تورتیکولیس، به عنوان “کجی گردن یا تورتیکولی” شناخته میشود، به دلیل مشکل در عضلات گردن، حالت غیرطبیعی ایجاد میشود و به سمت پایین متمایل میشود. از دو کلمه لاتین مشتق شده است که به معنای پیچ خورده است و کولوی به معنی گردن است.
آنچه در بیشتر موارد تورتیکولیس اتفاق می‌افتد، چرخش غیر عادی سر به یک طرف است، در حالی که چانه به طرف دیگر متمایل شده و گردن پیچ خورده است و سر به سمت پایین قرار دارد. رایج‌ترین شکل تورتیکولیس، تورتیکولی عضلانی مادرزادی نام دارد و در نوزادان هنگام تولد رخ می‌دهد. با این حال، در موردی که فرد مدت‌ها پس از کودکی به این بیماری مبتلا شد، اکنون این بیماری به عنوان تورتیکولی اکتسابی شناخته شده است و می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری پزشکی جدی‌تر باشد.
فهرست مطالب
چه عواملی می‌تواند باعث تورتیکولیس شود؟
برای درک تورتیکولی، درک آناتومی گردن مهم است. گردن دارای دو عضله بلند، در هر طرف است که از استخوان یقه تا پشت گوش شما واقع شده است. این عضلات به عنوان استروکلئیدوماستوئید یا به اختصار SCM نامگذاری شده‌اند و هنگام خم شدن گردن منقبض می‌شوند.
تورتیکولیس زمانی اتفاق می‌افتد که این عضله از یک طرف کوتاه‌تر باشد. در مورد نوزادان، این عضله می‌تواند کوتاه شود وقتی که کودک مدت طولانی در وضعیت غیرطبیعی قرار داشته باشد، به عنوان مثال در یک زایمان بریچ (جنین وارونه). یا ممکن است کودک قبل از زایمان در رحم گرفتگی داشته باشد. وقتی این اتفاق می‌افتد، استروکلئیدوماستوئید در یک طرف گردن کودک می‌تواند در روند کار سفت و کوتاه شود.
در مورد بزرگسالان مبتلا به “کجی گردن یا تورتیکولی”، ممکن است علت آن یک سیستم عصبی قبلی یا آسیب عضلات گردن باشد. اما بیشتر اوقات، متخصصان پزشکی هیچ اطلاعی از علت ایجاد موارد تورتیکولیس در بزرگسالان ندارند. از این نوع تورتیکولیس یا “کجی گردن ” نیز می‌توان به عنوان تورتیکولی ایدیوپاتیک نام برد.
انواع تورتیکولی
تورتیکولی اشکال مختلف دارد و بیشتر انواع تورتیکولی بر اساس منشا یا علت مشکل طبقه بندی می‌شوند. اینها برخی از انواع شناخته شده تورتیکولی هستند.
تورتیکولی موقت
این یکی از رایج‌ترین انواع تورتیکولی در بزرگسالان است که پس از ظهور، فقط برای چند ساعت و تا دو روز ادامه دارد. علت این نوع تورتیکولی عمدتا ناشناخته است، اما شرایط خاصی وجود دارد که می‌تواند “کجی گردن” را در فرد ایجاد کند. در این شرایط به گردن یا سر شما آسیب وارد میشود که می‌تواند باعث تورم و سفت شدن استروکلئیدوماستوئید، تورم غدد لنفاوی، عفونت گوش و گاهی اوقات سرماخوردگی شود.
تورتیکولی ثابت
این نوع کاملاً برعکس تورتیکولی موقت است زیرا در صورت عدم درمان می‌تواند به طور دائمی ادامه یابد. این نوع “کجی گردن” ممکن است به دلیل مشکل در عضلات یا استخوان‌های گردن و سر شما باشد.
تورتیکولی عضلانی
این نیز یکی از رایج‌ترین انواع تورتیکولی است و می‌تواند در اثر وارد شدن فشار به بافت یا سفت شدن عضلات کنار گردن یا استروکلئیدوماستوئید ایجاد شود.
