تاریخ: ۶ آذر ۱۴۰۲
دست، یک بخش پیچیده از بدن است که از تعداد زیادی استخوان، رباط، تاندون، عصب و ساختارهای دیگر تشکیل شده است. این ترکیب پیچیده از عناصر، دست را قادر به انجام طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها می‌سازد، از دستکاری‌های دقیق گرفته تا بلند کردن بارهای سنگین. این پیچیدگی و وظایف متنوع باعث میشود که دست در مقابل عوارض مختلف آسیب‌پذیر باشد. این مقاله علائم، دلایل، و درمان درد دست راست را بررسی می‌کند. برای درمان درد دست راست، مراجعه به یک پزشک متخصص و با تجربه الزامی است که از روش‌های درمانی موجود به خوبی آگاهی داشته باشد. این اقدام نه‌تنها خطرات و عوارض جانبی را کاهش می‌دهد بلکه زمان نقاهت پس از درمان را نیز بهبود می‌بخشد.
دلایل احساس درد در دست راست
بسیاری از عارضه هایی که علت درد دست راست هستند، قابل درمان اند. پزشکان درمان های مختلفی مانند درمان دارویی، ورزش و ایجاد تغییر در سبک زندگی را با توجه به دلیل درد دست راست توصیه می کنند.
آرتریت
به التهاب یک یا چند مفصل، آرتریت گفته می شود. آرتریت یکی از دلایل اصلی دست درد است. آرتریت هر نقطه‌ای از بدن را می تواند درگیر کند، اما در دست و مچ دست بسیار شایع است. بیش از ۱۰۰ نوع آرتریت وجود دارد که از بین آنها آرتروز و روماتیسم از همه شایع تر است.
آرتروز معمولاً در سالمندان مشاهده می شود. مفصل های دست به مرور زمان به شدت ساییده می شوند. غضروف مفصلی بافتی لغزنده است که سر استخوان‌ها را می‌پوشاند و حرکت و لغزش نرم و روان مفصل ها را روی هم ممکن می سازد. اما غضروف مفصلی به تدریج ساییده می شود و در نتیجه علائم دردناک شروع می شود.
روماتیسم، بیماری مزمنی است که می تواند بسیاری از بخش های بدن را درگیر کند. روماتیسم باعث ملتهب شدن مفصل ها می شود و درنتیجه به درد و خشکی مفصل ها دامن می زند. روماتیسم غالباً از دست یا پا شروع می شود و به مفصل های یکسانی از هر دو سمت بدن آسیب می‌زند.
علائم
علائم آرتریت عبارت است از:
- درد سوزشی یا سنگین در مفصل های انگشتان یا مچ دست.
- درد پس از استفاده بیش از حد از دست، مثلاً محکم گرفتن اجسام با دست یا انجام حرکات تکراری.
- خشکی و درد صبحگاهی مفاصل
- ورم کردن دور مفاصل
- تغییر در مفصلهای دور انگشت شست (کشیدگی بیش از حد)
- داغ شدن سمت مفصل درگیر: حرارت ناشی از التهاب است.
- احساس ساییده، خرد یا شل شدن در ناحیه دور مفاصل انگشتان
- ایجاد کیست‌های کوچک در انتهای انگشتان
درمان
از روش‌های زیر معمولاً برای درمان آرتریت استفاده می شود:
- تجویز دارو برای رفع علائم درد و ورم
- تزریق استروئیدها یا داروهای بی حسی طولانی اثر
- بستن آتل دور مفاصل در زمان استفاده شدید و بیش از حد از مفاصل
- جراحی
- مدالیته های فیزیوتراپی و کاردرمانی
سندرم تونل کارپال
تونل کارپال گذرگاه باریکی از رباط و استخوان است که در پایه دست قرار دارد و از عصب میانی و تاندونهای مسئول حرکت دادن انگشتان تشکیل میشود ـ عصب میانی عصبی است که از ساعد تا کف دست امتداد دارد.
سندرم تونل کارپال زمانی بروز می‌یابد که عصب میانی به دلیل تنگ شدن تونل کارپال تحت فشار قرار بگیرد. تنگ شدن تونال کارپال میتواند پیامد ضخیم شدن تاندونهای تحریک‌شده، التهاب یا هر عامل دیگری باشد که باعث ورم کردن این ناحیه شده است.
