فلج بل، عارضه‌ای است که باعث ضعف موقت یا فلج عضلات صورت می‌گردد. این بیماری هنگامی رخ می‌دهد که عصب کنترل کننده عضلات صورت شما، ملتهب، متورم، و یا فشرده می‌شود. این وضعیت باعث افتادگی و یا سفت شدن یک طرف صورت شما می‌شود. ممکن است برای لبخند زدن یا بستن چشم خود دچار مشکل شوید. در اغلب موارد، فلج بل موقتی است و علائم آن معمولاً پس از چند هفته برطرف خواهد شد.
اگرچه فلج بل (فلج اعصاب صورت) می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما این عارضه در میان افراد بین سنین 16 تا 60 ساله شایع‌تر است. نام فلج بل، برگرفته از چارلز بل، (کالبدشناس اسکاتلندی) است که برای اولین بار به توصیف این بیماری پرداخت.
متخصصین ما در کلینیک امید با استفاده از روش‌های فیزیوتراپی مخصوص بیماران فلج بل به درمان این عارضه می‌پردازند. لازم به ذکر است فیزیوتراپ‌های کلینیک امید از بهترین فیزیوتراپیست‌ها هستند که با استفاده از تجهیزات کامل و به روز کلینیک به درمان بیماران کمک می‌کنند . همچنین دستگاه بیوفیدبک یکی از تجهیزات کارآمد کلینیک ما برای درمان فلج بل است. جهت کسب اطلاعات بیشتر و همچنین رزرو وقت ملاقات لطفا با کلینیک تماس حاصل فرمایید. همچنین جهت مراجعه به متخصصین ما در کلینیک فوق تخصصی درد و ستون فقرات در روزهای سه‌شنبه از ساعت 9 الی 15 می‌توانید با شماره 09128444990 تماس بگیرید.
فهرست مطالب
علائم فلج بل چیست؟
علائم فلج بل می‌تواند یک تا دو هفته بعد از ابتلاء شما به سرما خوردگی، عفونت گوش و یا عفونت چشم ظاهر شود. ظهور این علائم معمولاً ناگهانی است. شما ممکن است زمانی که از خواب بیدار می‌شوید و یا هنگام خوردن و نوشیدن، متوجه این نشانه‌ها در صورت خود شوید.
مشخصه فلج بل، ظاهر پژمرده و افتادگی یک طرف صورت و عدم توانایی باز و بسته کردن چشم در سمت مبتلا می‌باشد. در موارد نادر، ممکن است فلج بل هر دو طرف صورت بیمار را درگیر کند.
سایر علائم و نشانه‌های فلج بل عبارتند از:
- آبریزش از دهان
- دشواری در خوردن و آشامیدن
- عدم توانایی در ایجاد حالات چهره، مثل لبخند زدن یا اخم کردن
- ضعف عضلات صورت
- تیرکشیدن عضلات صورت
- خشکی چشم و دهان
- سردرد
- حساسیت به صدا
در صورت مشاهده هر یک از این نشانه‌ها، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. هرگز نباید تشخیص فلج بل را سرخود انجام دهید. زیرا علائم آن می‌تواند شبیه به علائم سایر عوارض حاد و جدی، مانند تومور مغزی یا سکته باشد.
چه عواملی باعث فلج بل می‌گردد؟
فلج بل زمانی رخ می‌دهد که عصب هفتم جمجمه‌ای صورت، متورم یا فشرده شود؛ که این امر منجر به ضعف یا فلج عضلات صورت می‌گردد. علت دقیق این آسیب ناشناخته است، اما بسیاری از محققان پزشکی معتقدند که این عارضه به احتمال زیاد ناشی از یک عفونت ویروسی می‌باشد.
ویروس‌هایی که با بروز فلج بل مرتبط هستند، عبارتند از:
- هرپس سیمپلکس، که باعث زخم‌های سرد و تبخال تناسلی می‌گردد.
- HIV، که به سیستم ایمنی بدن آسیب می‌زند.
