متخصص دیسک کمر برای درمان کمردرد و درد عصب سیاتیک

تاریخ: ۹ اسفند ۱۴۰۲

فتق دیسک پایین کمر عارضه‌ای است که در آن قسمت نرم داخل دیسک بین مهره‌ای از پوسته‌ی محکم خود بیرون می‌زند. این جابجایی می‌تواند، چه با وارد آوردن فشار مستقیم بر عصب‌ها یا با آزاد کردن مواد شیمیایی التهاب‌زا، باعث درد و ناراحتی شود. بعضی از بیمارانی که از این درد و ناراحتی رنج می‌برند صرفاً تلاش می‌کنند که آن را تحمل کنند، اما برای بسیاری از افراد که سبک زندگی فعالی دارند، مراجعه به یک متخصص دیسک کمر ضروری می‌شود.

یک متخصص دیسک کمر، پزشکی است که در زمینه کمردرد و درد سیاتیک تخصص داشته و بخش اعظم شغلش بر درمان عارضه‌های فتق یا بیرون‌زدگی دیسک متمرکز است. از آنجا که فتق دیسک یکی از شایع‌ترین ناهنجاری‌های ستون فقرات است، همیشه سر متخصصان دیسک کمر شلوغ است.

در این مقاله انواع مختلف متخصصان درد دیسک، علائم فتق دیسک و درمان‌های مؤثر برای آن را به طور دقیق شرح می‌دهیم.

متخصصان مربوط به فتق دیسک

تخصص‌های شناخته‌شده در زمینه مشکلات دیسک کمر، ارتوپدیست‌ها یا جراحان ارتوپدی هستند. این حوزه از پزشکی به بررسی و درمان مشکلات دستگاه اسکلتی سر و کار دارد و بسیاری از متخصصان آن به‌طور خاص در زمینه مشکلات ستون فقرات تخصص دارند. اگر علت درد مربوط به بخش عضلانی-اسکلتی بدن باشد، پزشکان ارتوپدی به عنوان متخصصان مناسب‌تر برای تشخیص و درمان آن خواهند بود.

کایروپراکتورها نیز می‌توانند تخصص در زمینه مراقبت‌های مرتبط با فتق دیسک داشته باشند. این حرفه، علی‌رغم توانمندی‌های گسترده در زمینه ارائه مراقبت‌های بهداشتی، به طور کلی بر روی درمان مشکلات ستون فقرات تمرکز دارد. کایروپراکتیک یک دانش بهبودی و التیام است که به مراقبت‌های پیشگیرانه نیز توجه دارد.

بعضی از فیزیوتراپیست‌ها هم ممکن است در درد دیسک کمر و تکنیک‌های توانبخشی عمومی کمر تخصص داشته باشند. فیزیوتراپیست‌ها گزینه‌های مناسبی برای توانبخشی صدمات جسمانی و زخم‌های جراحی، و همچنین درمان انواع مختلف آسیب‌های بافت نرم هستند.

علاوه بر این تخصص‌های شناخته شده که به شکل روزمره با عارضه‌های دیسک کمر سر و کار دارند، طیف وسیعی از متخصصان درمان‌های مکمل و جایگزین وجود دارد که آن‌ها هم درمان‌های مختلفی برای درد دیسک کمر ارائه می‌دهند، از جمله طب سوزنی، ماساژ درمانی و بسیاری راهکارهای درمانی دیگر.

علل فتق دیسک کمر

زوال (تخریب تدریجی) دیسک‌های ستون فقرات کمری یکی از شایع‌ترین علل فتق دیسک‌های کمر است. در چنین حالتی، آسیب وارده به دیسک‌ها تدریجی بوده و در نهایت منجر به پاره شدن دیسک درگیر می‌شود. با بالا رفتن سن، دیسک‌های ستون فقرات به طور طبیعی انعطاف‌پذیری و استحکام خود را از دست می‌دهند که این در نهایت باعث ضعف و پاره شدن دیسک‌ها و متعاقباً فشردگی و گیر افتادن عصب‌ها می‌شود.

این وضعیت باعث التهاب و درد می‌شود که اغلب با بی‌حسی پای درگیر نیز همراه است، که دلیل آن همان گیر افتادن عصب است. به این عارضه رادیوکلوپاتی گفته می‌شود.

آسیب‌های وارده به ستون فقرات، به خصوص ناشی از تصادفات رانندگی یا ضربه‌های مرتبط با کار، یکی از علل شناخته شده فتق دیسک کمر است. در چنین مواردی، آسیب دیدگی دیسک‌ها به صورت حاد رخ می‌دهد و علائم و نشانه‌ها به شدت وابسته به شدت ضربه به ستون فقرات خواهند بود.