سندرم کوتاهی گردن
اگرچه این یک نوع نادر از تورتیکولی است، اما ممکن است برای نوزادانی اتفاق بیفتد که گردن آن‌ها در رحم بد تشکیل شده است.
عوامل خطر مرتبط با تورتیکولی
اگرچه هیچ دلیل مشخصی در مورد علل مختلف تورتیکولی وجود ندارد، به ویژه در بزرگسالان، اما هنوز هم عوامل خطری وجود دارد که می‌تواند احتمال ابتلا به تورتیکولی را افزایش دهد. برخی از این عوامل خطر عبارتند از:
- سابقه خانوادگی این اختلال که ممکن است خطر ابتلا به تورتیکولی را خودتان افزایش دهید.
- ناهنجاری‌های مادرزادی در ستون فقرات گردنی یا ناهنجاری‌های موجود در هنگام تولد
- ضربه یا آسیب قبلی به گردن و ستون فقرات می‌تواند باعث شود عضلات این قسمت‌های بدن شما به طور غیر ارادی منقبض شده و دچار اسپاسم شوند.
- آسیب به ستون فقرات گردنی منجر به اسپاسم عضلات میشود که ممکن است باعث پیچ خوردگی سر شود.
- عفونت در سر و گردن
- گره‌های لنفاوی ملتهب و آلوده در گردن
- عفونت و آبسه در گلو
- عفونت‌های ماستوئید، گوش و فک
- استفاده از داروهایی قانونی و غیرقانونی که باعث کنترل غیر ارادی عضلات مانند کوکائین، کتامین، کلرپرومازین، پروکلرپرازین و هالوپریدول میشود.
عوارض ناشی از تورتیکولی
عوارض خاصی وجود دارد که ممکن است در نتیجه تورتیکولی ایجاد شود، مانند:
- تغییر شکل طولانی مدت گردن، در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به تغییر شکل دائمی و کجی گردن شود.
- سفتی و درد مداوم گردن در صورت عدم درمان فوری، تورتیکولی می‌تواند سفتی و درد گردن را برای شما به جا بگذارد.
- تورم عضلات گردن
- علائم مغز و اعصاب در صورت عدم درمان تورتیکولی ممکن است عصب‌های بیشتری تحت تاثیر قرار گیرند.
برخی از رایج‌ترین علائم تورتیکولی کدامند؟
علائم تورتیکولی به طور کلی در ابتدا به تدریج و به آرامی اتفاق می‌افتند و بیمار زمانی متوجه میشود که موقع تلاش برای صاف نگه داشتن سر خود و انجام آن مشکل پیدا می‌کند. علائم تورتیکولی ممکن است با گذشت زمان به تدریج بدتر شوند. برخی از رایج‌ترین علائم تورتیکولی شامل این موارد هستند:
سر به یک طرف متمایل است
تورتیکولی با کج شدن سر به یک طرف و سفتی گردن تعریف میشود، این یکی از رایج‌ترین علائم تورتیکولی است. با این حال، آنچه ممکن است شما ندانید این است که چهار روش مختلف برای توصیف تورتیکولی وجود دارد و آن‌ها بر اساس جایی که سر شما به آن سمت کج شده است طبقه بندی می‌شوند:
- لاتروکولیس زمانی است که سر به سمت شانه شما چرخانده میشود.
- رتروکولیس زمانی است که سر شما به عقب کشیده میشود.
- تورتیکولی چرخشی زمانی است که سر به این طرف یا آن طرف برمی‌گردد.
- و سرانجام، آنتروکولیس همان اتفاقی است که وقتی سرتان به سمت جلو کشیده میشود، رخ می‌دهد.
این امکان وجود دارد که ترکیبی از دو یا چند مورد از این علائم تورتیکولی در یک مورد مشاهده شود.
داشتن یک شانه بالاتر
همراه با کج شدن سر، تفاوت قابل توجهی در ارتفاع شانه پیش می‌آید زیرا عضلات گردن و گاهی اوقات شانه‌های شما سفت می‌شوند که ممکن است باعث شود یک قسمت از شانه شما بالاتر از قسمت دیگر قرار گیرد.
