دررفتگی مفصل شانه (دررفتگی جزئی و کامل شانه): علت، علائم و درمان

دررفتگی شانه نوعی اختلال شانه است که با بیرون آمدن قسمت گوی مفصل از استخوان فوقانی بازو رخ می‌دهد. در این شرایط رباط‌های قدامی در شانه پاره می‌شوند و باعث درد و از دست دادن عملکرد بازوی آسیب دیده می‌شوند.

دررفتگی شانه ممکن است به دلیل آسیب دیدگی شانه در هنگام سقوط و تصادفات رانندگی در جاده یا هنگام ورزش اتفاق بیفتد. این وضعیت معمولاً افراد جوان را درگیر می‌کند و این بیماران با ترس از دررفتگی مکرر، تمام فعالیت‌های ورزشی و سایر مشاغل پرتحرک را متوقف می‌کنند. در بسیاری از این بیماران، این مشکل بدون جراحی و در برخی دیگر با جراحی آرتروسکوپی با موفقیت قابل درمان است.

انواع دررفتگی شانه

---

دررفتگی شانه دو نوع است:

• دررفتگی جزئی: سر استخوان بازو تا حدی از قسمت کاسه مفصل جدا می‌شود. به این معنی که بخشی از استخوان بازو از مفصل گوی و کاسه خارج می‌شود و قسمت دیگر هنوز در مفصل ثابت است.
• دررفتگی کامل: در این نوع آسیب، استخوان بازو کاملاً از جای خود خارج می‌شود.

دررفتگی جزئی و کامل باعث ایجاد درد می‌شود و حرکت شانه را محدود می‌کند.

دلایل دررفتگی شانه

---

شانه‌های شما متحرک‌ترین مفاصل هستند و در عین حال معمولاً مفاصل بدن شما از جای خود خارج می‌شوند زیرا در چندین جهت حرکت می‌کنند.

شایع‌ترین دلایل دررفتگی شانه:

• آسیب‌های ورزشی: دررفتگی شانه یکی از آسیب‌های رایج در ورزشکاران رشته هایی مانند ورزش کریکت، والیبال، و هاکی است باعث آسیب می‌شود و افراد گاهی اوقات در بعضی از بازی‌ها مانند ژیمناستیک و اسکی هم دچار این مشکل می‌شوند.
• حوادث تروما از جمله تصادفات رانندگی: برخی از افراد در اثر تصادف با یک ضربه سخت در ناحیه شانه، دچار دررفتگی شانه می‌شوند.
• افتادن ناگهانی روی شانه یا بازو: سقوط ناگهانی از ارتفاع باعث دررفتگی شانه می‌شود.
• برق گرفتگی: گاهی اوقات این شوک‌ها باعث انقباض عضلانی می‌شوند.

علائم دررفتگی شانه

---

علائم دررفتگی شانه شامل موارد زیر است:

• درد و/ یا ضعف شدید
• تورم
• کبودی یا قرمزی
• اسپاسم عضلانی
• بی‌‌حسی، گزگز یا ضعف در بازو، دست یا انگشتان
• عدم تحرک بازو یا مشکل در حرکت دادن آن
• شانه به طور مشخص از محل خود خارج شود

اگر فکر می‌کنید شانه شما از جای خود خارج شده است، مراحل زیر را انجام دهید:

• بازو را حرکت ندهید و آن را نزدیک به بدن نگه دارید. سعی نکنید شانه را سر جای خود جا بیندازید، زیرا این امر می‌تواند به عروق خونی، عضلات، رباط‌ها و اعصاب آسیب برساند.
• کیسه یخ را روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید. یخ می‌تواند تورم را کاهش دهد و درد را تسکین دهد.
• برای درد از ایبوپروفن، ناپروکسن یا استامینوفن استفاده کنید. همیشه بهتر است قبل از مصرف داروی مسکن به خصوص برای بیماران مبتلا به بیماری قلبی، فشار خون بالا یا بیماری کلیوی یا کسانی که از زخم معده یا خونریزی داخلی رنج می‌برند، با یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید.

دررفتگی شانه چگونه تشخیص داده می‌شود؟

---

در اورژانس به پزشک بگویید که چه اتفاقی افتاده و چرا به دررفتگی شانه مشکوک هستید. همچنین اگر در گذشته شانه شما دررفته است به آن‌ها اطلاع دهید.

در میان آزمایشاتی که پزشک ممکن است انجام دهد می‌توان به اشعه ایکس، اسکن تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI)  برای تشخیص آسیب بافتی یا اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) اشاره کرد. از سی‌تی اسکن برای مشاهده هر گونه شکستگی استخوان که در اشعه ایکس دیده نمی‌شود، استفاده می‌شود. پزشک حتی ممکن است به راحتی و با لمس کردن قسمت بالای استخوان بازو، دررفتگی را تشخیص دهد.

