صدا دادن و تق تق زانو: درمان و علت

تاریخ: ۹ اسفند ۱۴۰۲

آیا تا کنون از زانوهایتان صدای تق تق شنیده‌اید؟ آیا خم و راست کردن زانوها باعث ایجاد این مشکل می‌شوند؟ در واقع این مشکل همان عارضه‌ی صدای زانو است. گاهی صداهایی که از زانوها شنیده می‌شود طبیعی است، و گاهی نیز وقتی سعی می‌کنید زانویتان را خم یا راست کنید صداهای سایش و تق‌تق زانو آزار دهنده و حتی گاهی دردناک است.
گاهی اوقات علت صدا دادن زانو می‌تواند امری کاملاً عادی و بدون دلیل خاصی باشد؛ ولی با این وجود باز هم نباید نسبت به استفاده از اقدامات مناسب برای مراقبت و حفاظت از زانو‌ها بی‌توجهی بود.

دلایل صدا دادن زانو

در برخی موارد، صدای تق‌تق زانو به این دلیل اتفاق می‌افتد که زانو در حال آزاد کردن مفصل گیر افتاده خود در فضایی خالی است. در برخی موارد دیگر، به دلیل فشار اضافی و اصطکاکی که به زانو وارد می‌شود، ممکن است زانو در حال تنظیم کردن خودش در سرجای مخصوص‌اش صدای تق‌تق‌ بدهد.

۱. وجود بافت اضافی اطراف زانو: اگر بعد از یک آسیب جدی به زانو، زانو درمان نشود یا به طور ناقص درمان شود، بافتی اضافی در اطراف زانو به‌وجود می‌آید و بعد از آن، این بافت اضافی در بین بخش‌های خاصی از مفصل گره خورده و در هم می‌پیچد و همین امر، موجب صدای تق‌تق زانو هنگام راست ‌کردن مفصل زانو می‌شود.

۲. نرمی کشکک زانو (سندرم زانوی دوندگان): ممکن است فکر کنید دویدن ثابت برای سلامتی‌تان مفید است، ولی اگر فشار زیادی بر استخوان‌ درشت‌نى‌ بیاورید، امکان دارد این کار شما موجب گسترش نرمی کشکک زانو شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که کشکک زانو به صورت کامل در یک خط و به طور صحیح در امتداد استخوان فخذ ران قرار نداشته باشد.استخوان درشت نی و استخوان‌های ناحیه‌ی پایینی پا از کشکک زانو محافظت می‌کنند ولی هنگامی که این استخوان‌ها به طور صحیحی تراز نباشند، اگر زانویتان را خم ‌کنید صدای تق‌تق خواهند داد.

۳. آسیب شدید به مینیسک و ضربه‌گیر زانو: مینیسک در واقع یک دستگاه روغنکاری بین استخوان‌های زانوی شما است، اگر این بخش آسیب ببیند و به خوبی درمان نشود، تعادل زانوی شما برهم می‌خورد و هنگامی که به زانویتان فشار وارد می‌کنید، می‌تواند باعث چرخش زانو شود و همین این امر موجب ایجاد صدای تق‌تق در زانوی شما می‌شود.

۴. التهاب مفصل زانو: التهاب مفصل در پاهای فرد بیمار باعث انتشار آن به زانو می‌شود که در این حالت زانو ملتهب شده و تراز‌بندی آن به‌هم می‌خورد و همین امر باعث ایجاد صدای زانو می‌گردد.

۵. پارگی رباط ACL و MCL زانو:  پارگی هر دوی این رباط‌ها می‌تواند باعث ایجاد صدای زانو ‌شود؛ این پارگی‌ها همچنین می‌توانند موجب درد مزمن، سفتی زانو و دردناکی زانو هنگام لمس آن شوند.