قادر به حرکت دادن گردن و سر نبودن
شایع‌ترین علائم تورتیکولی و علائمی که به راحتی وضعیت شما را نشان می‌دهد عدم توانایی در حرکت دادن سر و گردن و سفتی کلی در کنار گردن شما به دلیل سفت شدن استروکلئیدوماستوئید است.
گردن متورم
تورم ماهیچه‌ها در گردن شما به دلیل سفت شدن نشانه واضحی است که شما احتمالاً تورتیکولی دارید، خصوصاً در کناره‌های گردن، زیرا در این قسمت استروکلئیدوماستوئید قرار دارد.
سردرد
گاهی اوقات، در شروع تورتیکولی یا بعد از ادامه بیماری برای چند ساعت سردرد وجود دارد. سردرد به دلیل ناراحتی آشکار از کج شدن سر شما به مدت طولانی به یک طرف ایجاد میشود، اما گاهی اوقات می‌تواند نشان دهنده شروع سفت شدن عضله و ایجاد درد در سر و ناحیه اطراف آن باشد.
علائم تورتیکولی عضلانی مادرزادی
از طرف دیگر، علائم تورتیکولی در نوزادان معمولاً کم و بیش مشابه همان علائم بزرگسالان است، اگرچه به دلیل اینکه کودک قادر به برقراری ارتباط نیست، سخت‌تر می‌توان چیزی که او احساس می کند را فهمید. برخی از علائم تورتیکولی در نوزادان در زیر ذکر شده است:
- کج شدن سر به یک طرف: اگر کودک شما مدت طولانی است که سر خود را به یک طرف متمایل کرده است، ممکن است این یکی از علائم احتمالی تورتیکولی باشد. این امر به ویژه در صورتی مشخص است که کودک شما سر خود را به سمت راست متمایل می‌کند، زیرا 75٪ موارد تورتیکولی در نوزادان سر خود را به سمت راست متمایل می‌کنند.
- عدم توانایی حرکت سر و گردن به راحتی: مانند تورتیکولی که در بزرگسالان اتفاق می‌افتد، یکی از رایج‌ترین علائم تورتیکولی عدم توانایی حرکت سر به یک طرف، یا حرکت دادن آن به راحتی به سمت بالا، پایین، چپ و راست است.
- یک توده نرم در گردن کودک شما: اگر احساس می‌کنید کودک شما دارای دو علامت تورتیکولی است که در بالا ذکر شد، ممکن است کودک شما دارای تورتیکولی عضلانی مادرزادی باشد و اکنون لازم است که کودک خود را از نظر وجود یک توده نرم در کنار گردن بررسی کنید. برای معاینات بعدی با پزشک خود تماس بگیرید.
- مشکل شیردهی شما: در شیردهی کودک به مشکل برمی‌خورید زیرا کودک قادر به چرخاندن سر خود به یک طرف نیست و فقط در یک طرف بدن او می‌تواند از شیر مادر تغذیه کند. وقتی کودک شما این کار را انجام می‌دهد، احتمال آن می‌رود که به تورتیکولی مبتلا شده باشد. اینها علائمی است که به پزشک شما در تشخیص دقیق کمک می‌کند.
- سر صاف در یک طرف: ممکن است کودک شما به بیماری پلاژیوسفالی موضعی یا ایجاد یک قسمت صاف در یک طرف سر مبتلا شود. این حالت در اثر خوابیدن کودک در بیشتر مواقع در یک وضعیت ممکن است به دلیل تورتیکولی ایجاد شده و از آنجا که استخوان‌های کودک هنوز کاملاً تشکیل نشده و قوی نیستند، هرگونه فشار طولانی مدت بر روی یکی از قسمت‌های سرمی‌تواند باعث صاف شدن آن ناحیه شود
روش‌های تشخیصی
پزشک شما باید از سابقه پزشکی شما، از جمله داروهایی که مصرف می‌کنید، مطلع شود. همچنین برای تعیین علت تورتیکولی شما معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. اگر سابقه آسیب یا تروما دارید، پزشک ممکن است برای اطمینان از دررفتگی یا شکستگی مهره‌های گردن، اشعه ایکس را تجویز کند. اگر اشعه ایکس قادر به ارائه اطلاعات کافی به پزشک نباشد، یا اگر شواهدی از آرتروز تحلیل رونده یا سایر موارد وجود داشته باشد.
