبی جواب خواهد داد. به منظور پرهیز از تماس مستقیم یخ با پوست‌تان و جلوگیری از ایجاد اثر سوختگی با یخ، بسته‌ی یخ را در یک حوله‌ی مرطوب بپیچید.
داروها
مسکن‌ها
اگر درد شانه شما خفیف باشد، احتمالاً مسکن‌هایی از قبیل استامینوفن معمولی یا کدئین برای کنترل و مهار درد کافی خواهد بود.
داروی ضدالتهابی غیراستروئيدی(NSAID)
برای درمان درد شانه ، استفاده از داروهای ضدالتهابی غیراستروئيدی(NSAID)، مانند ایبوپروفن، دیکلوفناک یا ناپروکسن توصیه می‌شود.
درمان فیزیکی
درمان فیزیکی از طریق تمرینات اصلاحی و کششی همراه با تقویت و بهبود وضعیت بدن انجام می‌شود که از طریق ورزش شانه ویژه با میزان حرکت محدود، تمرینات مقاومتی و بهبود حرکت مفصل و انعطاف عضلانی، اثر درمانی می‌گذارد.
فیزیوتراپی
بسیاری از معضلات شانه با بهره‌گیری از فیزیوتراپی درمان می‌شوند. فیزیوتراپیست برآوردی از شرایط بیمار به عمل می‌آورد و با در نظر گرفتن آن، یک برنامه درمان شانه درد مشخص ارائه می‌کند. هدف از فیزیوتراپی ممکن است بهبود علائم بیماری یا بازگرداندن عمکلرد بیمار به وضعیت اولیه باشد. رویکرد اتخاذ شده نیز به این بستگی دارد که آیا مشکل شما یک مشکل (حاد) کوتاه مدت یا یک وضعیت مزمن بلند مدت است. که البته ممکن است شامل تمامی یا برخی از موارد زیر باشد:
- انجام تمرینات به منظور نرم کردن یا جلوگیری از سفتی
- انجام تمرینات به منظور تقویت عضلات ضعیف شده و بهبود عملکرد آنها
- مشاوره و نظرخواهی در مورد بهبود شانه، علت گردن درد و وضعیت ستون فقرات
- انجام تمرینات به منظور افزایش میزان حرکت مفصل
اولتراسوند
اولتراسوند تراپی(US) یا درمان توسط فراصوت روشی است که در آن آسیب‌هایی مانند ضرب‌دیدگی عضلات، با استفاده از امواج صوتی بالاتر از محدوده شنوایی انسان درمان می‌گردند. اساس این روش درمان، بر پایه تحریک و یا حتی تهییج بافت، با استفاده از امواج صوتی است. در اولتراسوند تراپی، از صدایی با فرکانس بالا برای گرم کردن یک ناحیه و افزایش گردش خون در آن ناحیه استفاده می‌شود. این روش با ایجاد واکنش هیستامینی در بدن، باعث ارتقاء درمان شانه درد و کاهش التهاب و کاستن از تورم تاندون‌ها می‌شود.
تحریک الکتریکی ماوراء پوستی عصب (TENS)
تحریک الکتریکی ماوراء پوستی عصب یا TENS، شکلی از تحریک الکتریکی است که سال‌ها از آن به عنوان یک شیوۀ درمانی فیزیکی برای کمک به کنترل و مهار درد بیماران استفاده می‌شده است. هنگام استفاده از TENS، مواد شیمیایی خاصی در بدن آزاد می‌شوند تا به شما کمک کند احساس خوبی داشته باشید. این مواد شیمیایی، شبیه مواد شیمیایی هستند که در زمان ورزش و انجام تمرینات، در بدن انسان آزاد می‌شوند، از جمله اندورفین‌ها.
شاک ویوتراپی
متخصص هندپیس دستگاه را روی پوست می‌کشد تا فرکانس انتخابی موج‌های شوکی به طور مداوم به پوست برسد و بیشینه مقدار انرژی در بافت نفوذ کند. افزایش انرژی داخل بافت به معنای خلأزایی بیشتر است که به نوبه خود ترمیم سریع‌تر بافت را در پی دارد.
