ورزش‌درمانی یک برنامه یا رژیم فعالیتی است که به‌منظور اهداف خاص درمانی، طراحی و تجویز می‌شود. هدف از انجام ورزش‌درمانی، بازیابی عملکرد اسکلتی عضلانی طبیعی و کاهش درد ایجادشده به علت بیماری‌ها و آسیب‌ها در اطراف نقطه‌ی آسیب‌دیده می‌باشد. ورزش‌درمانی از طریق بازآموزی عصبی، اصلاح نحوه‌ی راه رفتن و فعالیت‌های درمانی به حصول این اهداف کمک می‌کند. این تمرینات نیاز به زمان زیادی داشته و از طرف بیمار به اراده‌ی قوی احتیاج دارند تا بتوانند انعطاف‌پذیری عصبی را افزایش دهند.
ما روش‌های درمان دستی، تمرینات و آموزش را به‌منظور رسیدن شما به اهداف درمانی تعیین‌شده، همراه با یکدیگر ارائه می‌دهیم. ما تا زمانی‌که شما به سطح عملکرد ایده‌آل برسید، به درمان شما ادامه خواهیم داد.
هدف اصلی ما طراحی تمریناتی برای پیشگیری از وقوع دوباره‌ی آسیب در آینده می‌باشد. ما می‌خواهیم که روند باز توانی ارزش زمان شما را داشته باشد.
فهرست مطالب
ورزش‌درمانی شامل چه برنامه‌هایی خواهد بود؟
انواع مختلفی از ورزش‌ها وجود دارند که ما آن‌ها را آموزش می‌دهیم. هدف اصلی تمام برنامه‌های درمانی ما:
- پایدار کردن
- افزایش دامنه‌ی حرکتی
- کاهش درد و ورم
- تقویت عضلات
- آموزش صحیح ورزش‌ها و تمرینات کششی
تمرینات پیشگیرانه
برای پیشگیری از آسیب دیدن اعضا، فیزیوتراپیست‌های ورزشی انواعی از تمرینات به نام “تمرینات پیشگیرانه” را طراحی کرده‌اند. این تمرینات برای پیشگیری از آسیب‌ها و کاهش خطر وقوع مشکل ضروری‌اند.
3 فاز تمرینات پیشگیرانه
3 فاز اصلی برای طراحی یک برنامه‌ی پیشگیرانه عبارت‌اند از:
- تجزیه و تحلیل وضعیت بدن، توازن رباط‌ها، انعطاف‌پذیری، کنترل عضلانی، عوامل بیومکانیکی، پایداری مرکزی بدن و الگوهای حرکتی یک ورزشکار سالم.
- درک خطرات ورزش مورد انجام
- در نظر گرفتن عوامل دیگر مانند موقعیت ورزشکار
مزایای تمرینات پیشگیرانه
تمرین درمانی به شما کمک می‌کنند تا:
- وضعیت بدن بهتری در حالت ایستا یا پویا داشته باشید.
- توازن رباط‌ها، انعطاف‌پذیری و قدرت عضلانی شما بهبود یابد.
- پایداری مرکزی بیشتری داشته باشید (در بالا، پایین و چپ یا راست بدن)
- استقامت و قدرت عضلانی شما افزایش پیدا کند.
- کارایی الگوهای حرکتی شما افزایش یابد.
- حس عمقی شما قوی‌تر شود. به این معنی که ذهن شما بهتر می‌تواند موقعیت مفاصل مختلف را در رابطه با یکدیگر درک کند.
تمرینات توان‌بخشی
ورزش درمانی (فیزیکال تراپی) برای درمان دردهای مختلف
یکی از ویژگی‌های اصلی تمرین درمانی در کلینیک امید آموزش تخصصی ورزش برای کودکان و بزرگسالانی است که دچار قوز پشت هستند. کلینیک امید جز معدود کلینیک‌های ایران است که پزشکان آن تمام دوره‌های ورزش شروت برای درمان قوز پشت را در اروپا گذرانده‌اند و دارای مدرک رسمی این ورزش هستند.
