سوزش ‌و ‌‌سوزن‌سوزن ‌شدن‌ زانو

تاریخ: ۹ اسفند ۱۴۰۲

زانو یکی از پراستفاده‌ترین مفاصل بدن و درنتیجه یکی از مهم‌ترین آن‌هاست. استخوان ران در محل زانو به استخوان درشت‌تر ساق (درشت نی) می‌رسد. استخوان کشکک نیز در جلوی این مفصل قرار می‌گیرد.

غشای سینوویال، پوشش درونی مفصل است که مایع سینوویال را تولید می‌کند. این مایع به‌عنوان یک روان کننده عمل کرده و باعث حرکت نرم زانو می‌گردد. این مایع دقیقاً شبیه به روغن در یک قسمت متحرک یک ماشین عمل می‌کند. عضلات، غضروف‌ها، تاندون‌ها و رباط‌ها ازجمله دیگر بافت‌های تشکیل‌دهنده‌ی مفصل می‌باشند. ضربه‌گیرهایی همچون “منیسک” و “بورس” نیز در مناطق دچار اصطکاک زانو قرار گرفته‌اند. هر نوع مشکل عملکردی در هر قسمتی از زانو می‌تواند علت سوزش زانو باشد. زانو یک مفصل پیچیده است که تحرک پذیری قابل‌توجهی دارد. این مفصل شما را قادر می‌سازد تا برحسب خواسته‌ی خود خم و راست شده، بچرخید، سر بخورید و یا بر روی زمین بغلتید.

علل سوزش مفصل زانو

---

نقرس زانو

نقرس یکی از شایع‌ترین علل سوزش و بی حسی زانو است. نقرس عارضه‌ای التهابی است که در اثر افزایش اسید اوریک در جریان خون بروز می‌یابد. درد نقرس معمولاً به سرعت، ظرف چند ساعت شروع می‌شود، شروع درد غالباً شب هنگام است و بیمار درد را مانند آتش گرفتن زانو توصیف می‌کند. مفصل قرمز و متورم می‌شود و داغی آن حس می‌شود. زانوی نقرسی به شدت دردناک است و راه رفتن را دشوار می‌کند.

آرتریت زانو

آرتریت به معنای التهاب مفصل است که دارای دو نوع اصلی آرتروز و روماتیسم است. هم آرتروز و هم روماتیسم باعث سوزش زانو زانو می‌شود.

بورسیت زانو

در سراسر بدن، بورس‌ها وجود دارند که به عنوان کیسه‌های کوچکی پر از مایع، بین بافت‌های نرم و استخوان‌ها قرار دارند. این بورس‌ها وظیفه دارند حرکت را روان کنند و سایش را کاهش دهند. در زانو، حدود ۱۵ بورس وجود دارد و التهاب هر یک از این بورس‌ها می‌تواند منجر به سوزش زانو شود. التهاب بورس معمولاً با ورم قابل توجهی همراه است و به شکلی شبیه به یک پرتقال کوچک و غیرمنظم ظاهر می‌شود. علائم التهاب بورس به طور تدریجی به دلیل سایش مکرر روی بورس ایجاد می‌شوند، اگرچه در برخی موارد، التهاب بورس به سرعت پس از وقوع آسیب شروع می‌شود.

عفونت

عفونت باکتریایی مفصل زانو یکی از علل سوزش زانو است که به اندازه موارد فوق شایع نیست. عفونت باکتریایی اصطلاحاً آرتریت سپتیک نیز گفته می‌شود. باکتری وارد بدن می‌شود و به سمت زانو حرکت می‌کند، در نتیجه زانو به سرعت عفونت می‌کند. عفونت زانو به جز درد، با قرمزی و ورم زانو نیز همراه است، به علاوه بیمار احساس کسالت می‌کند و دچار تب بالا و خستگی می‌شود. عموماً فقط یک مفصل زانو عفونت می‌کند. عفونت زانو معمولاً با مصرف آنتی بیوتیک خوراکی و یا تزریق درون وریدی آنتی بیوتیک درمان می‌شود. اگر مایع داخل زانو جمع شده باشد، پزشک طی عملی به نام آسپیراسیون، مایع را با سوزن تخلیه می‌کند. درد زانو تقریباً بلافاصله پس از تخلیه مایع آرام می‌شود.