فعالیت‌هایی همچون بلند کردن اجسام سنگین، به خصوص اگر شغل شما نیازمند این فعالیت باشد، ممکن است شما را در معرض خطر بیشتری از دچار شدن به مشکلات کمردرد قرار دهد، از جمله فتق دیسک کمر. در صورت داشتن شغل با ریسک بالا، مشاوره با یک تخصصی در زمینه دیسک کمر می‌تواند نحوه صحیح بلند کردن اجسام و تقویت ستون فقرات را به شما آموزش دهد.

علائم فتق دیسک کمر

به گفته‌ی متخصص دیسک کمر، شایع‌ترین علائم و نشانه‌های این عارضه عبارتند از درد در پاها و کمردرد، که البته شدت و محل درد همیشه به این بستگی دارد که کدام قسمت از ستون فقرات درگیر شده یا کدام ریشه عصب تحت فشار است. علاوه بر درد، ضعف عضلانی، بی‌حسی و مورمور شدن ناحیه درگیر هم علائم شایعی هستند.

تشخیص فتق دیسک

برای تشخیص صحیح علت کمردرد، می‌بایست سوابق پزشکی و تاریخچه عارضه بیماری اخذ شود. ارزیابی این موضوع که آیا درد به شکل تدریجی افزایش یافته یا به صورت ناگهانی و به دلیل یک حادثه آسیب‌زا رخ داده است نقش مهمی در تشخیص متخصص دیسک کمر دارد. انجام یک معاینه فیزیکی جامع، شامل چک کردن رفلکس‌ها، حس داشتن یا بی‌حسی، حالت قرارگیری بدن و قدرت عضلات، به متخصص دیسک کمر در ارزیابی وضعیت بیمار کمک می‌کند. معمولاً، بیمار در حالت‌های نشسته و ایستاده و همچنین در حین راه رفتن معاینه می‌شود تا ناحیه مشکل‌زای ستون فقرات دقیقاً مشخص گردد.

در اکثر موارد، با انجام یک یا چند آزمایش تصویربرداری، تصویر دقیق‌تری از ستون فقرات فراهم می‌شود، تا علاوه بر بررسی وجود آسیب‌دیدگی دیسک، (در صورت وجود چنین آسیبی) اندازه و محل آن نیز تعیین شود. این آزمایش‌ها می‌توانند شامل عکس‌های رادیولوژی و ام‌آرآی یا سی‌تی‌اسکن، الکترومیوگرافی جهت اندازه‌گیری پالس‌های عصبی، و یک میلوگرام باشد که در آن از رنگ کنتراست برای مشخص کردن ناحیه درگیر استفاده می‌شود.

درمان فتق دیسک کمر

برای درمان کمردرد ناشی از فتق دیسک معمولاً از شیوه‌ی آزمون و خطا استفاده می‌شود. متخصص دیسک کمر، برای تعیین روش مناسب درمان فتق دیسک، ابتدا از گزینه‌های محافظه‌کارانه‌تر استفاده کرده و در صورت نیاز سایر گزینه‌ها را امتحان می‌کند. در ادامه بعضی از معمول‌ترین گزینه‌های اول را تشریح خواهیم کرد.

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن، مسکن‌های پرطرفداری در سراسر دنیا بوده و درد بسیاری از افراد مبتلا به فتق دیسک را تسکین داده‌اند. البته، دغدغه‌ای که در مورد این داروها وجود دارد این است که مصرف طولانی مدت آن‌ها می‌تواند با عوارض قلبی- عروقی و معده‌ای- روده‌ای همراه باشد. در نتیجه، متخصص دیسک کمر ممکن است از تجویز آن‌ها برای کمردردهای مزمن خودداری کند.

استروئیدهای خوراکی یا اپیدورال

استروئیدها ترکیباتی ضدالتهابی هستند که از آن‌ها به طور گسترده‌ای برای تسکین درد استفاده می‌شود. برای همین ممکن است متخصص دیسک کمر داروهای استروئیدی را به صورت خوراکی یا تزریق اپیدورال تجویز کند. این روش درمان غالباً برای کاهش یا از بین بردن درد در کوتاه مدت موفقیت‌آمیز است، اما هیچ شواهدی در ارتباط با مؤثر بودن آن در طولانی مدت در دست نیست. برای همین، آن‌ها هم، مثل NSAIDها، بهترین گزینه برای دردهای جسمانی محدود کننده‌ی مزمن نیستند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی یک درمان محافظه‌کارانه است که بنا به شواهد، تأثیر موفقیت‌آمیز آن در طولانی مدت بیش از NSAIDها یا استروئیدها است. زمانی که متخصص دیسک کمر فیزیوتراپی را برای فتق دیسک تجویز می‌کند، هدف او رفع آن دسته از مشکلات مکانیکی است که ممکن است در بروز درد یا تشدید آن نقش داشته باشند. این نوع درمان می‌تواند شامل ماساژ، تحریک الکتریکی یا حرکات ورزشی باشد که می‌توانند عضلات نگهدارنده‌ی ناحیه آسیب‌دیده‌ی ستون فقرات را تقویت کنند.