علائم
علائم سندرم تونل کارپال به تدریج شروع می شود و در درجات متفاوتی تشدید می شود. از علائم این عارضه می توان به سوزش، گزگز، خارش یا بی‌حسی مکرر کف دست و انگشتان اشاره کرد. درد غالباً دور انگشت شست، انگشت اشاره و انگشت میانی احساس می شود.
علائم دیگر سندرم تونل کارپال عبارت است از:
- احساس متورم بودن انگشتان، حتی وقتی واقعاً ورمی وجود ندارد.
- احساس درد در شب
- درد و خشکی صبحگاهی دست یا مچ دست
- کاهش قدرت گرفتن دست
- مشکل پیدا کردن برای در دست گرفتن اشیای کوچک یا انجام دادن وظیفه های خاص
- تحلیل رفتن عضلات در قاعده انگشت شست: این عارضه در موارد شدید مشاهده میشود.
- مشکل در تشخیص دادن گرما از سرما
روش های درمان
برای درمان سندرم تونل کارپال معمولاً از روش های زیر استفاده می شود:
- بستن آتل
- انجام ندادن فعالیت های ناراحت کننده
- استفاده از کیسه یخ یا پک سرد
- مصرف داروهای مسکن بدون نسخه (OTC)
- تزریق داروهای بی‌حسی یا استروئیدی
- مصرف داروهای استروئیدی خوراکی
- ورزش و حرکات کششی
- طب سوزنی
- جراحی
تنوسینوویت دکورون
تنوسینوویت دکورون عارضه دردناکی است که تاندون های دور انگشت شست را درگیر می کند. ورم کردن دو تاندون دور قاعده انگشت شست باعث ملتهب شدن دور تاندون‌ها می شود. این التهاب به عصب های مجاور فشار می آورد و باعث احساس درد و بی‌حسی دور قاعده انگشت شست می شود.
علائم
علائم تنوسینوویت دکورون عبارت است از:
- درد دور مچ دست در ناحیه سمت انگشت شست
- متورم شدن نزدیک قاعده انگشت شست
- مشکل پیدا کردن برای گرفتن اشیاء یا حرکت نیشگون گرفتن
- احساس چسبندگی یا از جا درآمدن حین تکان دادن انگشت شست
درمان
روش‌های متداول درمان تنوسینوویت دکورون به شرح زیر است:
- بستن آتل
- استفاده از کیسه یخ یا پک سرد
- مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا آسپرین
- انجام ندادن وظایف دردناک یا حرکت نیشگون گرفتن
- فیزیوتراپی یا کاردرمانی
- جراحی
- تزریق استروئید در ناحیه درگیر
کیست گانگلیون
کیست گانگلیون در دست و مچ دست اغلب باعث درد نمی‌شود، اما ظاهر آن ناخوشایند است. این کیست به صورت یک توده یا برآمدگی بزرگ عمدتاً در پشت مچ دست شکل می‌گیرد. همچنین ممکن است در اندازه‌های مختلف زیر مچ دست، در مفصل انتهایی انگشتان یا قاعده انگشت‌ها نیز ظاهر شود.
کیست گانگلیون اغلب دارای مایع درونی است و ممکن است سریعاً ظاهر یا ناپدید شود یا اندازه‌اش تغییر کند. در صورتی که این کیست به اندازه‌ای بزرگ شود که بر عصب‌های اطراف فشار ایجاد کند، ممکن است احساس درد، گزگز یا بی‌حسی در دور دست یا مچ دست را تجربه کنید.
درمان
کیست گانگلیون غالباً بدون درمان از بین می‌رود. استراحت و بستن آتل کیست را کوچک‌تر می کند تا کیست به تدریج از بین برود. اگر کیست گانگلیون دردناک شود، پزشک مایع داخل کیست را تخلیه می‌کند یا کیست را کلاً برمی‌دارد.
نقرس
نقرس نوع پیچیده ای از آرتریت و عارضه ای بسیار دردناک است که همه ممکن است به آن مبتلا شوند. بیماران مبتلا به نقرس حمله های شدید و ناگهانی درد را در مفاصلشان تجربه می کنند. نقرس عموماً مفصل واقع در قاعده انگشت شست پا را درگیر می کند، البته احتمال بروز نقرس در پا، زانو، دست و مچ دست نیز وجود دارد.
