فهرست مطالب
تاریخ: ۹ اسفند ۱۴۰۲
آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که در آن، سیستم ایمنی بدن که به طور معمول به محافل خارجی مثل ویروس و باکتری‌ها حمله کرده و بدن را محافظت می‌کند، به‌طور اشتباه به مفاصل مهاجم می‌شود. این واکنش باعث التهاب و بنابراین ضخامت غشای سینوویال (پوشاننده داخلی مفاصل)، ورم، و درد درون و اطراف مفاصل می‌شود.
غشای سینوویال مایعی تولید می‌کند که نقش مهمی در حرکت نرم مفصل ایفا می‌کند. آرتروز روماتوئید بیشتر اثرات خود را بر مفاصل دست، پا، مچ دست، آرنج، زانو و مچ پا نشان می‌دهد. این بیماری معمولاً مفاصل را به صورت همزمان و تقریباً به صورت تقارنی درگیر می‌کند، به عبارت دیگر، اگر یک زانوی چپ مبتلا شود، زانوی راست نیز به احتمال زیاد مبتلا خواهد شد.
پزشکان ما در کلینیک امید برای درمان روماتیسم مفاصل، ابتدا با استفاده از معاینات دقیق به ارزیابی میزان آسیب وارده به ساختمان‌های اطراف مفصل مانند ماهیچه‌ها و بررسی وجود دردهای ارجاعی می‌پردازند و در صورت نیاز آزمایشات خون و تصویر برداری از مفصل درخواست می‌شود. سپس با ارائه برنامه درمانی اثر بخش و پیشرفته با رویکرد پلکانی یعنی شروع درمان با روش‌های درمانی ساده مانند دارو، ورزش و فیزیوتراپی و سپس متدهای پیشرفته مانند انواع تزریق‌ها از جمله اوزون، استروئید و PRP به شما در غلبه به این بیماری کمک می‌کنند. تزریقات در کلینیک امید تحت هدایت دستگاه سونوگرافی انجام می‌پذیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر جهت مشاوره درمان رماتیسم مفاصل و رزرو نوبت می‌توانید با شماره‌های کلینیک تماس حاصل فرمایید. همچنین جهت مراجعه به متخصصین ما در کلینیک فوق تخصصی درد و ستون فقرات در روزهای سه‌شنبه از ساعت ۹ الی ۱۵ می‌توانید با شماره ۰۹۱۲۸۴۴۴۹۹۰ تماس بگیرید.
علل آرتریت روماتوئید
هیچ‌کس به طور دقیق نمی‌داند که علت ایجاد انحراف در سیستم ایمنی بدن چیست ولی مدارک علمی مبنی بر دخیل بودن مواردی چون ژن‌ها، هورمون‌ها و عوامل محیطی در این عارضه وجود دارند.
ژن‌های مربوط به آرتریت روماتوئید عبارت‌اند از:
• منطقه‌ی ژنتیکی HLA که پاسخ‌های ایمنی بدن را کنترل می‌کند.
• STAT4، ژنی که نقش مهمی در تنظیم و فعال‌سازی دستگاه ایمنی بازی می‌کند.
• TRAF1 و C5، دو ژن که به التهاب مزمن مربوط‌اند.
• PTPN22، ژنی که به پیدایش و پیشرفت آرتریت رماتوئید مربوط است.
عوامل عفونی: از جمله باکتری‌ها و ویروس‌ها می‌توانند در افرادی با ژن‌های معیوب این بیماری را ایجاد کنند.
هورمون‌های زنانه: ۷۰ درصد افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید مونث می‌باشند.
اضافه وزن
استرس: پاسخ بدن نسبت به اتفاقات تنش‌زا مانند آسیب‌های جسمی یا روحی.
عوامل محیطی عبارت‌اند از:
• قرار گرفتن در معرض دود سیگار، آلودگی هوا و حشره‌کش‌ها
• قرار گرفتن در معرض روغن‌های معدنی و سیلیس به دلیل مسایل کاری
علائم آرتریت روماتوئید
در مراحل اولیه، ممکن است افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید هیچ قرمزی و ورمی را در مفاصل خود مشاهده نکنند ولی ممکن است احساس درد و حساسیت نسبت به لمس داشته باشند.
علائم زیر می‌توانند نشان‌دهنده‌ی آرتریت روماتوئید باشند:
• درد مفاصل، حساسیت نسبت به لمس، ورم و گرفتگی به مدت ۶ هفته یا بیشتر
• گرفتگی صبحگاهی به مدت بیش از ۳۰ دقیقه
• درگیر شدن بیش از یک مفصل
• درگیر شدن مفاصل کوچک مانند مچ دست و برخی از مفاصل دست و پاها
• درگیر شدن مفاصل یکسان در دو طرف بدن
• بسیاری از افراد به همراه درد، احساس خستگی مفرط، کمبود اشتها و تب خفیف را تجربه می‌کنند.
علائم و آثار آرتریت روماتوئید ممکن است به طور متناوب ظاهرشده و از بین بروند. یک دوره‌ی فعالیت شدید بیماری (افزایش التهاب و علائم دیگر) با نام “شعله” شناخته می‌شود. این شعله ممکن است چند روز یا چند ماه ماندگار باشد.