دستکاری ستون فقرات

دستکاری یا درمان دستی ستون فقرات هم، مثل فیزیوتراپی، عبارت است از یک سری تکنیک‌ها برای اصلاح مشکلات مکانیکی ستون فقرات. در طول دستکاری ستون فقرات، که عموماً توسط یک کایروپراکتور انجام می‌شود، ستون فقرات شما در وضعیت‌های مختلفی قرار داده می‌شود که هدف از آن‌ها بهبود دامنه حرکتی و کاهش دردتان است. در صورت نیاز به درمان دستی ستون فقرات، از متخصص دیسک کمر خود بخواهید یک کایروپراکتیک با تجربه را به شما معرفی کند.

جراحی کم‌تهاجمی ستون فقرات

اگر به دنبال رسیدن به نتایج مطلوب با درمان‌های محافظه‌کارانه نتوانسته‌اید، احتمالاً نیاز به در نظر گرفتن جراحی کم‌تهاجمی برای ستون فقرات دارید. در گذشته، جراحی‌های مرتبط با ستون فقرات اغلب شامل ریسک‌های بالا و دوره‌های بهبودی طولانی بودند. اما در حال حاضر، با بهبود فناوری‌های جراحی، می‌توان با استفاده از جراحی کم‌تهاجمی ستون فقرات به سرعت و با دقت فتق دیسک کمر را درمان کرد. این نوع جراحی کم‌تهاجمی از تکنیک‌های مختلفی استفاده می‌کند که با کمترین آسیب به بافت‌های سالم، عارضه‌های مکانیکی و حتی تومورها را درمان می‌کند. در صورتی که شما و پزشکتان به نتیجه برسید که این نوع جراحی مناسب‌ترین گزینه برای شماست، پیش از اقدام به عمل جراحی، بررسی‌های تصویری مانند ام‌آرآی، سی‌تی‌اسکن یا عکس رادیولوژی را انجام دهید تا محل دقیق آسیب مشخص شود و جراح بتواند برنامه‌ریزی دقیقی برای جراحی شما ارائه دهد.

در اتاق عمل، پس از آنکه آماده‌سازی‌های لازم انجام شد و شما به شکل ایمنی تحت بی‌حسی موضعی قرار گرفتید، خود جراحی با استفاده از چیزی به نام فناوری دیلاتاسیون شروع می‌شود. فناوری دیلاتاسیون به جراح امکان می‌دهد تا عضلات قرار گرفته بر روی ستون فقراتتان را به جای بریدن کنار بزند. به این طریق، جراح می‌تواند با اجتناب از آسیب غیرضروری به بافت سالم شما، دردتان را کاهش داده و فرایند التیام شما را تسهیل کند. جراح، بعد از استفاده از فناوری دیلاتاسیون برای دسترسی به محل بیرون‌زدگی دیسک، جهت دیدن ستون فقرات در طول عمل از یک میکروسکوپ یا یک لوله فیبر نوری دارای یک چراغ و یک لنز، که به آن اندوسکوپ گفته می‌شود، کمک می‌گیرد.

بعد از دسترسی فیزیکی و بصری به دیسک مبتلا به فتق، جراح پروتکل جراحی، که معمولاً میکرودیسککتومی است، را آغاز می‌کند. در میکرودیسککتومی بخش بیرون زده‌ی دیسک برداشته می‌شود. این کار می‌تواند با کاهش فشار وارده به عصب، آزادسازی ترکیبات التهاب‌زا را کم کرده و در نهایت دردتان را تسکین دهد.

بهبودی پس از جراحی دیسک کمر

بسیاری از بیماران بعد از جراحی به هوش آمده و کاهش فوری درد خود را گزارش می‌دهند. به علاوه، بیمارانی که تحت جراحی کم‌تهاجمی ستون فقرات قرار می‌گیرند در صورت توانایی انجام یک سری کارها (مثل راه رفتن، ادرار کردن و غیره) می‌توانند همان روز عمل به خانه بروند، در حالی که جراحی باز باعث می‌شود که بیماران به طور متوسط اقامت طولانی‌تر در بیمارستان داشته باشند.

چند هفته پس از جراحی، احتمالاً متخصص دیسک کمر به شما توصیه خواهد کرد که فیزیوتراپی را شروع کنید. این رویکرد، همراه با استراحت کافی، به شما کمک خواهد کرد تا بهبود یابید، قدرت بدنی خود را بازیابی کنید و به فعالیت‌های روزمره خود بازگردید.