تاریخ: ۹ اسفند ۱۴۰۲
شکستگی ستون فقرات از لحاظ شدت بهطور گستردهای متفاوت است. در حالیکه برخی از شکستگیها آسیبهای بسیار جدی محسوب میشوند که به درمان فوری نیاز دارند، شکستگیهای دیگر میتواند نتیجه ضعف استخوان ناشی از پوکی استخوان باشد. اغلب شکستگیهای ستون فقرات در ستون فقرات سینهای (ناحیه میانی کمر) و کمری (ناحیه تحتانی کمر) و یا در محل اتصال این دو (اتصال کمر سینهای) رخ میدهد. درمان بهشدت شکستگی و وجود یا عدم وجود آسیبهای دیگر در بیمار بستگی دارد.
ضربه و شکستگی کمر اگر درست درمان نشود ممکن است منجر به آسیب به نخاع و فلج شود. برحسب نوع شکستگی روشهای جراحی مختلفی در کلینیک ما بکار میرود.
برای انجام جراحی، جراحهای ما ستون فقرات شمارا با ایجاد یک برش در پهلو یا کمر ارزیابی خواهند کرد. هر دو رویکرد در حین پیشگیری از آسیب بیشتر، امکان حذف ایمن ساختارهای عامل ایجاد فشار بر نخاع را فراهم میسازد.
علت
شکستگیهای ستون فقرات سینهای و کمری ممکن است از یک ترومای با انرژی بالا ناشی شود، مانند:
• تصادف با اتومبیل یا موتورسیکلت
• سقوط از ارتفاع
• آسیبهای ورزشی
• اعمال خشونتآمیز، مانند زخم گلوله
در بسیاری از موارد، بیماران به آسیبهای جدی دیگر که به درمان فوری نیاز دارد، مبتلا هستند. بسته به شدت شکستگی، نخاع ممکن است آسیب ببیند.
شکستگیهای ستون فقرات همچنین ممکن است ناشی از نارسایی استخوان باشد. برای مثال، افراد مبتلابه پوکی استخوان، تومور، یا دیگر عارضههای تضعیفکننده استخوان ممکن است حتی در حین انجام یک فعالیت ملایم مانند کشش یا پیچ خوردگی نیز به شکستگی و لغزش مهره کمر دچار شوند.
انواع شکستگی ستون فقرات
سه نوع عمده از الگوهای شکستگی ستون فقرات عبارتاند از:
الگوی شکستگی فلکشن
- شکستگی کمپرشن. در حالیکه جلوی (ناحیه قدامی) مهرهها دچار شکستگی شده و ارتفاع آن کم میشود، پشت (ناحیه خلفی) مهرهها سالم باقی میماند. این نوع از شکستگی معمولاً پایدار است (استخوانها از جای خود خارج نشدهاند) و بهندرت با عارضه عصبی همراه است. شکستگیهای کمپرشن بهطور معمول در بیماران مبتلابه پوکی استخوان رخ میدهد.
- شکستگی انفجاری. در این نوع از شکستگی، مهره ارتفاع خود را در دو سمت جلو و پشت از دست میدهد. این عارضه اغلب به دلیل افتادن بر روی پا پس از سقوط از یک ارتفاع بلند رخ میدهد.
الگوی شکستگی اکستنشن
شکستگی فلکشن / دیستراکشن (اتفاقی). در این نوع شکستگی مهرهها از هم جدا میشوند. این نوع از شکستگی میتواند در یک تصادف شاخبهشاخ اتومبیل رخ دهد که در آن ناحیه فوقانی بدن به سمت جلو حرکت میکند درحالیکه لگن به علت بسته بودن کمربند ایمنی در جای خود ثابت میماند.
الگوی شکستگی چرخشی
- شکستگی زائده عرضی مهره. این نوع شکستگی شایع نبوده و به علت چرخش یا خم شدن شدید به پهلو ایجاد میشود. این شکستگی بهطورمعمول پایدار است.