سایر آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی ام آر آی: این روش تصویربرداری به شناسایی سایر مشکلاتی که ممکن است باعث ایجاد علائم شما شده باشند کمک می‌کند.
- الکترومیوگرافی (EMG): این آزمایش به ارزیابی عملکرد اعصاب و عضلات کمک می‌کند. این روش می‌تواند به تشخیص دیستونی گردن(تورتیکولی) کمک کند یا سایر علل علائم شما را رد کند.
انواع تمرینات توصیه شده و درمان‌های تورتیکولی چیست؟
خوشبختانه کجی گردن، به خصوص در مورد تورتیکولی موقت، پس از چند ساعت یا چند روز برطرف میشود. نحوه درمان و از بین رفتن این نوع تورتیکولی‌ها به همان اندازه که در وهله اول ایجاد می‌شوند مرموز هستند.
با این حال، برخی از موارد تورتیکولی ممکن است پس از چند روز یا بیشتر ادامه داشته باشند و در صورت عدم درمان می‌تواند باعث آسیب طولانی مدت به عضلات گردن و سر شود. حتی تورتیکولی موقت نیز پس از برطرف شدن درد عضلات گردن شما را از بین میبرد. بنابراین به راحتی می‌توان گفت که درمان تورتیکولی مهم است و در اینجا چند روش درمانی وجود دارد که می‌توانید برای درمان این بیماری از آن استفاده کنید.
تمرینات تورتیکولی و فیزیوتراپی
تمرینات تورتیکولی مانند کشش عضلات گردن همان مواردی است که پزشکان در درجه اول برای بیمار تجویز می‌کنند، مانند مورد “کجی گردن”. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد تمرینات تورتیکولی و فیزیوتراپی گزینه‌های ایده آل برای درمان این بیماری به روش غیرتهاجمی و بدون هزینه هستند.
این تحقیقات در مورد تمرینات تورتیکولی و فیزیوتراپی به ویژه در نوزادانی که تورتیکولی عضلانی یا نوعی بیماری مادرزادی عصبی و ژنتیکی دارند، صادق است، که نشان می‌دهد تمرینات تورتیکولی که توسط والدین یا مراقب بهداشتی انجام میشود به همان اندازه که در کلینیک‌ها انجام میشود، موثر است.
- یکی از بهترین تمرینات تورتیکولی کشش عضلات گردن آسیب دیده در وضعیت دمر چه فعال و چه منفعل است.
- یکی دیگر از تمرینات خوب تورتیکولی که می‌توانید انجام دهید، کشش عضلات گردن با استفاده از با یک بالش است. این کار با قرار دادن طرف تحت تأثیر تورتیکولی در مقابل بالش انجام میشود تا هر زمان که فرد خوابید، گردن را از طرف آسیب دیده دور نگه دارد.
- با استفاده از بالش‌های گردنی یو شکل، صندلی‌های ارگونومیک اتومبیل یا استفاده از پتوهای نورد شده وضعیت بدن خود را کنترل کنید. هدف همه این روش‌ها، نگه داشتن گردن در وضعیت خنثی است و می‌تواند نوعی تمرین منفعل تورتیکولی باشد.
- تمرینات تورتیکولی که شامل چرخش گردن در حالت نشسته و خوابیده است. در مورد نوزادان هم می‌توانید با جلب توجه آن‌ها و هدایت آن‌ها و چرخش سر با ترکیبی از یک یا چند مورد، به راحتی آن‌ها را وادار به انجام این کار کنید.