- ورزش درمانی کمر درد
- ورزش درمانی گردن درد
- ورزش درمانی لگن و باسن درد
- ورزش درمانی شانه درد
- ورزش درمانی زانو درد
- ورزش درمانی درد آرنج
- ورزش شروت برای درمان قوز پشت
- ورزش درمانی درد مچ پا و مچ دست
انواع مختلف تمرین‌ها
تمرینات کششی اصلاحی یا بازتوانی
انجام تمرینات کششی برای عضلات مشخص‌شده توسط درمانگر شما، باید به صورت روزانه و دقیقا مشابه دستورالعمل‌های ارائه‌شده انجام شوند. برای رسیدن به انعطاف‌پذیری مورد نظر، باید از تکنیک‌هایی که درمانگر شما آموزش می‌دهد استفاده کنید. گرم کردن برای انجام یک تمرین کششی می‌تواند با 2 تا 3 دقیقه پیاده‌روی سریع و یا انجام یک تمرین سبک به مدت 5 دقیقه انجام شود. ظهور اولین قطرات عرق بر روی پوست شما، نشان‌دهنده‌ی گرم شدن بافت عضلانی است.
سبک‌های تمرینات کششی
تمرینات کششی ایستا. تمرینات کششی ایستا به عنوان ایمن‌ترین نوع این تمرینات شناخته می‌شوند. انجام این تمرینات باید بین 20 تا 30 ثانیه زمان برده تا فرد در عضلات خود احساس کشیدگی کرده ولی دچار ناراحتی نشود. در صورتی‌که به هنگام انجام یک تمرین احساس ناراحتی می‌کنید، آن را سبک‌تر انجام دهید. زمان انجام تمرینات کششی، بدن خود را حرکت ندهید.
تمرینات کششی پویا. تمرینات کششی با سرعت بالا و مطابق دستور فیزیوتراپیست ورزشی یا مربی‌های حرفه‌ای انجام می‌شوند. این تمرینات معمولا به عنوان بخشی از فرایند گرم کردن برای انجام تمرینات سنگین‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در تمرینات کششی پویا، مفاصل در بالاترین محدوده‌ی حرکتی موردنیاز برای انجام یک ورزش حرکت می‌کنند. برای مثال در صورتی‌که ورزش انجام‌شده توسط فرد نیاز به رهاسازی ناگهانی نیرو مانند پریدن و یا شتاب گرفتن ناگهانی داشته باشد، تمرینات پویای ارائه‌شده توسط فیزیوتراپیست یا مربی ورزشی به عنوان بخشی از برنامه‌ی گرم کردن او ارائه‌شده و به این نیاز رسیدگی می‌کنند.
تمرینات کششی برای تقویت حس عمقی عصبی عضلانی. در طی این تمرینات، یک روند کشیدن – انقباض عضلانی – کشیدن بیشتر تکرار می‌شود. این تمرینات چندین مرتبه تکرار شده و از روش‌هایی برای تقویت عکس‌العمل دوک‌های عضلانی و طولانی‌تر کردن ماهیچه‌ها استفاده می‌کنند.
تمرینات تقویتی
تمرینات تقویتی عضلات شما را هدف قرار داده و می‌توانند مکمل مناسبی برای برنامه‌ی تناسب‌اندام شما به همراه ورزش‌های هوازی باشند. چه از طناب‌های کشی و چه از وزنه استفاده می‌کنید، اگر به فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا هستید، بهترین کار استفاده از وزنه‌های سبک و بالا بردن دفعات استفاده از آن‌هاست (استفاده از وزنه‌ی سبک یا کش‌های شل‌تر). این نوع ورزش باید سه روز در هفته و در روزهای نامتوالی انجام شود. ایمنی در انجام این ورزش‌ها اولویت اول است بنابراین قبل از انجام آن‌ها با پزشک خود مشورت کنید.
سبک‌های تمرینات تقویتی
عضلات بدن شما نقش‌های مختلفی را ایفا می‌کنند. این عضلات معمولا سریع، کند و یا استقامتی و پایدارکننده می‌باشند. از آنجایی که عضلات مختلف نقش‌های متفاوتی را ایفا می‌کنند، تمرینات انجام‌شده با آن‌ها نیز باید مطابق با ویژگی‌های هرکدام طراحی شوند. برای مثال:
- تمرینات پایداری عضلات معمولا سبک بوده و مدت زمان انجام آن‌ها بالاست.