- شکستگی دررفتگی. این نوع از شکستگی یک آسیب ناپایدار است که در آن استخوان و / یا بافت نرم یکمهره به سمت مهره مجاور حرکت میکند. (مهرهها دچار جابجایی میشوند). این آسیبها اغلب موجب کمپرشن (فشردگی) جدی نخاع میگردد.
علائم
شکستگی در ستون فقرات سینهای یا کمری موجب تجربه درد متوسط تا شدید در ناحیه کمری میشود که با حرکت تشدید میشود. اگر نخاع درگیر شود، بیمار ممکن است با اختلال در عملکرد روده و مثانه همراه با کرختی، سوزن سوزنزدن، یا ضعف در اندامها روبرو شود. در شرایطی که شکستگی ناشی از ترومای با انرژی بالا باشد، بیمار ممکن است علاوه بر آسیب مستقیم به ستون فقرات، با آسیب مغزی و از دست دادن هوشیاری یا “بیهوشی” نیز مواجه گردد. همچنین، آسیبهای دیگر که به عنوان آسیبهای دیسترکشن شناخته میشوند میتوانند ایجاد شده و منجر به درد در سراسر ناحیه کمر گردند. بنابراین، در مواردی که بیمار پس از واقعههای با انرژی بالا مانند تصادف با موتورسیکلت درد کمری تجربه میکند، لازم است تا احتمال شکستگی در ستون فقرات را در نظر بگیریم.
تشخیص
پس از تثبیت محل کمر شما یک ارزیابی کامل صورت میگیرد، که با یک معاینه فیزیکی از سر تا پا آغاز میشود. این معاینه شامل بررسی سر، سینه، شکم، لگن، اندامها، ستون فقرات است.
آزمایشات مغز و اعصاب. پزشک همچنین به ارزیابی وضعیت عصبی بیمار میپردازد.
تستهای تصویربرداری. پس از معاینه فیزیکی، بسته به میزان آسیبها، ممکن است تستهای زیر از نواحی مختلف از جمله ستون فقرات و کمر انجام شود:
- عکسبرداری اشعه ایکس
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (سیتی اسکن)
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (امآرآی)
درمان
درمان شکستگی ستون فقرات سینهای یا کمری به موارد زیر بستگی دارد:
- سایر آسیبها و درمان آنها
- الگوی شکستگی خاص
هنگامیکه تروما موجب پایداری دیگر آسیبهای تهدیدکننده زندگی شود، پزشک شما الگوی شکستگی ستون فقرات شمارا ارزیابی خواهد کرد و تصمیم میگیرد که آیا به عمل جراحی نیاز دارید یا خیر.
الگوی شکستگی فلکشن
درمان غیرجراحی. اکثر آسیبهای فلکشن، از جمله شکستگیهای انفجاری پایدار و شکستگیهای کمپرشن پوکی استخوان، معمولاً با استفاده از بریس و استراحت به مدت ۶ تا ۱۲ هفته قابل درمان هستند. با تدریج افزایش فعالیت بدنی و انجام تمرینات توانبخشی، امکان ابتلاء به مشکلات پس از آسیب کاهش مییابد.
درمان جراحی. جراحی معمولاً برای شکستگیهای انفجاری ناپایدار موردنیاز است:
شکستگی قابلتوجه (شکستگیهای متعدد استخوان)
- کاهش شدید ارتفاع بدنه مهره
- خم شدن بیشازحد به جلو و یا زاویهدار شدن محل آسیب
- آسیب عصبی قابلتوجه که ناشی از ایجاد فشار بر روی نخاع توسط بدنه مهره یا دیسک است.