تشخیص آرتریت روماتوئید
سوابق پزشکی: پزشک در مورد سوابق پزشکی خانوادگی و همچنین علائم حال حاضر شما (درد، حساسیت نسبت به لمس، گرفتگی، دشواری در حرکت) سوال خواهد کرد.
معاینه‌ی فیزیکی: پزشک هر مفصل را به دنبال علائمی چون حساسیت نسبت به لمس، ورم، گرما و حرکت کردن دردناک و محدود معاینه می‌کند. تعداد و ترتیب مفاصل درگیر می‌تواند نشان‌دهنده‌ی آرتریت روماتوئید باشد. برای مثال آرتریت روماتوئید معمولاً مفاصل قرینه در دو طرف بدن را درگیر می‌کند. معاینه‌ی فیزیکی می‌تواند علائم دیگری مانند تب خفیف یا ندول های روماتوئید را آشکار کند.
آزمایش خون: در طی آزمایش خون سطح التهاب اندازه‌گیری شده و عوامل زیستی مانند پادتن‌های (پروتئین‌های خونی) مربوط به آرتروز روماتوئید بررسی می‌شوند.
عکس‌برداری: به منظور مشاهده‌ی آسیب‌های واردشده به مفاصل مانند فرسایش مفصل – از بین رفتن استخوان درون مفصل – و تنگی فضای مفصلی، می‌توان از روش‌هایی چون عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس و فراصوت و یا اسکن MRI استفاده نمود. البته در صورتی که در این عکس‌برداری‌ها آسیبی مشاهده نشود، به معنی عدم وجود آرتریت روماتوئید نخواهد بود.
درمان آرتریت روماتوئید
رژیم غذایی سالم و ضد التهاب.: خوردن غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان می‌تواند به کاهش و کنترل التهاب و درمان روماتیسم مفصلی زانو و دیگر مفاصل کمک کند.
مکمل: مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از زردچوبه و مکمل روغن ماهی حاوی امگا ۳، می‌تواند برای کنترل درد ناشی از آرتریت روماتوئید و گرفتگی‌های صبحگاهی موثر باشد.
فعالیت متعادل به همراه استراحت: زمانی که آرتریت روماتوئید فعال بوده و مفاصل دردناک، متورم و گرفته‌اند، استراحت کردن اهمیت زیادی دارد. استراحت کردن می‌تواند التهاب و خستگی مفرط ناشی از یک دوره‌ی عود بیماری را کاهش دهد.
سرما و گرما درمانی: روش‌های گرما درمانی مانند استفاده از پدهای گرمایشی و حمام آب گرم، می‌توانند برای آرام کردن مفاصل گرفته و عضلات خسته بسیار مفید باشند. سرما برای درمان درد شدید مفیدتر خواهد بوده و می‌تواند مناطق دردناک را بی حس کرده و التهاب را در آن‌ها کاهش دهد.
روش‌های درمانی موضعی: این روش‌ها به‌صورت موضعی و مستقیما بر روی مفصل یا عضله‌ی دردناک عملی می‌شوند. مانند کرم یا برچسب‌های طبی. بسته به نوع روش انجام‌شده، ممکن است این کرم یا برچسب حاوی داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، سالیسیلات و یا کپسایسین بوده و موجب کاهش درد شود.
تزریق به مفاصل: استروئید ها داروهای فوق‌العاده‌ای برای درمان التهاب بوده و به دو صورت خوراکی و تزریقی قابل استفاده‌اند که البته شکل تزریقی آن‌ها سریع‌تر عمل می‌کند. در صورتی که یک مفصل دچار ناراحتی باشد، تزریق استروئید به آن ناحیه‌ی به‌جای استفاده‌ی خوراکی از آن می‌تواند تعداد سلول‌های ملتهب درون مفصل را کاهش داده و ورم آن را کمتر کند و درنتیجه در درمان رماتیسم مفصلی مفید می باشد.
فراصوت به منظور درمان بسیاری از عارضه‌ها از جمله گرفتگی مفصلی، بافت زخم، التهاب اطراف مفصل، بورسیت، گرفتگی و درد عضلانی و همچنین استئوآرتریت استفاده می‌شود.
حرارت درمانی: امواج کوتاه و امواج مایکروویو هر دو از اصول یکسانی پیروی می‌کنند. امواج کوتاه از فرکانس پایین‌تری نسبت به امواج مایکروویو برخوردار بوده و هر دو از تابش الکترومغناطیسی برای گرم کردن بافت استفاده می‌کنند. از این امواج برای حرارت دادن به عضلات و مفاصل سطحی بدن استفاده می‌شود.
تحریک الکتریکی اعصاب: روش اصلی انجام این تکنیک، به‌صورت تحریک از طریق پوست (TENS) می‌باشد. استفاده‌ی آن در مورد آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت در میان عارضه‌های دیگر مفید گزارش‌شده است. موارد استفاده‌ی رایج از این روش عبارت‌اند از دردهای اسکلتی عضلانی، آسیب به اعصاب محیطی، نوروپاتی محیطی، درد پس از عمل جراحی و سندرم درد منطقه‌ای پیچیده.