علائم
نقرس در دست یا مچ دست با حمله‌های شدید درد، سوزش، قرمزی و حساسیت به لمس همراه است. بیماران اغلب از شدت درد نقرس شب‌ها بیدار می‌شوند و احساس می‌کنند که دستشان گویی در آتش است. وزن ملافه حتی برای بیماران غیرقابل‌تحمل است.
درمان
داروهای مختلفی برای درمان حمله‌های دردناک نقرس وجود دارد که از آن جمله می‌توان به داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs) و کلشی‌سین اشاره کرد. همچنین داروهایی برای کمک به پیشگیری از عوارض و حمله‌های آتی تجویز میشود.
لوپوس
لوپوس نوعی بیماری خودایمنی است، یعنی سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم حمله می‌کند و به بافت سالم آسیب می‌زند. درد و خشکی مفصل غالباً از اولین نشانه‌های لوپوس است.
علائم
شروع شدن حمله لوپوس با ملتهب شدن سراسر بدن همراه است. این التهاب لایه نازکی را دور مفاصل ایجاد می‌کند و باعث ضخیم شدنشان میشود، درنتیجه علائمی مانند درد و ورم دست، مچ دست و پا شروع می شود.
از علائم دیگر لوپوس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد عضلانی
- تب غیرقابل توضیح
- راش قرمزرنگی که غالباً روی صورت ایجاد می شود.
- ریزش مو
- بنفش یا بی‌رنگ شدن انگشتان دست یا پا
- احساس درد هنگام کشیدن نفس عمیق
- خستگی مزمن
- ورم کردن پا یا دور چشم ها
درمان
لوپوس درمان قطعی ندارد، اما روش‌های بسیاری برای مدیریت علائم وجود دارد. روش‌های زیر را برای رفع درد و خشکی مفاصل دست و مچ دست امتحان کنید:
- کمپرس سرد یا گرم
- داروهای مسکن بدون نسخه
- داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs)
- کاردرمانی یا فیزیوتراپی
- استراحت دادن به مفصلهای دردناک و خودداری از انجام دادن فعالیت های دردناک
نوروپاتی محیطی
نوروپاتی میحطی عارضهای است که باعث بی‌حسی، درد و ضعف دست و پا میشود. نوروپاتی محیطی دست ها در اثر آسیب دیدن عصب‌های محیطی بروز می یابد. نوروپاتی محیطی دلایل مختلفی دارد که از آن جمله می‌توان به دیابت، آسیب‌دیدگی در سانحه، عفونت و مشکلات متابولیسم اشاره کرد.
نوروپاتی محیطی می تواند یک عصب یا تعداد بسیار زیادی از عصب‌های مختلف سراسر بدن را درگیر کند. دست و مچ دست عصب‌های مختلفی دارند که عصب‌های حسی و حرکتی از آن جمله است؛ عصب‌های حسی مواردی مانند لمس، دما و درد را حس می‌کنند و عصب‌های حرکتی حرکت عضلات را کنترل می‌کنند. نوع و محل درد نوروپاتی بستگی به این دارد که کدام عصب آسیب دیده است.
علائم
علائم شایع نوروپاتی محیطی به شرح زیر است:
- بی‌حسی، خارش، گزگز یا مورمور شدن تدریجی پا و دست
- درد تیز، تیرکشنده، ضربان‌دار، سوزشی یا یخ زدن دست یا پا
- حساسیت شدید دست یا پا
- ضعف یا فلج عضلانی
- از دست دادن هماهنگی
- زمین خوردن
درمان
درمان‌های متداول نوروپاتی محیطی عبارت است از:
- تجویز دارو برای درمان درد عصبی
- مسکن‌های بدون نسخه
- تجویز مسکن
- داروهای ضدتشنج
- داروهای ضدافسردگی
پدیده رینود
بیماری یا پدیده رینود باعث میشود که وقتی دچار استرس می شوید یا در محیطی سرد قرار می گیرید، ناحیه های خاصی از بدن، به‌ویژه انگشتان دست و پا، بی‌حس و سرد شود.
وقتی سردتان میشود یا دچار استرس می شوید، عادی است که بدنتان حرارت را از طریق آهسته کردن خون‌رسانی پوست حفظ کند؛ بدن این کار را از طریق تنگ کردن رگ های خونی انجام می دهد. اما واکنش بیماران مبتلا به سندرم رینود به سرما یا استرس شدیدتر است. رگ‌های دست بیماران بسیار سریع‌تر و بیشتر از حد عادی تنگ می شوند.
