فهرست مطالب
تاریخ: ۹ اسفند ۱۴۰۲
پا چنبری یا کلاب فوت (کجی یا چرخیدگی پا) یک اصطلاح عمومی برای توصیف حالت غیرطبیعی پا می‌باشد. در این بیماری علائم زیر (از خفیف تا شدید) می‌تواند وجود داشته باشد:
- پا (به‌خصوص پاشنه پا) معمولاً کوچک‌تر از اندازه طبیعی است.
- ممکن است پا به سمت پایین برگشته باشد.
- ممکن است جلوی پا به سمت پای دیگر چرخانده شده باشد.
- ممکن است پا چرخیده شده و در موارد شدیدتر، کف پا به سمت بالا تغییر حالت دهد.
اکثر مبتلایان به پا چنبری از بدو تولد (پا چنبری مادرزادی) به این عارضه مبتلا هستند. پا چنبری (کلاب فوت) می‌تواند در یک یا هر دو پا ایجاد شود. تقریباً در نیمی از نوزادان مبتلا به پا چنبری، هر دو پا درگیر است. اگرچه پا چنبری بدون درد است ولی درمان باید بلافاصله آغاز شود. هم‌زمان با رشد نوزاد، پا چنبری می‌تواند مشکلات قابل‌توجهی ایجاد نماید. اما با درمان به‌موقع، کودکان مبتلا به آن قادر خواهند بود به زندگی عادی خود بازگردند.
علتها و دلایل پا چنبری (کلاب فوت)
در برخی موارد، پا چنبری یا کلاب فوت ناشی از وضعیت موقعیتی کودک در رحم مادر (وضعیت پا چنبری) است. اما در اکثر موارد، این حالت ناشی از ترکیب عوامل ژنتیکی و محیطی است که هنوز به‌طور دقیق شناخته‌نشده‌اند. اگر در خانواده شما افرادی با پا چنبری دیده شده باشند، احتمال ابتلای فرزند شما به این وضعیت افزایش می‌یابد. همچنین، اگر فرزند شما مبتلا به پا چنبری باشد، احتمال ابتلای فرزند دوم نیز بیشتر خواهد بود.
پا چنبری ممکن است به بیماری‌های دیگری نیز متصل باشد، از جمله بیرون‌زدگی نخاع یا اسپینا بیفیدا. بنابراین، نوزاد باید جهت بررسی این امور نیز مورد ارزیابی قرار گیرد. همچنین، پا چنبری ممکن است به دلیل مشکلات در سیستم عصبی، عضلانی و استخوانی ایجاد شود، مانند سکته یا آسیب‌های مغزی. برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، مشاوره با پزشک متخصص اطفال یا متخصص ارتوپدی توصیه می‌شود.
علائم و نشانه‌های پا چنبری (کلاب فوت)
پا چنبری (کلاب فوت) در نوزادان بدون درد است، اما درنهایت می‌تواند باعث بروز ناراحتی شود و ممکن است ناتوانی قابل‌توجهی به همراه داشته باشد. در صورت عدم درمان، پاچنبری (کلاب فوت) اصلاح نمی‌شود. پا پیچ‌خورده باقی خواهد ماند و ممکن است پای آسیب‌دیده کوتاه‌تر و یا کوچک‌تر از پای سالم شود. همگام با رشد کودک این علائم واضح‌تر و بیشتر می‌شوند. همچنین انتخاب کفش مناسب و شرکت در بازی‌ها برای کودک دشوار می‌شود. درمان به‌هنگام پس از تولد می‌تواند به برطرف شدن این مشکلات کمک نماید.
تشخیص پا چنبری (کلاب فوت)
گاهی اوقات سونوگرافی از نوزاد زمانی که در رحم مادر قرار دارد، می‌تواند پا چنبری (کلاب فوت) را مشخص سازد. اغلب بر اساس ظاهر و تحرک دست‌وپا، پزشک پس از تولد می‌تواند پاچنبری (کلاب فوت) را از روی ظاهر پا تشخیص دهد. در برخی موارد، به‌خصوص اگر پا چنبری (کلاب فوت) در اثر موقعیت نامناسب کودک در رحم مادر (پا چنبری وضعیتی) ایجادشده باشد، پا انعطاف‌پذیر است و می‌تواند پس از تولد، به وضعیت طبیعی یا نزدیک به وضعیت طبیعی خود بازگردد. در موارد دیگر، پا سفت و یا سخت‌تر است و عضلات پشت ساق پا بسیار انعطاف‌ناپذیر می‌شوند. ممکن است اشعه X برای تشخیص این بیماری کمک‌کننده نباشد. زیرا که تراکم استخوانی پا و مچ پای کودک به‌طور کامل شکل نگرفته است، بنابراین ممکن است اشعه ایکس به‌خوبی وضعیت استخوان‌ها معلوم نباشد.