- سارکوئیدوز، که باعث التهاب ارگان‌های بدن می‌شود.
- ویروس هرپس زوستر، که باعث آبله مرغان و زونا می‌گردد.
- ویروس اپشتین بار، که باعث بیماری مونونوکلئوز می‌شود.
همچنین شرایطی همچون بالا بودن فشار خون،دیابت،تومور و… را می‌توان زمینه‌ساز فلج صورت دانست.
عوامل خطر برای فلج بل چیست؟
خطر ابتلا به فلج بل افزایش می‌یابد، در صورتی که شما:
- باردار هستید.
- مبتلا به دیابت هستید.
- به یک عفونت ریوی مبتلا هستید.
- دارای سابقه خانوادگی این بیماری هستید.
چگونه فلج بل تشخیص داده می‌شود؟
پزشک شما ابتدا یک معاینه فیزیکی برای تعیین میزان ضعف عضلات صورت شما انجام خواهد داد. همچنین سوالاتی در مورد علائم شما خواهد پرسید؛ از جمله اینکه چه زمانی این علائم رخ داده است و یا چه موقع برای اولین بار متوجه آن شده‌اید.
پزشک شما نیز می‌تواند از انواع تست برای تشخیص فلج بل استفاده کند. این آزمایشات ممکن است شامل آزمایش خون برای تشخیص یک عفونت باکتریایی یا ویروسی باشد. ممکن است اسکن ام.آر.آی یا سی تی اسکن برای بررسی اعصاب صورت شما تجویز شود.
چگونه فلج بل درمان می‌شود؟
در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی پین آکادمی درمان‌های به‌روز و متنوعی در اختیار بیماران مبتلا به فلج بل قرار می‌گیرد.معمولاً بین 3 تا 5 هفته بعد از بروز علائم با استفاده از روش‌های درمان ما در کلینیک پین آکادمی بیش از 90 درصد بیماران کاملاً مداوا می‌شوند. برای 10 درصد باقی مانده درمان‌های بلند مدت در نظر گرفته می‌شود و بعد از یک سال تقریبا تمام علائم فلج بل در بیماران از بین می‌رود.
دارو درمانی
- داروهای استروئیدی برای کاهش التهاب
- داروهای ضد ویروس، مانند آسیکلوویر
فیزیوتراپی صورت ( مخصوص فلج بل )
فلج بل می‌تواند باعث آتروفی عضلات صورت در منطقه آسیب‌دیده گردد. در نتیجه، فیزیوتراپی اغلب برای تداوم تحریکات عصب صورت و حفظ تون عضلانی لازم است. فیزیوتراپی شامل ماساژ و نرمش عضلات صورت نوزادان برای جلوگیری از آتروفی می‌باشد.
گرما درمانی
گرما درمانی نیز می‌تواند برای درمان فلج بل و رهایی بیمار از تورم عضلات و کاهش درد استفاده شود. معمولاً پد گرم‌کننده و یا بسته‌های ژل گرم استفاده می‌شود، اما پارچه خیس گرم و مرطوب نیز می‌تواند برای از بین بردن درد و ناراحتی بیماران استفاده شود.
طب سوزنی
طب سوزنی که یک روش درمانی سنتی چینی است، نیز برای تحریک اعصاب و عضلات صورت استفاده می‌شود. طب سوزنی شامل فرو کردن سوزن‌های نازک در نقاط خاصی از بدن بیمار است. این درمان می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. اما این روش باید توسط متخصص مجرب در طب سوزنی و تنها پس از مشورت با پزشک انجام شود.
محفاظت از چشم
فلج بل معمولاً بر چشم‌ها تأثیر می‌گذارد. محفاظت چشم یک عامل مهم در درمان فلج بل است. فلج بل می‌تواند توانایی پلک زدن طبیعی را مختل سازد و چشم را در معرض التهاب و خشکی قرار دهد. بنابراین، مرطوب نگه داشتن چشم و محافظت آن در برابر آلودگی و آسیب ( به ویژه در شب)، از اهمیت زیادی برخوردار است. قطره‌های روان‌کننده چشمی، مانند قطره اشک مصنوعی یا پماد و ژل چشم و پچ‌های چشم، که به حفاظت از چشم کمک می‌کند نیز مفید و مؤثر هستند.