علائم
علائم حمله رینود به شرح زیر است:
- سرد شدن انگشتان دست و پا
- تغییررنگ دادن انگشتان دست و پا به قرمز، سفید یا آبی (کبود شدن)
- بی‌حسی یا گزگز، نبض زدن، مورمور شدن و خارش
- زخم، قانقاریا، درد و آسیب دیدن بافت: این علائم در موارد شدید بروز می یابد.
درمان
رینود اولیه معمولاً آن‌قدر خفیف است که نیازی به درمان ندارد. اما رینود ثانویه که پیامد ابتلا به بیماری دیگری است، شدیدتر است و ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
درمان بر پیشگیری از حمله‌های آتی و کاهش احتمال آسیب دیدن بافت متمرکز است. پیشگیری ایجاب می کند که دست ها و پاها را در دماهای سرد با پوشیدن دستکش، جوراب، چکمه و گرم‌کننده های شیمیایی گرم نگه دارید.
تنوسینوویت همراه با تنگ شدن
انگشت ماشه ای یا «تنوسینوویت تنگی» عارضه دردناکی است که در اثر گیر کردن انگشتان دست یا پا در حالت خمیده بروز می یابد. وقتی انگشتانتان را حرکت می دهید، تاندون ها درون تونل هایی به نام غلاف های تاندونی می لغزند. اگر این تونل ها ورم کنند، تاندون دیگر درون تونل نمی‌لغزد و گیر می افتد.
علائم
در اثر ابتلا به عارضه انگشت ماشه‌ای، برجستگی حساس به لمس و داغی را در بالای کف دست، در قاعده انگشت، یعنی محل قرار داشتن غلاف تاندون احساس می کنید. علائم دیگر انگشت ماشه ای به شرح زیر است:
- احساس از جا درآمدن هنگام خم و صاف کردن انگشت
- گیر کردن یک یا چند انگشت در حالت خمیده
- خشکی صبحگاهی انگشت و ناتوانی در صاف کردن انگشت
- درد شدید در قاعده انگشت
درمان
درمان‌های متداول انگشت ماشه‌ای به شرح زیر است:
- مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب
- تزریق مستقیم استروئید در غلاف تاندون
- جراحی برای آزاد کردن غلاف تاندون
صدمه دیدن در سوانح
صدمه دیدن دست بسیار شایع است، زیرا ساختار پیچیده دست ظریف و آسیب‌پذیر است. همیشه دست‌ها در معرض خطر قرار دارند و صدمه دیدن دست یک اتفاق شایع در ورزش، ساخت و ساز، و حتی زمین خوردن است.
هر دست شامل ۲۷ استخوان کوچک است که ممکن است به روش‌های مختلف شکسته شوند. اگر درمان مناسب انجام نشود، شکستگی دست به خوبی جوش نخواهد خورد و میتواند ساختار و چابکی دست را برای همیشه تحت تأثیر قرار دهد.
علاوه بر این، در دست عضلاتی وجود دارد که ممکن است پیچ بخورند یا رگ به رگ شوند. همواره بهتر است برای اطمینان از نشستن دست به درستی و بدون مشکلات، به پزشک مراجعه کرده و عکس رادیوگرافی بگیرید. هر نوع آسیب جدی به دست نیازمند کاردرمانی یا فیزیوتراپی است.
درمان
درمان شکستگی به نوع و محل آسیب دیدگی بستگی دارد. آتل بستن درمان متداولی است. در موارد شدید ضروری است که جراحی برای جلوگیری از آسیب بلندمدت انجام شود.
پرسش های متداول
درد دست چه زمانی نگران کننده می شود؟
چنانچه درد، ورم یا عملکرد دست یا مچ دست به مرور زمان به جای آن که بهتر شود، شدیدتر بشود. همچنین بروز نشانه های عفونت، مانند قرمزی، داغ شدن، تب یا لرز، نیز نگرانکننده است. همچنین اگر مرتب دچار گزگز یا بی حسی در دست میشوید، لازم است به پزشک مراجعه کنید. اگر مشکل دست جدی باشد، فعالیتهای معمول روزمره دردناک یا روزبهروز سخت تر می شود.
درد دست جز علائم کدام بیماری هاست؟
آرتریت دست می تواند بسیار دردناک باشد. روماتیسم عارضهای است که میتواند به مفصلهای سراسر بدن حمله کند، البته روماتیسم عموماً به مفصلها و تاندونهای دور مچ دست و انگشتان دست آسیب می زند. روماتیسم باعث متورم، دردناک و احتمالاً بدشکل شدن مفاصل میشود؛ این عوارض عملکرد معمول دست را مختل می کند.