درمان پا چنبری (کلاب فوت)
روش پونستی (Ponseti)
روشی به نام روش پونستی، درمان اصلی پاچنبری (کلاب فوت) می‌باشد. تجربه نشان داده در مقایسه با درمان‌های دیگر، نتایج این روش مؤثرتر و زمان اثر آن بیشتر است. روش پونستی شامل جلسات درمانی هفتگی توسط یک متخصص است که پای کودک را از طریق درمان دستی، به‌تدریج اصلاح می‌نماید. سپس پا گچ گرفته می‌شود تا موقعیت جدید پای کودک حفظ شود. در هر هفته پس از جلسه درمانی گچ پا تغییر می‌کند، به صورتی که پس از هر تغییر، رفته‌رفته پای کودک شما تغییر حالت خواهد داد. به‌طور متوسط از پنج یا شش گچ استفاده می‌شود، اما بسته به شرایط کودک شما ممکن است تعداد آن کمتر یا بیشتر شود. کودک شما در طی این روش آسیبی نخواهد دید، این روش درمانی کاملاً تدریجی و ملایم است. نوزادان اغلب گریه می‌کنند، اما معمولاً گریه آنها به درد مربوط نمی‌شود.
روش فرانسوی
با استفاده از این روش درمانی، پزشک پای کودک شما را کشیده و در موقعیت صحیح قرار می‌دهد، سپس از یک باند یا آتل مخصوص استفاده می‌کند تا وضعیت را تثبیت کند. این روش درمانی معمولاً پس از تولد آغاز می‌شود و به مدت دو ماه به صورت پیوسته ادامه دارد. سپس تعداد جلسات درمان به مرور زمان کاهش می‌یابد، و تا شش ماهگی، این درمان به شکل نواحی مختلف ادامه می‌یابد.
پس از اتمام درمان پایه، می‌توانید از تمرینات کششی و استفاده از آتل‌های شبانه برای پای کودک خود استفاده کنید تا زمانی که کودک آمادگی راه رفتن را نشان دهد. توصیه می‌شود که همواره با پزشک کودکانتان در ارتباط باشید تا راهنمایی‌های دقیق‌تری در خصوص درمان و توسعه فعالیت‌های فیزیکی کودکتان دریافت کنید.
چکمه و نوار
پس از درمان، کودک شما نیاز به پوشیدن چکمه‌های خاص دارد که توسط یک نوار به یکدیگر متصل شده‌اند. این چکمه‌ها پای کودک را کمی به سمت خارج نگه می‌دارد، عرض نوار تقریباً معادل عرض شانه است. پوشیدن این چکمه‌ها از بازگشت مجدد پاچنبری (کلاب فوت) جلوگیری می‌کند.
نیاز است چکمه‌ها ۲۳ ساعت در روز به مدت سه ماه (می‌توان تا یک ساعت در روز، آنها را خارج کرد، بنابراین در این زمان می‌توانید به نظافت کودک خود بپردازید) استفاده شوند. پس‌ازآن فقط در شب و هنگام خوابیدن، استفاده می‌شوند تا زمانی که کودک به چهار یا پنج سالگی برسد. در طول روز می‌توان از کفش‌های عادی استفاده نمود. فرزند شما هم‌زمان با سایر کودکان باید راه رفتن و دویدن خود را آغاز نماید. بسیار مهم است که به میزان ذکر شده چکمه‌ها پوشیده شوند، در غیر این صورت ممکن است پا به حالت قبلی بازگشته و مجبور شویم درمان را دوباره از اول آغاز نماییم.
درمان جراحی
جراحی در کودکان با پا چنبری (کلاب فوت) مادرزادی بهتر است قبل از سن راه رفتن آنها انجام شود و تأخیر در انجام این جراحی توصیه نمی‌شود. هدف اصلی این عمل جراحی افزایش وتر پاشنه و اصلاح قسمت قدامی و تحتانی پا است. عمل جراحی پا چنبری (کلاب فوت) معمولاً می‌تواند از سن ۱ سالگی انجام شود. با این حال، نتایج عمل جراحی پس از این سن ممکن است کمتر از انتظارات باشد.
برای تصمیم‌گیری در مورد زمان مناسب جراحی و انتخاب روش‌های مناسب، بهتر است با پزشک متخصص ارتوپد یا جراح کودکان مشورت کنید. آنها می‌توانند براساس شرایط و نیازهای خاص کودک شما توصیه‌های دقیق‌تری ارائه دهند.
عود بیماری
گاهی اوقات، پا چنبری (کلاب فوت) می‌تواند بازگردد. تخمین زده می‌شود در میان هر ۱۰ مورد، یک یا دو نفر بیماری‌شان عود می‌کند. این اتفاق اغلب در زمان استفاده از چکمه و نوار رخ می‌دهد. اگر مراحل درمانی به‌طور دقیق پیگیری نشوند، احتمال بازگشت پا چنبری (کلاب فوت) وجود دارد. ممکن است لازم باشد برخی از مراحل درمان تکرار شود، برای مثال، ممکن است نیاز باشد پا دوباره تحت درمان دستی قرارگرفته و یا گچ گرفته شود. بااین‌حال، در برخی موارد ممکن است جراحی لازم باشد.