ماساژ
ماساژ صورت ممکن است از مشکلات دائمی مربوط به فلج عضلات جلوگیری کند. ماساژ صورت می‌تواند به شل شدن عضلات صورت و آرامش فردی کمک کند. به افراد مبتلا به علائم فلج بل توصیه می‌شود که برای از بین بردن استرس (که ممکن است منجر به این بیماری شود)، آرامش و استراحت بیشتری داشته باشند.
تحریک الکتریکی
تحریک الکتریکی که توسط فیزیوتراپیست به عنوان روش درمان اضافی استفاده می‌شود، گاهی اوقات توسط پزشکان برای برقراری ارتباط عصبی و عضلانی و بهبود وضعیت فلج صورت توصیه می‌شود. مقدار کمی جریان الکتریکی برای تحریک عضلات صورت با الصاق الکترود بر روی بدن بیمار استفاده می‌شود. جریان الکتریکی از طریق الکترود به عصب مبتلای بیمار منتقل می‌شود.
آموزش بیوفیدبک
توانبخشی عضله که مجهز به بیوفیدبک کامپیوتری است کلیدی برای بهبود کنترل و تقارن عضلات صورت شماست.
یکی از عناصر کلیدی موفقیت با روش بیوفیدبک EMG برای افت صورت، یادگیری مهار (آرامش) عضلات در سمت مبتلای صورت است، در حالی که به طور همزمان بکارگیری (انقباض) عضلات در سمت مبتلای صورت حاصل شود.
در طول بیوفیدبک، شما از طریق کامپیوترمی‌توانید نمایش فعالیت ماهیچه‌های صورت خود را مشاهده کنید، این کار به مشارکت فعالانه شما در تمرینات ماهیچه‌های صورت خود کمک می‌کند. شما می‌توانید پیشرفت خود را ثبت کنید و عضلات قوی سالم صورت خود را مهار کنید و در عین حال به طور همزمان، به بکارگیری (سفت و منقبض کردن) عضلات ضعیف و فلج شما کمک می‌کند.
با ترکیب تمرینات ماهیچه‌های صورت، با توصیه‌های پزشک آسیب‌شناس خود و یا سایر متخصصان و مشاهده فعالیت ماهیچه‌های صورت خود بر روی کامپیوتر، شما می‌توانید کم کم کنترل ارادی بیشتری را اعمال کنید.
درمان با ویتامین‌هایی مانند B12، B6، و عنصر معدنی روی
مطالعات بارها نشان داده است که ویتامین B به بهبود اعصاب آسیب‌دیده کمک می‌کند. همچنین این ویتامین‌ها به ویژه برای سلامت مغز و در نتیجه بهبود تمرکز مفید است. مصرف مکمل ویتامین‌های B به شدت توصیه می‌شود.
برای درمان فلج بل روش‌های دیگری مانند درمان با لیزر و تزریق بوتاکس نیز وجود دارد.
چشم انداز بلند مدت برای درمان افراد مبتلا به فلج بل
چشم‌انداز درمان برای افراد مبتلا به فلج بل معمولاً مثبت است. زمان بهبودی ممکن است بسته به شدت آسیب عصبی متفاوت باشد. اما به‌طورکلی، افراد می‌توانند شاهد بهبودی خود در عرض دو هفته پس از شروع اولیه علائم باشند. اکثر این علائم در طی سه تا شش ماه به طور کامل بهبود می‌یابند، اما ممکن است برای افراد مبتلا به موارد شدید فلج بل، این زمان طولانی‌تر باشد. در موارد نادر، علائم فلج ممکن است همچنان بازگردد و یا اینکه دائمی باشد.