آسیب‌دیدگی

بعضی از آسیب‌دیدگی‌های زانو به دردی سوزشی دامن می‌زند که معمولاً با علائم دیگری چون ناپایداری، خشکی، صدا دادن یا قفل کردن زانو همراه است. چرخش سریع زانو، ضربه دیدن زانو، روماتیسم یا زمین خوردن همگی به استخوان آسیب می‌زند و باعث بروز آسیب‌هایی همچون شکستگی استخوان و پارگی غضروف داخل و اطراف زانو می‌شود. در نتیجه داخل مفصل خونریزی می‌دهد، جمع شدن خون فشار روی پایانه‌های عصب را افزایش می‌دهد و باعث سوزش زانو می‌شود. بیمار معمولاً از آسیب دیدن زانو آگاهی دارد، زانو پس از سانحه درد می‌گیرد و در این حالت شروع درد تدریجی نیست. درد و سوزش فقط در زانوی آسیب دیده حس می‌شود و زانوی دیگر کاملاً سالم است.

علل دیگر

نوروپاتی

•  آسیب دیدن یا تحریک عصب‌ها باعث سوزش زانو می‌شود. عصب‌ها مجراهایی هستند که پیام‌ها را بین مغز و نخاع و بقیه بدن منتقل می‌کنند. اگر عصب تحریک شود یا تحت فشار قرار بگیرد، درد سوزشی شروع می‌شود. هر نقطه‌ای از مسیر عصب تا پایین پا یا در محل ریشه عصب، یعنی ستون فقرات ممکن است دچار آسیب عصبی بشود. اگر مشکل به ستون فقرات مربوط باشد، بیمار دچار درد کمر و پشت بدن نیز می‌شود، البته آسیب عصبی لزوماً همراه با کمردرد نیست.
•  از بیماری‌های درگیر کننده سیستم‌های عصبی مرکزی یا محیطی می‌توان به ام اس اشاره کرد. بیماران مبتلا به ام اس دچار پارستزی، یعنی گزگز، بی‌حسی، سوزش و خارش، پا و دست می‌شوند. به علاوه بیمار حس عجیبی را تجربه می‌کند که شبیه به چکه کردن آب در پایین پا است و مثالی از دیستزی است.

بیماری عروق محیطی

بیماری عروق محیطی جریان خون را در پاها کاهش می‌دهد و باعث سوزش ساق پا و کف پا و گاهی زانو می‌شود. درد معمولاً هنگام ایستادن تشدید می‌شود و پس از استراحت کردن آرام می‌گیرد، درد گاهی با گرفتگی و بی‌حسی ساق و پایین پا همراه است. بیماری عروق محیطی عموماً پی‌آمد انباشته شدن پلاک در رگ‌های خونی است که از آن با اصطلاح تصلب شرایین یا آترواسکلروز یاد می‌شود. البته سیگار کشیدن و دیابت نیز منجر به ابتلا به بیماری عروق محیطی می‌شود. علائم معمولاً در هر دو پا حس می‌شود.

علائم

---

احساس سوزش در پشت و یا جلوی زانو، درد به هنگام زانو زدن، صاف کردن پا، ایستادن و یا راه رفتن، ازجمله شایع‌ترین علائم همه‌ی عارضه‌های ذکرشده در بالا می‌باشند. ورم، ناراحتی عمومی، گرفتگی و از دست دادن انعطاف‌پذیری مفصل نیز در برخی موارد دیده می‌شوند. برخی از بیماران ممکن است تب خفیفی را نیز تجربه کنند.