درد دست علامت چه مشکلی است؟
آرتریت (التهاب یک یا چند مفصل) علت اصلی درد دست است. آرتریت در هر نقطه‌ای از بدن ممکن است مشاهده شود، اما در دست و مچ دست از نقاط دیگر شایع‌تر است. بیش از صد نوع آرتریت وجود دارد که آرتروز و روماتیسم شایع‌ترین انواع آن است.
ممکن است درد دست به قلب ربط داشته باشد؟
درد بازوی چپ عموماً میتواند علامت حمله قلبی باشد. البته درد دست تنها نشانه حمله قلبی نیست و اکثر موارد درد دست چپ دلایل دیگری، مانند آسیب‌دیدگی دارد. از نشانه‌های دیگر حمله قلبی می‌توان به درد قفسه سینه، درد فک، بی‌حسی، حالت تهوع، به سختی نفس کشیدن و سرگیجه اشاره کرد.
آسیب دیدن اعصاب دست با چه نشانه‌هایی همراه است؟
علائم آسیب عصبی دست ها به شرح زیر است:
- بی‌حسی بالای بازو، ساعد و یا دست
- اختلال در عملکرد بالای بازو، ساعد و یا دست
- افتادگی مچ دست یا ناتوانی در کشیدن مچ دست
- کاهش تنوس عضلانی بالای بازو، ساعد و یا مچ دست
آرتریت دست چه علائمی دارد؟
درد؛ از علائم اولیه آرتریت دست می‌توان به دردی مفصلی اشاره کرد که به صورت دردی عمیق و سنگین یا سوزشی احساس میشود. درد آرتریت غالباً پس از دوره‌های استفاده شدید و افزایش‌یافته، مثلاً محکم گرفتن یک وسیله بروز می‌یابد. ممکن است درد بلافاصله شروع نشود، بلکه پس از چند ساعت یا حتی روز بعد حمله‌ور شود.
از کجا متوجه شوم که به سندرم تونل کارپال مبتلا هستم یا آرتریت دست؟
این دو عارضه نشانه‌هایی کلیدی دارند که به افتراق و تشخیص دادنشان از هم کمک می‌کند؛ این نشانه‌ها عبارت است از:
- بی‌حسی و یا گزگز سه انگشت اول (انگشت شست، انگشت اشاره و انگشت میانی)
- ضعف دست
- درد شبانه
- تکان دادن انگشتان موجب تسکین درد می شود.
چه داروهایی درد دست را تسکین می دهد؟
مصرف مسکن‌های ساده‌ای مانند استامینوفن (پاراستامول) یا آسپرین غالباً برای تسکین درد دست مفید است. مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDS)، از قبیل ایبوپروفن، کتوپروفن یا ناپروکسن نیز می تواند درد دست را آرام کند.
علت درد گرفتن وسط دست چیست؟
درد کف دست غالباً پیامد آسیبی جزئی یا ناشی از استفاده نامناسب و بیش از حد از دست است. بااین‌حال درد دست گاهی نتیجه مشکلی زمینه‌ای، مانند عفونت، التهاب یا نوروپاتی محیطی است. اگر درد دستتان بیشتر شد یا با درمان‌های خانگی تسکین نیافت، به پزشک مراجعه کنید.
نشانه‌های هشدار نوروپاتی چیست؟
بارزترین علائم نوروپاتی یا علائم اولیه این عارضه به شرح زیر است:
- خارش
- گزگز، خارش، مورمورشدن یا سوزن سوزن شدن
- سوزش
- دردی ناگهانی و دوره‌ای که مانند برق‌گرفتگی یا شوک الکتریکی است.
- گرفتگی یا اسپاسم عضلانی دوره‌ای
- حساسیت بیش از حد به لمس یا دما
چه نوع تست عصبی بر روی دست انجام می شود؟
تست هدایت عصبی یکی از آزمایش هایی است که بر روی بازوها و دست ها انجام می شود. این تست سرعت انتقال پیام ها را در امتداد عصب ها اندازه گیری می کند. سرعت عملکرد عصب ها اطلاعاتی را درباره گیر افتادن یا آسیب دیدن عصب ها در اختیار می گذارد.
