کیست مینیسک زانو: علائم و درمان

کیست، که به اشکال و فرم‌های مختلفی در اطراف زانو ایجاد می‌شود، عبارت است از یک حفره بسته، یا کیسه، که چسبیده به بافت پوششی (اپیتلیوم) شکل می‌گیرد. کیست‌ها می‌توانند حاوی مواد مایع یا نیمه جامد بوده، عادی یا غیرعادی باشند و در بافت‌های نرم یا در استخوان‌ها ایجاد شوند. شناخت انواع مختلف کیست‌های زانو تا حد زیادی به داشتن دانش کاملی در مورد آناتومی زانو بستگی دارد، که یک ساختار به شدت متحرک است.

علت‌ها و دلایل

---

کیست مینیسک اگرچه به عنوان کیست شناخته می‌شود اما در حقیقت کیست نبوده و تنها کیسه‌ای پر از مایع است. همچنین، یک زائده غیرطبیعی یا تومور هم نبوده، بلکه تنها مقداری مایع مفصلی طبیعی است که به یک جای غیرعادی نشت کرده است.

دلیل تشکیل کیست مینیسک زانو این است که پارگی غضروف مینیسک به مایع مفصلی طبیعی اجازه می‌دهد که به بیرون از مفصل نشت کند. بدن پیوسته در حال تولید مایع مفصلی و جذب مقدار اضافی آن است؛ اما، هنگامی که مایع از مفصل خارج می‌شود، کیسه‌ای تشکیل می‌دهد که به آن کیست مینیسک گفته می‌شود. دلیل باقی ماندن کیست آن است که پارگی می‌تواند به شکل یک شیر یک طرفه عمل کند طوری که مایع می‌تواند به درون کیست وارد شود اما نمی‌تواند از کیست به جای اولش برگردد.

نشانه‌ها و علائم

---

اکثر کیست‌های مینیسک را می‌توان با به دست آورد یک تاریخچه دقیق از وضعیت پزشکی بیمار تشخیص داد. در اینجا، مهمترین نکاتی که باید در مورد آن‌ها صحبت شود عبارتند از:

• درد: شایع‌ترین نشانه کیست مینیسک وجود درد در محل اتصال توده یا برآمدگی (کیست) به مفصل است.
• مشکلات مکانیکی (مانند، صدای کلیک، گرفتگی، قفل شدن، وارد آمدن فشار و احساس خالی کردن)
• ورم

گاهی اوقات کیست بزرگتر می‌شود، اما در سایر موارد اندازه آن تغییری نمی‌کند.

تشخیص

---

در بسیاری از موارد نشانه‌ها و علائم کیست مینیسک مانند علائم برخی از مشکلات شایع زانو است. ورم در خط مفصل گاهی هست و گاهی نیست، اما درد زانو در این ناحیه در تمام موارد و در این ناحیه در تمام موارد وجود دارد. کیست زانو ضایعه‌ای است که اندازه آن با خم شدن بزرگ و با صاف شدن زانو کوچک می‌شود.

کیست‌های مینیسک در بیمارانی که در مفصل زانویشان یا در مجاورت آن یک توده قابل لمس دارند شایع هستند.

• معاینه فیزیکی: معاینه فیزیکی شامل موارد زیر است:
  • ارزیابی دقیق آسیب‌دیدگی رباط‌ها یا مینیسک‌ها
  • مقایسه بین ظاهر و همچنین دامنه حرکتی زانوی آسیب‌دیده با زانوی سالم
  • لمس مستقیم کیست جهت تشخیص رابطه آن با لَندمارک‌های آناتومیک بدن، اندازه کیست و شکل آن
  • نتایج تست پایداری تمامی رباط‌ها و نشانه‌های مربوط به مشکلات مینیسک.
• رادیوگرافی ساده
• آرتروگرافی
• سونوگرافی: سونوگرافی یک تکنیک تصویربرداری دقیق برای تشخیص کیست‌های مینیسک و تمایز دادن آن‌ها از سایر توده‌های کیستی و سفت زانو است که استفاده از آن باعث جلوگیری از انجام جراحی‌های غیرضروری می‌شود. سونوگرافی همچنین در تشخیص پارگی‌های مینیسک‌ها نیز دقیق عمل می‌کند. به نظر ما سونوگرافی یک تکنیک تصویربرداری قابل اتکا برای ارزیابی توده‌های بافت نرم و خصوصاً تصویربرداری از کیست‌های مینیسک است.
• ام‌آرآی: ام‌آرآی تکنیک باارزشی برای تأیید وجود یک کیست مینیسک و شناسایی هرگونه پارگی مینیسک زانو است.

