کمر درد بسیار شایع است بیشتر از ۸۰ درصد از افراد بزرگسال حداقل در یک مقطعی از زندگی خود آن را تجربه میکنند کمردرد زنان و مردان را به طور یکسان تحت تاثیر قرار می دهد و میتواند به صورت ناگهانی شروع شود یا به تدریج در طی سالها ایجاد شود.
اگرچه روشهای جراحی می توانند برای درمان کمردرد استفاده شوند اما آنها همیشه موفقیت آمیز نیستند و شامل خطرات و دوران توانبخشی طولانی مدت هستند بنابراین جراحی باید به عنوان آخرین راه حل در درمان کمردرد در نظر گرفته شود و استراتژی های درمانی دیگری در ابتدای کار به بیمار پیشنهاد شود.
علت شایع کمر درد
۹ علتی که منجر به کمردرد میشود به شرح زیر است:
- انحطاط دیسک. دیسکهای بین مهرهای سالم و انعطاف پذیر هستند و به افراد این اجازه را میدهند تا خم و راست شوند. همانطور که فرد پیر میشود این دیسکها خراب میشوند و حالت بالشتک مانند خود را از دست می دهند.
- فتق یا پارگی دیسک یکی از علل شایع دیگری است که موجب کمردرد میشود. وقتی دیسک فشرده می شود حالت برآمده پیدا میکند.
- آسیب دیدگی ریشه عصب ستون فقرات (رادیکولوپاتی) آسیب دیدگی ها موجب ورم و تحت فشار قرار گرفتن ریشه عصب ستون فقرات میشوند بیماران درد، بی حسی، گزگز شدن دارند، که به اندامهای دیگر پخش میشود. دیسکی که دچار فتق و پارگی یا آسیب دیدگی های ریشه عصب ستون فقرات شده باشد موجب اکثر آسیبدیدگیهای ریشه عصب ستون فقرات میشود.
- سیاتیک آسیب دیدگی عصب ستون فقرات زمانی ایجاد می شود که ورم باعث وارد شدن فشار بر روی عصب سیاتیک شود. بیماران احساس درد شوک مانند همراه با سوزش در قسمت پایین کمر، باسن و پاهای خود دارند. همچنین آنها احساس بی حسی، ضعف عضلانی و وقفه در سیگنال دهی عصب دارند. تومورها کیست ها یا آسیب دیدگی ها موجب بروز سیاتیک می شوند.
- ناهنجاریهای اسکلتی برخی افراد همزمان با بالا رفتن سن دچار قوس غیرطبیعی کمر می شوند. اختلالات اسکلتی (لوردوز) نوعی استرس غیرطبیعی کمر است. اختلالات مادرزادی ستون فقرات میتواند موجب این ناهنجاری ها شود.
- اسپوندولیت این اختلال زمانی اتفاق میافتد که آسیب دیدگی موجب لغزش یکی از مهره های ستون فقرات از جای خود شود. دیسک جابجا شده عصب های ستون فقرات را تحریک کرده به آنها فشار وارد میکند.
- کشیدگی و رگ به رگ شدن– این آسیب دیدگی ها اکثراً موجب درد شدید کمر میشوند. کشیدگی به علت کشش بیش از حد عضلات، تاندون ها و یا پارگی رباط رخ می دهد.
- تنگی ستون فقرات این بیماری زمانی اتفاق میافتد که ستون فقرات باریک می شود و روی عصب های ستون فقرات فشار وارد می شود. بیمارانی که تنگی ستون فقرات دارند از بی حسی، ضعف پاها و از دست دادن حس رنج می برند.
- آسیب دیدگی های تروماتیک حوادثی که موجب وارد شدن ضربه زیاد به کمر شده اند( در طول انجام ورزش، تصادف با اتومبیل یا سقوط) موجب پارگی یا فتق دیسکهای بین مهرهای میشوند.
عوامل خطر مرتبط با کمردرد
۸ عامل خطرسازی که موجب افزایش احتمال ایجاد کمردرد میشود در اینجا آورده شده است.
این عوامل عبارتند از:
- سن-اکثر بیمارانی که کمردرد در قسمت پایین کمر خود دارند پیر هستند. ممکن است پوکی استخوان بگیرند که منجر به شکستگی استخوان ها می شود. علاوه بر این احتمال تنگی ستون فقرات با افزایش سن بیشتر می شود. چون حالت نرمی و الاستیسیته عضلات در بین مهره ها کاهش پیدا می کند.
- تناسب اندام– افرادی که تناسب اندام مناسبی ندارند بیشتر به کمردرد دچار می شوند. ضعف عضلات شکم موجب عدم حمایت کافی از ستون فقرات می شود.
- بارداری– تغییرات لگن با بالا رفتن وزن در طول دوران بارداری موجب آسیب دیدگی در قسمت پایین کمر میشود این موارد همیشه بعد از تولد بچه برطرف نمی شود.