این شکستگیها باید طی عمل جراحی باز کردن کانال نخاعی و تثبیت شکستگی درمان شود. فرآیند باز کردن ستون فقرات لامینکتومی نامیده میشود. در لامینکتومی، پزشک قوس استخوانی تشکیل دهنده پشت کانال نخاعی (غشاء)، به همراه هر استخوان یا ساختار دیگر که موجب فشار بر نخاع میگردد، را حذف میکند. لامینکتومی از طریق ایجاد فضای اضافی برای رانش نخاع به سمت عقب موجب کاهش فشار بر روی نخاع میگردد.
الگوی شکستگی اکستنشن
درمان آسیبهای اکستنشن به موارد زیر بستگی دارد:
- محل شکستگی ستون فقرات
- آیا استخوان با استفاده از بریس یا آتل مجدداً قابل جا انداختن است یا خیر.
درمان غیرجراحی. شکستگیهای اکستنشن که تنها در بدنه مهره رخ میدهد، بهطور معمول بدون جراحی قابلدرمان است. برای درمان این نوع شکستگی، بیمار باید به مدت ۱۲ هفته از بریس یا آتل استفاده کرده و مورد نظارت دقیق قرار گیرد.
درمان جراحی. در صورت وجود آسیب در رباطهای خلفی (پشت) ستون فقرات به جراحی نیاز است. علاوه بر این، اگر محل شکستگی در دیسک ستون فقرات باشد، برای ایجاد ثبات در شکستگی نیاز به جراحی میباشد.
الگوی شکستگی چرخشی
درمان غیرجراحی. شکستگیهای زائده عرضی مهره عمدتاً با افزایش تدریجی حرکت، بر مبنای سطح راحتی، با استفاده از بریس یا بدون آن، درمان میشود.
درمان جراحی. شکستگیهای دررفتگی در ستون فقرات سینهای و کمری که ناشی از ترومای با انرژی بالا هستند، معمولاً آسیبهای بسیار ناپایداری به همراه دارند که اغلب منجر به آسیب نخاعی یا عصبی جدی میشوند. این نوع جراحیها نیازمند ثبات از طریق جراحی هستند. زمان ایدهآل برای انجام جراحی ممکن است پیچیده باشد و گاهی اوقات به دلیل وجود آسیبهای جدی دیگری که زندگی را تهدید میکنند، جراحی به تأخیر افتاده و انجام پذیرد. اهداف نهایی این نوع جراحیها به شرح زیر است:
- جا انداختن استخوان (بازگرداندن استخوان به جایگاه صحیح خود)
- کاهش فشار به نخاع و اعصاب
- ایجاد دامنه حرکتی بیشتر
با توجه به الگوی شکستگی، پزشک ممکن است عمل جراحی را از طریق یک روش قدامی (جلویی)، جانبی (کناری)، یا پشتی، و یا حتی ترکیبی از این سه روش انجام دهد. در جراحی ستون فقرات، از ابزارهای مختلفی مانند پیچ و پلاک، میله، و محفظه استفاده میشود که برای ثابت نگهداشتن ستون فقرات در موقعیت مناسب استفاده میشوند.
نتایج
صرف نظر از اینکه درمان جراحی یا غیرجراحی باشد، یک دوره توانبخشی پس از شکستگی موردنیاز میباشد.
اهداف توانبخشی عبارتاند از:
- کاهش درد
- بازگرداندن تحرک
- بازگشت بیمار تا حد امکان به حالت پیش از آسیب
پزشک شما ممکن است فیزیوتراپی بستری و سرپایی را برای دستیابی به این اهداف به شما توصیه کند.
اگر شکستگی شما ناشی از پوکی استخوان باشد، شما در معرض خطر فزاینده شکستگیهای اضافی هستید. پزشک شما درمانهایی را برای کاهش تراکم استخوان در طول درمان و بهبودی توصیه میکند.
در برخی موارد، ممکن است مسائلی توانبخشی و بهبودی را به تأخیر انداخته یا پیچیده سازد. این مسائل شامل جا افتادن ناکافی شکستگی، آسیب عصبی (فلج)، و تغییر شکل تدریجی ستون فقرات است.