درمان

---

به جز در موارد بسیار شدید، می‌بایست ابتدا از درمان‌های محافظه‌کارانه استفاده شود. در فاز حاد، چنین درمان‌هایی شامل موارد زیر می‌شوند:

• برنامه فیزیوتراپی خانگی
• استراحت به همراه اصلاح فعالیت‌ها
• یخ
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDها)

کیست‌های مینیسک را می‌توان با سوزن در مطب تخلیه کرد، اما اغلب آن‌ها دوباره شکل می‌گیرند. دلیل عود کردن کیست‌های مینیسک آن است که پارگی عامل تشکیل کیست نیز باید درمان شود. معمولاً تا زمانی که علت زمینه‌ای پارگی درمان نشود این مشکل دوباره ایجاد خواهد شد.

دارو درمانی

در طول دوره‌های مدیریت غیرجراحی عارضه با انجام آزمایش‌ها، گذاشتن یخ و یک برنامه توانبخشی می‌توان از دارو درمانی هم برای درمان ورم پشت زانو استفاده کرد. در مواردی که از جراحی استفاده می‌شود نیز، دارو درمانی بخش مهمی از مراقبت‌های بعد از عمل است.

فیزیوتراپی

مداخلات فیزیوتراپی کیست یا پارگی مینیسک بیمار را از لحاظ ساختاری تغییر نمی‌دهد. فیزیوتراپی با تمرکز بر برخی مشکلات حرکتی، بازیابی سطح عملکرد و در صورت امکان اجتناب از اقدامات تهاجمی‌تر که ریسک بالاتری دارند انجام می‌شود.

درمان دستی: در فیزیوتراپی با روش‌های دستی از یک روش معاینه و درمان مناسب‌سازی شده استفاده می‌شود که تأثیر آن در کاهش درد و بهبود عملکرد در انواع عارضه‌های عضلانی- اسکلتی ثابت شده است. فیزیوتراپی با روش‌های دستی یکی از روش‌های درمانی برای بیماران مبتلا به مشکلات حرکتی بوده، و البته برنامه‌های ورزشی نیز باعث بهبود درد و سطح عملکرد می‌شوند.

ورزش: از تمرینات ورزشی برای پیشگیری از تحلیل رفتن عضلات چهار سر ران در مراحل اولیه آسیب‌دیدگی استفاده می‌شود. در این مرحله تمرینات با وزنه و دشوارتر یا توصیه نمی‌شوند و یا انجام آن‌ها بسیار سخت است. این تمرینات را می‌توان به محض اینکه درد اجازه بدهد به صورت روزانه انجام داد.

آرتروسکوپی

معمولاً کیست‌های مینیسک از طریق پرداختن به علت عارضه و انجام یک منیسکتومی جزئی آرتروسکوپیک به همراه برداشتن فشار (دکمپرشن) کیست درمان می‌شوند. درمان آرتروسکوپیک بهترین گزینه برای درمان پارگی‌های مینیسک است. معمولاً بعد از درمان پارگی مینیسک، کیست دکمپرس می‌شود که این فرایند احتمال عود کردن آن را کمتر می‌کند. در چنین شرایطی، کیست به ندرت عود می‌کند.

اولتراسوند

اولتراسوند مدالیته بی‌نظیری برای بررسی ساختارهای خارج مفصلی است. در بسیاری از موارد، اولتراسوند می‌تواند وجود رابطه‌ای میان ضایعه به وجود آمده و ساختارهای آناتومیک مختلف، که در اینجا مینیسک مدیال است، را نشان دهد. همچنین، سوراخ کردن کیست مینیسک با هدایت اولتراسوند نیز امکان‌پذیر است.

تزریق

کیست‌ها را می‌توان به صورت تهاجمی نیز درمان کردن، که در این حالت تخلیه مایع به وسیله یک سوزن بزرگ و با یا بدون تزریق کورتیکواستروئید انجام می‌شود.