- چاقی– وزن اضافی می تواند موجب کمردرد شود.
- ژنتیک– بیماری های ارثی می تواند موجب کمردرد در قسمت پایین کمر شود. اسپوندیلیت آنکیلوزان نوعی آرتروز ژنتیک است که موجب همجوشی مفاصل ستون فقرات به یکدیگر و بروز کمر درد میشود.
- شغل و خطر های مرتبط– بلند کردن و هل دادن اشیای سنگین می تواند موجب بروز آسیب دیدگی شود .شغل هایی که پشت میز باید بنشیند موجب تحریک کمردرد میشود. چون موجب حالت بدنی ضعیف یا حمایت ناکافی از کمر میشود.
- بیماری های روانی افسردگی می تواند نحوه ادراک فرد از درد را تغییر دهد. درد مزمن می تواند منجر به ایجاد مسائل روانی شود که بدن را به روشهای مختلف تحت تاثیر قرار میدهد.
- کوله پشتی سنگین کوله پشتی های سنگین می تواند برای بچه های کوچک موجب کشیدگی عضلات کمر شود. سنگینی کوله پشتی ها نباید بیشتر از ۲۰ درصد از وزن کودک باشد.
درمان کمردرد بدون جراحی
درمان های متعددی استفاده میشود تا علت کمر درد درمان شود.
دارو
ممکن است داروهای زیر برای شما تجویز شوند:
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مثل آسپرین ناپروکسن ایبوپروفن استفاده می شوند تا به شما کمک کنند و دردهای اسکلتی عضلانی تسکین پیدا کنند.
- مسکن های مثل استامینوفن (تیلنول)
- مواد مخدر مثل اکسی کدون، ویکودین روی گیرنده های سلول های عصبی مغز و بدن کار می کنند تا درد شدید آن کاهش پیدا کند. چون مواد مخدر عوارضی مثل اعتیاد دارند باید با احتیاط استفاده شوند. مخصوصاً برای شرایطی که درد مزمن وجود دارد.
- گاباپنتین یا پرگابالین با توجه به علت درد مورد استفاده قرار میگیرند.
- آرام بخشهای عضلانی مثل باکلوفن ،سیکلوبنزاپرین و کاریزو پرودول به کاهش تنش عضلانی درد ناشی از آن کمک میکنند.
توجه: بسیار مهم است که این داروها را تنها تحت نظر پزشک و با رعایت دوز تجویز شده استفاده کنید تا از عوارض ناشی از آن ها جلوگیری کنید. لطفاً قبل از مصرف هر گونه داروی با پزشک خود مشورت کنید.
پمادهای موضعی
فرمول پمادهای موضعی شامل کتوپروفن و دیکلوفناک می شود که در درمان دردهای حاد که ناشی از کشیدگی و یا رگ به رگ شدگی است موثر هستند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از شاخه های علم پزشکی توانبخشی است که با استفاده از از ورزش های فیزیکی خاص و تجهیزات به افراد کمک میکند تا بتوانند اشکالات فیزیکی را برطرف کنند و عملکرد جسمی آنها بهبود پیدا کند و تسکین درد داشته باشند. استفاده از فیزیوتراپی می تواند استراتژی موثری برای درمان کمردرد مزمن باشد. چون این نوع درمان نه تنها درد را برطرف می کند، بلکه منبع درد را پیدا کرده و برطرف میکند. معمولاً فیزیوتراپیستها ابتدا نواحی که دچار سفتی یا ضعف در بدن و به هم خوردن تعادل بیومکانیکی بدن شده است را تعیین می کنند و تمرینات خاصی برای تقویت عضلات مورد نظر و تسکین دردهای مزمن ارائه می کنند.
طب سوزنی
طب سوزنی یکی از شاخه های علم پزشکی سنتی است و شامل وارد کردن سوزن های نازکی به قسمتهای دقیقی در سرتاسر بدن می شود. محبوبیت این روش قدیمی به عنوان نوعی درمان جایگزین برای تسکین درد افرادی که از انواع مختلف دردهای مزمن رنج می برند در حال افزایش است. در این روش سوزن های ظریفی در عضلاتی که منقبض شده اند وارد میکنند که موجب تسکین یافتن این عضلات شده و همچنین باعث آزاد شدن مسکن های طبیعی بدن مثل سروتونین و اندروفین به این نقاط میشوند.علاوه بر این برخی از محققان معتقدند که با تحریک برخی عصب های خاص در طب سوزنی میتوانند التهاب را که غالباً با درد مزمن همراه است، کاهش دهند. طب سوزنی به طور کلی ایمن است و برای درمان کمردرد مزمن موثر است.