- در مورد نوزادان، قرار دادن آن‌ها در تخت گهواره به طوری که قسمت آسیب دیده پایین باشد و آن‌ها را به سمت دیوار قرار دهید به طوری که مجبور شوند سر خود را به طرف غیر آسیب دیده بچرخانند تا در برابر دیوار قرار گیرند نیز یک تمرین موثر تورتیکولی است.
- تعامل مداوم با نوزاد به گونه‌ای که گردن او برای درمان تورتیکولی به طور مداوم تحریک و کشیده شود.
این روش‌های درمانی تورتیکولی در صورت ایده آل بودن در اسرع وقت و در نتیجه ابتلا به این بیماری انجام می‌شوند تا بتوانند بهبودی کامل یابند و احتمال ابتلای مجدد به شما یا کودک شما را کاهش دهند.
داروها
در بسیاری از اوقات، برای تسکین علائم دیستونی گردن باید ترکیبی از داروها استفاده شود که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سم بوتولینوم: این همان دارویی است که گاهی اوقات برای کاهش چین و چروک صورت و پیری ناشی از افزایش سن استفاده میشود و به عضلات گردن که تحت تأثیر تورتیکولیس قرار دارند تزریق میشود. بیشتر اوقات، این یک روش درمانی بسیار موثربرای دیستونی گردن است، اما باید هر چند ماه یکبار تکرار شود.
- داروهای پارکینسون: داروهایی که برای کمک به علائم بیماری پارکینسون مورد استفاده قرار می‌گیرند اغلب با تزریق سم بوتولینوم برای کاهش انقباض عضلانی تورتیکولی استفاده می‌شوند. از عوارض جانبی این داروها می‌توان به یبوست، خشکی دهان، کاهش جریان ادرار، مشکلات حافظه و تاری دید اشاره کرد.
- شل کننده‌های عضلانی: شل کننده‌های عضلانی برای شل کردن عضلات گردن و تسکین درد تورتیکولی استفاده می شوند، اما می‌توانند باعث عدم تعادل، آرام بخشی و اختلال در شناخت شوند.
- داروهای ضد درد: با توجه به میزان درد ناشی از تورتیکولی، داروهای مسکن ممکن است از داروهای موجود بدون نسخه تا سایر داروهایی که فقط با تجویز پزشک در دسترس هستند، باشد..
جراحی تورتیکولی
ورزش برای تورتیکولی در موارد شدید لزوما موثر نخواهد بود و در این موارد، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد دهد که تحت عمل جراحی قرار بگیرید تا مشکل در عضلات استروکلئیدوماستوئید گردن خود را برطرف کنید. با این حال، امروزه نگرانی در مورد درمان‌های جراحی وجود ندارد زیرا این روش‌ها به روش لاپاراسکوپی و به روش کم تهاجمی انجام می‌شوند (به این معنی که با استفاده از برش‌های کوچک در اطراف آن ناحیه انجام می‌شوند).
جراحی هم برای بزرگسالان و هم نوزادان قابل انجام است، اما در مورد نوزادان، فقط در سن بالای 12 ماه صورت می‌گیرد. حتی در این صورت، اگر مطمئن نباشند که تحت عمل جراحی قرار بگیرند، آن‌ها توسط پزشک ارزیابی می‌شوند تا خطر کلی جراحی آن‌ها مشخص شود. جراحی را می‌توان به روش‌های مختلفی انجام داد، البته تا حد زیادی به علت “کجی گردن” شما بستگی دارد.
برخی از مراقبت‌های بعدی که می‌توانید حتی پس از انجام ورزش تورتیکولی یا جراحی و به راحتی در خانه انجام دهید در این قسمت ذکر شده است. برای اطمینان از اینکه دیگر این شرایط را تجربه نخواهید کرد اینکارها ضروری به نظر می‌رسند. برخی از این روش‌های مراقبت‌های خانگی شامل موارد زیر است:
- قرار دادن پد گرمایی در ناحیه آسیب دیده برای تحریک عضلات
- ماساژ عضلات گردن
- آتل گردن برای پشتیبانی از گردن و کاهش فشار تحمل عضلات گردن