یونتوفورز:. باور بر این است که طرز کار یونتوفورز به‌صورت رساندن دارو (مانند لیدوکائین، کورتیکواستروئید، سالیسیلات و انواع آنتی بیوتیک ها) به محل مورد نظر از طریق پوست می‌باشد. از این روش برای داروهایی استفاده می‌شود که باید به صورت موضعی به بدن برسند و در غیر این صورت آثار سیستمیک خواهند داشت. همچنین برای داروهایی که استفاده‌ی خوراکی از آن‌ها منع شده می‌توان این روش را به کار برد.
جریان اینترفرنشیال (IFC): این روش از سیگنال‌های جریان متناوب با فرکانس‌های مختلف استفاده می‌کند تا بدون ایجاد ناراحتی در بافت نفوذ کند. موارد استفاده از این روش عبارت‌اند از عارضه‌های اسکلتی عضلانی و یا عارضه‌های عصبی. با این وجود همانند بسیاری از روش‌های ذکرشده، نمی‌توان مرزی بین آثار قطعی و آثار تلقینی این روش مشخص کرد.
ماساژ: مطالعات نشان داده‌اند که ماساژ می‌تواند درد ناشی از آرتریت را کاهش داده، عملکرد مفصل را بهبود بخشیده و استرس و اضطراب را کم کند.
طب سوزنی: نیز می‌تواند روش مفیدی باشد. در طی این روش به منظور کاهش درد، سوزن‌های بسیار باریکی را در نقاط خاصی از بدن به نام نقاط مریدین وارد می‌کنند. افرادی که از سوزن ترس دارند می‌توانند به‌جای طب سوزنی از طب فشاری استفاده کنند که به‌جای فروکردن سوزن در نقاط مریدین، بر روی آن‌ها فشار وارد می‌کند.
فعالیت فیزیکی: برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، فعالیت و ورزش به حدی مفید است که اصلی‌ترین بخش برنامه‌ی درمانی آن‌ها محسوب می‌شود. برنامه‌ی ورزشی باید شامل تمرینات سبک ایروبیک و تمرینات تقویتی و انعطاف پذیری برای عضلات باشد. این برنامه باید با توجه به میزان تناسب اندام فرد و توانایی‌های او طراحی شده و هر مفصلی که آسیب دیده است را شامل شود. فیزیوتراپیست می‌تواند در طراحی برنامه‌ی ورزشی به شما کمک کند.
کشیدن نوک دست به سمت آسمان یا به سمت انگشتان پا: این تمرین برای انعطاف‌پذیری و دامنه‌ی حرکتی مفید است.
این گونه راه بروید: شروع کردن با حرکات آرام و سپس تدریجاً افزایش سرعت و مسافت را توصیه می‌کنم. حتماً اطمینان حاصل کنید که از کفش‌های مناسب و آب کافی استفاده می‌کنید. این روش نه تنها به بهبود وضعیت جسمی کمک می‌کند بلکه خلق و خو را نیز بهتر می‌سازد.
یوگا و تایچی: ورزش‌های باستانی‌اند که تنفس عمیق، حرکت نرم و روان و مدیتیشن را در خود جای داده‌اند. این ورزش‌ها به بهبود انعطاف پذیری، دامنه‌ی حرکتی و تعادل و همچنین کاهش استرس کمک می‌کنند.
ورزش در آب.: ورزش‌های آبی برای مفاصل آسیب دیده بسیار مفید اند چرا که آب بخشی از وزن شما را کم کرده و فشار وارده بر روی مفاصل را کاهش می‌دهد. همچنین آب گرم می‌تواند گرفتگی‌ها را رفع کند. این تمرینات برای افزایش انعطاف پذیری، دامنه‌ی حرکتی، وضعیت هوازی بدن و قدرت عضلات مفید اند.
دوچرخه‌سواری کنید:ابتلا به آرتریت روماتوئید می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش دهد، بنابراین اهمیت دارد که به تقویت فعالیت قلبی خود بپردازید. دوچرخه‌ی ثابت یک روش ایمن و مناسب برای تقویت قلب و مفاصل است و می‌تواند در کاهش گرفتگی‌ها مؤثر باشد. این فعالیت باعث افزایش دامنه حرکتی، بهبود وضعیت هوازی بدن، افزایش استقامت، و تقویت قدرت پاها می‌شود.
خود را تقویت کنید:با تقویت عضلات اطراف مفاصل ضعیف شده، می‌توانید فشار وارده بر روی آن‌ها را کاهش دهید. انجام تمرینات تقویتی و وزنه‌برداری می‌تواند بسیار موثر باشد، البته اهمیت انتخاب درست نوع تمرینات و وزنه‌ها بسیار زیاد است. برای راهنمایی در انتخاب تمرینات مناسب، بهتر است از یک فیزیوتراپست که با افراد مبتلا به آرتریت کار می‌کند، کمک بگیرید. این تمرینات به بهبود قدرت عضلات و وضعیت هوازی بدن کمک کرده و بهبود عملکرد مفاصل را تسهیل می‌نمایند.