درمان

---

علل ایجاد درد زانو ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. پس از مشخص شدن علت سوزن سوزن شدن زانو، می‌توان یک برنامه‌ی درمانی برای درد طراحی کرد. تشخیص به‌موقع و درمان بی حسی زانو نقش مهمی را در تسکین درد و کاهش ناراحتی‌ها بازی می‌کنند. عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس، اسکن MRI، آرتروسکوپی (عمل جراحی زانو با برش به‌اندازه‌ی سوراخ کلید) و غیره نیز می‌توانند به تشخیص مشکل کمک کنند. نمونه‌برداری از مایعات نیز به‌منظور تشخیص علت اصلی ایجاد سوزش در زانو انجام می‌شود.

•  درصورتی‌که درد شدید نباشد، می‌توان با گذاشتن یخ بر روی آن روزی ۳ بار و یا بیشتر و هر بار به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه، نگه‌داشتن زانو بالاتر از سطح طبیعی خود و یا استراحت کردن، به بهبودی عارضه کمک کرد.
•  می‌توانید زانو را گرم کرده و ورزش‌ها و تمرینات سبک را شروع کنید.
•  همچنین می‌توانید به‌منظور کاهش درد و التهاب، از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی استفاده کنید.
•  بسته به نوع عارضه، بستن زانو با یک باند لاستیکی می‌تواند به بهبود عارضه کمک کند.
•  انواع مختلفی از بریس‌های طبی به مراقبت و حمایت از مفصل زانو کمک می‌کنند.
•  استفاده از کفش‌های مناسب می‌تواند به جلوگیری از وارد شدن فشار اضافی بر روی زانوها کمک کند.
•  فیزیوتراپی به تقویت عضلات اطراف مفصل کمک می‌کند.
•  ماساژ با روغن و پماد به افزایش جریان خون کمک کرده و درد را سریعاً تسکین می‌دهد.
•  ازآنجایی‌که استعمال دخانیات بر روی گردش خون تأثیر گذاشته و ترمیم بافت‌ها را به تأخیر می‌اندازد، باید از آن پرهیز کرد.
•  تمرینات پا برای زانوهای آسیب‌دیده، می‌توانند برای رهایی از درد ایجاد شده به علت سرماخوردگی، سالخوردگی و غیره کارآمد باشند. ورزش منظم زانو می‌تواند به سالم و فعال نگه‌داشتن زانوها کمک کند.
•  اگر شما نگران وضعیت خود بوده و یا از درد ممتد رنج می‌برید، باید به پزشک مراجعه کنید. تزریقات کورتیکواستروئید و هیالورونیک اسید می‌توانند به کاهش گرفتگی، ورم و درد در زانو کمک کنند. اثر این تزریقات معمولاً به مدت چند ماه باقی است.
•  تزریق PRP یکی از روش‌های درمانی موثر برای کاهش درد است که درآن چند سی سی از خون بیمار را گرفته و در کیت مخصوص غلظت پلاکت را ۳ تا ۵ برابر می‌کنند. این پلاکت‌های حواری موادی هستند که باعث ترمیم بافت عضله و استخوان‌ها هستند.
•  اوزون درمانی که در آن اوزون که شامل سه اتم اکسیژن است به محل زانو تحت هدایت سونوگرافی تزریق می‌شود و باعث افزایش جریان خون و تسریع روند بهبود می‌شود.
•  یک رباط آسیب‌دیده بعضاً به کمک عمل جراحی‌ترمیم می‌شود. ممکن است بیمارانی که شدیداً آسیب‌دیده و یا سالخورده‌اند، مجبور به قرار گرفتن تحت عمل تعویض کامل یا جزئی زانو بشوند.

پیشگیری

---

ازآنجایی‌که زانوها وزن بدن را تحمل می‌کنند، حفظ وزن متناسب با قد شما می‌تواند به جلوگیری از مشکلات مربوط به زانو کمک کند. ورزش منظم و رژیم غذایی سالم برای حفظ سلامتی مفاصل ضروری است. افراد ورزشکار نیز به‌منظور جلوگیری از آسیب‌های زانو، باید موارد ایمنی را رعایت کرده و به راهنمایی‌های پزشک و مربی خود دقیقاً عمل کنند.