گاهی اوقات تزریق کورتیکواستروئیدها نیز مفید است.‌ از آنجا که معمولاً دلیل کیست مشکل مینیسک است، بهتر است که (خصوصاً در بیماران جوان) علت عارضه درمان شود.

درمان با پلاسمای سرشار از پلاکت

درمان با پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) یکی از درمان‌های پرکاربرد پارگی مینیسک است. پی آر پی درمانی بسیار ساده است که فقط چند دقیقه زمان می‌برد. مقدار کمی خون از بیمار گرفته می‌شود، سپس نمونه خون در سانتیریفیوژ چرخانده می‌شود تا پلاکت‌ها، یعنی عامل موثر برای ترمیم بافت، جداسازی و تغلیظ شود. سپس خون غنی از پلاکت در موضع آسیب دیده تزریق می‌شود. PRP درمانی سرپایی است و بیمار پس از درمان مرخص می‌شود. درد پس از تزریق پی آر پی جزئی است. به علاوه درمان پی آر پی را می‌توان با درمان‌های دیگر ترکیب کرد تا توانایی بدن برای ترمیم مینیسک افزایش یابد و روند بهبود تسریع شود. برای مثال اگر بیمار از ترکیبی از طب فیزیکی و پی آر پی بهره بگیرد، سرعت بهبودی پس از پارگی مینیسک افزایش قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت و بیمار دوران بهبود راحت‌تری را پشت سر می‌گذارد، حتی اگر بیمار به جز پی آر پی فقط استراحت کند و داروهای ضدالتهابی مصرف کند، باز هم PRP نتایج را بهبود می‌دهد. هزینه پی آر پی کمتر از جراحی یا طب فیزیکی است. در واقع PRP درمانی بسیار اقتصادی برای درمان پارگی مینیسک است.

اوزون درمانی

اوزون گونه فعالی از اکسیژن است که از آن برای ارتقاء سیستم ایمنی، اکسیژن رسانی به سلول‌ها به منظور تسهیل روند التیام و آزاد کردن فاکتورهای رشدی استفاده می‌شود که ترمیم و بازسازی دیسک‌های ساییده و تحلیل رفته و مفاصل آسیب دیده را تحریک می‌کند. اوزون به تنهایی روند التیام بافت را تسهیل می‌کند، بافت همبند را از بین می‌برد، التهاب را کنترل می‌کند و سیستم ایمنی را ارتقاء می‌دهد. پرولوزون اصطلاحی است که برای تزریق ترکیبی از عامل تکثیرکننده، معمولاً آمینواسیدها و ویتامین‌ها، و اوزون به کار برده می‌شود. اوزون درمانی باعث می‌شود که بافت آسیب دیده سریع‌تر بهبود یابد. اوزون درمانی را می‌توان همراه با پرولوتراپی، PRP یا تزریق سلول‌های بنیادی انجام داد.

تزریق کورتیزون

تزریق کورتیزون با هدف کاهش دادن التهاب به مدت 6 هفته تا 6 ماه انجام می‌شود. دوام اثر کورتیزون و مدت زمان تسکین درد به موضع و نوع آسیب‌دیدگی بستگی دارد. اگرچه کورتیزون مسکن نیست، اما چون التهاب را کاهش می‌دهد، بیمار درد کمتری را حس می‌کند. کورتیزون به طور طبیعی توسط غدد فوق کلیوی در بدن تولید می‌شود و در صورتی که فرد تحت فشار قرار بگیرد، کورتیزون آزاد می‌شود. هرچند آمپول کورتیزون به صورت مصنوعی تولید می‌شود، اما خصوصیات آن مشابه کورتیزون طبیعی است.

جراحی

نیازی به برداشتن خود کیست نیست؛ رفع علت کیست به تنهایی، درمان کیست مینیسک زانو روش بهتری برای این مشکل است.

جراحی در موارد انجام می‌شود که درد مانع از انجام فعالیت‌های روزمره شده و یک توده قابل لمس در امتداد خطی جانبی یا میانی مفصل وجود داشته باشد.

احتمالاً برداشتن کیست‌های مینیسک با جراحی از زمان اولین کالبدشکافی‌ها انجام می‌شده است. برش انجام شده در این نوع جراحی به محل و منشأ کیست بستگی دارد. پیروی از اصول اولیه برش پوست و جداسازی بافت به شکل صحیح تا حد زیادی به کسب یک نتیجه خوب از عمل کمک می‌کند.