جا انداختن و حرکت دادن ستون فقرات
روش جا انداختن و حرکت دادن ستون فقرات معمولا توسط افراد متخصص و کسانی که دارای مجوز هستند مثل کایروپراکتر انجام می شود. این افراد با تنظیم کردن همترازی ستون فقرات، حرکت دادن آن، ماساژ و تحریک عصب های ستون فقرات و همینطور بافت ها و عضلات مجاور قسمت پایین کمر کمک می کنند تا درد مزمن کمر درمان شود. مراقبتهای کایروپراکتیک معمولا برای درمان بیماری های اسکلتی عضلانی که شامل استخوان ها، عضلات، تاندون ها و غضروف ها است استفاده می شود. جا انداختن ستون فقرات و مراقبتهای کایروپراکتیک عمدتاً ایمن هستند و برای تسکین کمردرد موثرند. اما افرادی که به علت پوکی استخوان کمردرد مزمن و یا فشردگی نخاع دارند نباید از این روش استفاده کنند.
بیوفیدبک
بیوفیدبک یکی از درمان های جایگزین است که معمولاً همراه با روشهای درمانی دیگری استفاده می شود و هدف آن این است که به افراد کمک کند بتوانند درد مزمن خود را کنترل کنند و روی ادراک آنها از درد تاثیر می گذارد. جلسه بیوفیدبک شامل نظارت نشانه های حیاتی بیمار مثل ضربان قلب، تنفس و فشار خون همچنین درجه حرارت پوست، فعالیت عضلانی و عرق کردن می باشد و با استفاده از الکترود هایی که به مانیتور وصل هستند و روی پوست بدن قرار می دهند این علائم ثبت میشود. درمانگر بیوفیدبک به بیمار کمک می کند تا تمرینات آرامبخشی مثل تنفس عمیق، تصویرسازی هدایت شده و آرامبخش های عضلانی پیشرفته را انجام دهد. هدف از درمان بیوفیدبک این است که بیمار بتواند از عملکردهای بدن خود آگاه شود و یاد بگیرد چگونه ادراک خود را از درد کنترل کند. وقتی بیوفیدبک برای درمان کمردرد مزمن استفاده می شود کمک می کند بیمار عضلات سفت خود را تشخیص دهد و یاد بگیرد چگونه آنها را آرام کند. طبق تحقیقات علمی که اخیرا انجام شده است مشخص شد وقتی که درمان بیوفیدبک به تنهایی یا همراه با درمان های دیگر استفاده شود میتواند برای درمان کمردرد مزمن چه به صورت بلندمدت و یا کوتاه مدت موثر باشد.
تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست
درمان غیر دارویی با پوشیدن دستگاه باطری دار همراه با الکترودهایی که به پوست متصل میشوند انجام می شود. این الکترودها روی نواحی از بدن که درد مزمن دارند قرار می گیرند .دستگاه تحریک الکتریکی عصب پالس های الکتریکی تولید می کند که موجب مسدود شدن دریافت علائم درد از اعصاب محیطی میشود. این دستگاه جایگزین ایمنی برای داروهایی است که برای درمان کمردرد مزمن استفاده میشود و عوارض جانبی دارند. تحقیقاتی که اخیرا انجام شده است نشان داد این دستگاه درمان موثری برای کاهش درد افرادی است که از کمردرد مزمن رنج میبرند.
ذهن آگاهی و مراقبه
از آنجایی که درد مزمن موجب مشکلات روانی و عاطفی نیز میشود، میتوان از تکنیک های ذهن آگاهی و مراقبه برای دست یافتن به آرامش و کاهش استرس مرتبط با درد استفاده کرد .به عنوان بخشی از این درمان جایگزین روشهای مختلف شامل یوگا و مراقبه تکنیک های آرام سازی و شناخت درمانی برای کمک به افراد استفاده می شود تا بتوانند ذهن آنها را روی کاهش درد متمرکز کنند. تحقیقات علمی تاثیرات تمرینات ذهن آگاهی را در درمان کمردردهای مزمن نشان داده است و موفقیت آمیز بودن آن در کاهش درد و بهبود کلی زندگی افراد را تایید کرده است.
درمانهای مسدود کردن عصب
درمان مسدود کردن عصب از طریق تزریق انجام می شود، در این درمان هدایت عصب در نقاط خاصی از بدن با تزریق بیهوشی موضعی، بوتاکس، استروئید به داخل بافت های نرم و نواحی آسیب دیده مسدود میشود. این نوع از درمان معمولاً موجب تسکین کمردرد مزمن میشود. علاوه بر این درمانهای مسدود کردن عصب ابزار مفیدی در تشخیص علت آناتومیکی کمر درد مزمن هستند. هرچند مسدود کردن عصب به عنوان یک درمان طولانی مدت توصیه نمی شود اما این درمان میتواند برای استفاده کوتاه مدت و تسکین کمر درد مزمن موثر باشد و به بیمار کمک می کند تحرک بیشتری داشته باشد و بتواند تمرینات تثبیت کننده کمر را بهتر انجام دهد.