کرایوتراپی – که به آن سرما درمانی هم می‌گویند
کرایوتراپی به انواع مختلفی از استعمال سرما اطلاق می‌شود که می‌تواند از راههای متعدد به درمان آسیب‌های ورزشی به طور مؤثر کمک کند. از این روش برای مداوای آسیب اسکلتی-عضلانی بافت نرم استفاده می‌شود. این کار بدن را به چندین روش تحت تأثیر قرار می‌دهد ازجمله، کاهش جریان خون به ناحیۀ آسیب دیده (که در نتیجه باعث کاهش تورم می‌گردد)، ایفای نقش به عنوان داروی مسکن (عامل بی‌حسی)، کاهش گرفتگى عضله، و کاهش سوخت و ساز بافت.
طب سوزنی
طب سوزنی می‌تواند با بالابردن میزان مسکن‌های طبیعی ضد درد، که خود بدن آنها تولید می‌کند و به آن اندورفین می‌گویند، میزان درد را محدود سازد.
ماساژ درمانی
ماساژ درمانی، امراض شما (مانند التهاب مفاصل، بورسیت ها، پارگی عضله و ...) را درمان نمی کند، اما می‌توان آن را به عنوان راهی که در نظرگرفت که به حرکت و عملکرد شانه شما کمک کند و درنتیجه تنش و فشار روی عضلات و تاندون‌ها را تسکین دهد و از ایجاد التهاب بعدی پیشگیری کند.
دستکاری مفصل یا مانیپولاسیون مفصل
از این روش هنگامی که شانه بیمار جابه‌جا شده باشد، استفاده می‌شود و بیمار باید تحت بیهوشی عمومی قرار بگیرد. در طول انجام این فرآیند، زمانی که بیمار خوابیده است، شانه بیمار آرام‌آرام حرکت داده شده و کشیده می‌شود.
کار درمانی
اگر مشکل شانه بیمار، فعالیتهای روزانه او مانند لباس پوشیدن، شستشو و رانندگی را دشوار سازد، ، یک متخصص کاردرمانی می‌تواند برای کاهش فشار بر روی شانه بیمار، برای مساعدت به او ابزار و وسایل کمکی خاصی را توصیه کند یا راههای متفاوتی برای انجام کارها پیش پای بیمار بگذارد.
تزریق استروئید
تزریق استروئید می‌تواند به بسیاری از مشکلات شانه کمک کند. استروئید اغلب همراه با بی‌حسی موضعی تزریق می‌شود و امکان دارد درد بیمار سریعاً و بطور کامل تسکین یابد.
این تزریق‌ها التهاب را کاهش می‌دهد و به بیمار اجازه می‌دهد شانه خود را راحت‌تر حرکت دهد، هرچند بیمار در دوهفته اولِ بعد از تزریق، نبایستی برای انجام هیچ کاری بیش از حد شانه خود استفاده کند.
اوزون درمانی
متخصص گاز اوزون را در موضع دردناک تزریق می‌کند تا بازسازی بافت جدید در ناحیه‌های آسیب دیده شروع شود. اتم‌های اکسیژن معمولاً به صورت دو تایی در طبیعت وجود دارد، و مولکول اکسیژن با پیوند دوگانه پایدارترین فرم اکسیژن است. با اضافه شدن اتم سوم به مولکول اکسیژن، گاز اوزون ایجاد می‌شود که ظرفیت آن برای القاء فرایند ترمیمی بسیار بیشتر از مواد طبیعی دیگر است. اوزون درمانی از نیروی اکسیژن برای تحریک فرایند التیام‌بخشی طبیعی بدن بهره می‌گیرد.
عمل جراحی
درشرایط خاصی ممکن است عمل جراحی بر روی شانه لازم باشد. برای مثال، هنگام پارگی عضله گرداننده شانه، برای بازسازی و مرمت آسیب عضله. در رفتگی هم ممکن است به عمل جراحی نیاز پیدا کند. بسیاری از جراحی‌ها را می‌توان از طریق آرتروسکوپی(درون‌بینی مفصل) انجام داد، با این روش تمامی "زخم بافت‌های" به‌جامانده را از بین می‌رود و ضمناً به اندازه جراحی سنتی موجب ایجاد ترس نمی‌گردد و به اندازۀ آن به ریکاوری نیازی نیست.