- تمرینات تقویتی پویا معمولا شدت بیشتری دارند (وزن، سرعت و قدرت) ولی مدت زمان انجام آن‌ها کوتاه‌تر است. البته ممکن است در تمرینات مختلف تفاوت‌هایی وجود داشته باشد.
- تمرینات تقویتی خاص هم برای سرعت و هم کنترل تحمل وزن اهمیت زیادی دارند.
هر تمرین تقویتی و یا سرعتی انجام‌شده، از روش‌های مختلفی قدرت عضلات شما را تقویت می‌کند.
اصلاح وضعیت بدن
برای داشتن موقعیت مناسب بدن باید:
- دامنه‌ی حرکتی مفاصل شما طبیعی باشد. اگر مفاصل ستون فقرات شما دچار گرفتگی‌اند، این مشکل باید برطرف شود تا شما بتوانید به موقعیت مناسبی برای بدن خود دست‌یابید.
- طول عضلات شما طبیعی باشد. اگر عضلات شما بیش از حد کوتاه باشند، نمی‌توانید انتظار داشتن حالتی مناسب برای بدن خود را داشته باشید.
- قدرت عضلات شما مناسب باشد. عضلات شما باید قادر به کشیدن بدن برای قرار گرفتن در حالت مناسب باشند.
- استقامت عضلات شما عالی باشد. عضلات شما باید قادر به کار کردن به مدت چند ساعت باشند. استقامت کم عضلات یکی از اصلی‌ترین علل داشتن وضعیت نامناسب در بدن می‌باشد.
- اعصاب شما به خوبی رشد کرده باشند. بله. برای داشتن حالتی مناسب در بدن، بافت عصبی شما باید طول کافی داشته باشد.
- هشیاری فضایی مناسبی داشته باشید. باید بدانید که حالت بدن شما در فضای اطرافتان چگونه است. اگر ندانید که حالت مناسب بدن چه حسی دارد، امیدی به دست‌یابی به آن نیست. فیزیوتراپیست شما می‌تواند در این مرحله بازخوردهای کلامی و دیداری به شما ارائه کند. به علاوه او می‌تواند بریس های اصلاح‌کننده‌ی حالت بدن را به‌منظور استفاده در خانه برای شما تجویز کرده و یا از باندپیچی‌های مخصوصی استفاده کند.
- عادت‌های خوبی داشته باشید. سخت‌ترین قسمت، تغییرات اولیه است. پس‌ازآن شما صرفا عادات خود را حفظ کرده و حالت مناسب بدن برای شما وضعیتی عادی خواهد شد.
سوالات رایج
برنامه‌ی شما چه مقدار زمان می‌برد؟
دوره‌ی ارزیابی به حدود 12 هفته زمان نیاز دارد. این دوره برای تحت نظر داشتن نتایج در زمان محدودیت‌های حرکتی در فعالیت‌های روزانه ضروری است. نتایج درمان در برخی از افراد زودتر و در برخی دیرتر دیده می‌شوند.
آیا باید یک برنامه‌ی ورزشی خانگی داشته باشم؟
ورزش کردن منظم و روزانه مزایای بسیار زیادی دارد. در واقع شما می‌توانید بدون نیاز به کمک و یا با کمک برخی افراد، ورزش‌های مختلفی را در خانه انجام دهید. اگر می‌توانید به باشگاه‌های ورزشی رفته و یا یک پرستار برای کمک به انجام تمرینات خانگی و ورزش درمانی استخدام کنید، عالی است! هر چه تمرینات مکمل و تمرینات دامنه‌ی حرکتی بیشتری انجام دهید برای شما بهتر است. ما می‌توانیم یک برنامه‌ی ورزشی خانگی را برای شما طراحی کرده و یک پرستار را برای کمک به انجام آن‌ها آموزش دهیم تا شما بتوانید این ورزش‌ها را به راحتی در خانه انجام دهید.