درمان صدای زانو

به عنوان اولین معیار، استراحت دادن به مفصل زانو و پرهیز از فعالیت‌هایی که درد یا دیگر علائم بیماری را بدتر می‌کنند از اهمیت به ‌سزایی برخوردار است. برای تورم و درد زانو، ممکن است داروهای ضدالتهابی تجویز شود. تمرینات تقویت کننده زانو و اقداماتِ اصلاحیِ شیوه‌ی زندگی باید به عنوان درمان صدای زانو برای دراز مدت برای رفع مشکل صدای تق‌تق زانو مورد توجه قرار بگیرد.

• حفظ وزن مطلوب و انجام تمرینات کم شدت قلبی و تمرینات کششی زانو به منظور پیشگیری از مشکل صدای زانو
• مصرف رژیم غذایی حاوی اسيدهاى چرب اساسى، مواد مغذی حیاتی و پروتئین‌ها، نوشیدن آب فراوان و پرهیز از استعمال دخانیات
• توجه به مکمل های غذایی که به بهبود عملکرد استخوان، مفصل و ماهیچه‌ها کمک می‌کنند.

گذشته از همه‌ی این‌ها، همیشه صدای تق‌تق زانو به معنی وجود مشکلی جدی در زانوهای شما نیست، به ویژه اگر درد حاد، سستی یا قفل شدگی مربوط به زانو نداشته باشید. ولی اگر درد شدید، سستی، قفل شدگی فیزیکی یا تورم مربوط به زانو دارید باید به فیزیوتراپ‌ مراجعه کنید تا سوابق بیماری‌تان به طور کامل ثبت شود و درمان‌ برای شما آغاز گردد.

زانوبند

زانوبند اجازه نمی‌دهد که فشار شدیدی به مفصل زانو وارد شود. بنابراین بستن زانوبند در صورت ضعف یا ناپایداری زانو توصیه می‌شود.

فیزیوتراپی

هدف اصلی از فیزیوتراپی، پیشگیری از تضعیف بیشتر ماهیچه‌های اطراف زانو است. برای این منظور، تلاش باید به کاهش بار و فشار وارده بر مفصل زانو معطوف شود. با دقت به مراقبت از مفصل زانو و بهره‌گیری از تکنیک‌های فیزیوتراپی، که توسط یک فیزیوتراپ ماهر تنظیم می‌شوند، قادر خواهید بود علائم تق‌تق زانو را کاهش دهید، از وقوع مشکلات زانویی احتمالی پیشگیری نمایید، و درازترین مدت زمان ممکن بدون درد فعالیت کنید.

ماساژ

انجام ماساژ، سروتونين را افزایش می‌دهد. سروتونين مانند یک مسکن طبیعی عمل کرده، از میزان اضطراب می‌کاهد و باعث می‌شود بیمار به خواب عمیق برود. هرکس که با فشار بر زانو، مفاصل یا هرجای دیگری از بدن، دست به گریبان است، می‌تواند از اثرات آرامش‌دهنده‌ی ماساژ بهره ببرد.

درمان دستی

انجام درمان دستی هنگام انجام تمرینات ورزشی، عملکرد را بهبود می‌دهد، درد را کاهش می‌دهد و باعث بهبود کارکرد زانو می‌شود.

تمرینات ورزشی

صدای تق‌تق زانو هنگامی رخ می‌دهد که بخش نرمچه‌ی غضروف‌های زانو آسیب‌ دیده باشد. صرف نظر از اینکه علت صدای زانو و دلیل این مشکل تروما(آسیب)، ضعف ماهیچه‌ها یا تغییرات حاد شونده است، تمرینات تقویت زانو می‌تواند شما را قوی کرده و به پیشگیری مشکلاتی مانند صدای تق‌تق مفصل زانو کمک ‌کند. ماهیچه‌های ران، یعنی ماهیچه‌ی چهار سر ران (جلو ران) و ماهیچه‌ی همسترینگ (پشت ران) باید ساختار مناسب و انعطاف پذیری داشته باشند تا از حرکت‌های زانو پشتیبانی کنند و سایش زانو را محدود سازند.

• کار بر روی ماهیچه‌ی چهار سر : انجام تمرینات کششی پا برای صدای تق‌تق زانوها
• کار بر روی ماهیچه‌ی همسترینگ : انجام تمرینات پیچشی پا برای صدای تق‌تق زانوها
• انجام دیگر انواع تمرینات برای صدای تق‌تق زانوها
• انجام تمرین نیمه اسکوات برای صدای تق‌تق زانوها

تمرینات هوازی که تأثیر کمتری بر روی زانو دارند را انجام دهید. تمریناتی مانند: دوچرخه سواری، رکاب‌زنی ثابت و ورزش‌های آبی همگی گزینه‌های خوبی هستند. اگر نمی‌توانید شنا کنید، تمرینات ایروبیک در آب یا حتی حرکت ساده در استخر می‌تواند به شما کمک کند تا به مشکلات مربوط به صدا دادن زانوها غلبه کنید.
ازن درمانی ازن درمانی تنها درمانی است که به طور هم‌زمان، هم درمان و هم مسمومیت زدایی می‌کند. این روش برای درمان مشکلات مختلف مفاصل به خصوص مفاصل زانوها کاربرد دارد.

اوزون تراپی

اوزون درمانی باعث افزایش مصرف اکسیژن در محل بافت پیوندی آسیب دیده می‌شود و این به ترتیب کمک به التیام و بازیابی عملکرد آن می‌کند. مواد مغذی لازم برای فرآیند التیام بافت، از جمله تاندون‌ها، رباط‌ها و غضروف، از طریق تزریق اوزون به ناحیه اتصال به استخوان ارائه می‌شود. این روش با بهبود خون‌رسانی و جریان مواد مغذی در ناحیه آسیب دیده، باعث دریافت بافت از مواد لازم برای فرآیند التیام می‌شود.

پلاسمای غنی از پلاکت

پی آر پی (PRP) از خون گرفته شده از خود بیمار به دست می‌آید و در زانو یا مفاصل دیگر تزریق می‌شود. PRP حاوی مقادیر بالایی فاکتور رشد است که وجود آنها برای ترمیم و تکثیر سلولی و بهبود بافت ضروری است. پی آر پی روند التیام بافت‌ و استخوان را تسریع می‌کند.

تزریق ژل

تزریق ژل (Viscosupplementation) یک روش درمانی است که در آن یک ماده به نام هیالورونات یا هیالورونیک اسید، یک ژل مانند، به مفصل زانو تزریق می‌شود. هیالورونیک اسید یکی از روان‌کننده‌های طبیعی موجود در مفصل سالم زانو است. قبل از تزریق، کرم بی‌حسی روی پوست استفاده می‌شود. این روش تنها چند دقیقه به طول می‌انجامد و می‌توان هر دو زانو را در یک جلسه تزریق کرد.

پیشگیری از صدای ترق‌ تروق‌ زانو و سایش آن

کارهای ساده‌‌ای که می‌توانید انجام دهید تا از صدای وحشتناک تق‌تق زانو‌ جلوگیری کنید عبارتند از:

• اسکوات را به‌طور صحیح انجام دهید : یعنی اجازه ندهید زانوهایتان از پنجه‌های پایتان پیشتر بیایند.
• پاهایتان را تقویت کنید : حمایت از زانو به حمایت از عضله‌ی چهار سر و همسترینگ نیاز دارد.
• با انجام تمرینات کششی تحرک باسن‌تان را بهبود دهید.
• دامنه‌ی حرکت مچ پایتان را بهبود دهید.
• غذاهای سالم بخورید و به زانوهایتان فشار وارد نکنید : هر قدمی که برمی‌دارید ۷ برابر وزن‌تان به زانوهایتان فشار وارد می‌شود.
• از کارهایی که به زانویتان صدمه وارد می‌کنند بپرهیزید : از حرکاتی که باعث ایجاد درد می‌شوند خودداری کنید و به زانوهایتان امکان بدهید تا سلامتی‌شان را بازیابد.
• از زانوبندهای طبی استفاده کنید.