دررفتگی شانه چگونه درمان می‌شود؟

---

درمان‌های دررفتگی شانه معمولاً شامل موارد زیر است:

جاانداختن شانه

اگر دررفتگی شانه تشخیص داده شود، پزشک استخوان بازو را با احتیاط داخل شکاف شانه و در ترازبندی صحیح قرار می‌دهد. این روش جاانداختن بسته نام دارد زیرا نیازی به جراحی ندارد.

پزشک ممکن است بیمار را آرام کند و از یک عامل بی‌حسی در شانه او استفاده کند. هنگامی که شانه در جای خود قرار گرفت، تقریباً هرگونه درد شدید بلافاصله متوقف می‌شود. پزشک برای اطمینان از موفقیت‌آمیز بودن عمل، اشعه ایکس را تجویز می‌کند.

سایر روش‌های درمانی

برای بهبودی و به حداقل رساندن درد ممکن است مجبور باشید حداقل یک هفته آتل بپوشید. پزشک ممکن است توصیه کند که 3 یا 4 بار در روز شانه آسیب دیده خود را ببندید. ممکن است لازم باشد تمرینات سبک انجام دهید تا شانه شما سفت نشود یا یخ نزند. بعد از چند هفته شانه آسیب دیده معمولاً دوباره به عملکرد طبیعی خود بازخواهد گشت.

حدود یک هفته پس از آسیب دیدگی، پزشک بیمار را به متخصص ارتوپدی یا استخوان ارجاع می‌دهد. او استخوان‌های شانه، عضلات، تاندون‌ها و رباط‌های بیمار را بررسی می‌کند. پس از بهبودی شانه، یک متخصص فیزیوتراپی تمریناتی را برای کشش شانه و بازیابی حرکت آن اختصاص می‌دهد. در مرحله بعد، درمانگر تمریناتی را اضافه می‌کند که عضلات شانه و رباط‌ها را تقویت کند. این توانبخشی به جلوگیری از دررفتگی شانه در آینده کمک می‌کند.

قبل از شروع فعالیت‌های روزمره خود از جمله ورزش، باغبانی، وزنه برداری یا بالا بردن دست خود که باعث وارد آمدن فشار بر شانه می‌شود، با پزشک مشورت کنید.

تمرینات بازتوانی دررفتگی شانه چیست؟

قبل از شروع هر برنامه ورزشی با پزشک خود مشورت کنید. این امر به این دلیل است که پزشکان با آسیب دیدگی خاص و سابقه پزشکی شما بیشتر آشنا ‌شوند.

پس از مشورت کردن با پزشک، تمرینات زیر به شما در مسیر بهبودی کمک می‌کنند.

تمرینات دامنه حرکت:

یک پارتیشن، یک ورودی یا گوشه یک دیوار را در نظر بگیرید. بازو را در زاویه 90 درجه قرار دهید و آن را به آرامی از بدن خود دور کنید و در لبه دیوار یا پارتیشن قرار دهید. این کار را چندین بار انجام دهید و هر بار هشت تا ده ثانیه در این حالت بمانید.

• بازوی خود را با زاویه 90 درجه خم کنید، سپس آن را به آرامی به عقب و جلو حرکت دهید، مانند حالتی که می‌خواهید راه بروید.
• یک میز یا صندلی پیدا کنید و به جلو خم شوید و بازوی آسیب ندیده خود را برای حفظ تعادل روی سطح میز قرار دهید. بازوی آسیب دیده خود را به آرامی و چند بار به عقب و جلو حرکت دهید.
• بالشتی را بین آرنج و بدن خود قرار دهید. بالشت را به آرنج خود فشار دهید و به مدت 10 ثانیه این حالت را حفظ کنید. تمرین را پنج یا شش بار تکرار کنید.

تمرینات کششی توانبخشی برای دررفتگی شانه:

• بازوی سمت آسیب دیده را مقابل سینه خود قرار دهید. آن را به بدن نزدیک کنید.
• فشار آوردن به دیوار. دست‌هایتان را کمی بیشتر ازعرض شانه‌هایتان باز کنید. به آرامی به دیوار فشار وارد کنید و این حرکت را 10 تا 12 بار تکرار کنید.
• هر دو دست خود را به قسمت جلوی بدن خود برده و سپس آن‌ها را بالای سر خود نگه دارید.
• رول شانه. شانه‌ها را به آرامی برای پنج تا ده تکرار به سمت جلو بچرخانید. سپس آن‌ها را به همان تعداد به سمت عقب بچرخانید.

تمرینات قدرتی:

برای جلوگیری از آسیب دیدگی مجدد شانه، با ورزش‌های قدرتی مقداری از فشارهای وارد بر مفصل خود را کاهش دهید.

• باز کردن دست‌ها از بغل با استفاده از کش‌های مقاومت. این کار را 10 بار تکرار کنید.
• پرس شانه. دست‌های خود را با استفاده از وزنه‌های سبک و با زاویه 90 درجه نسبت به شانه‌های خود بلند کنید و وزنه‌ها را به آرامی بالای سر خود نگه دارید.

اگر هنگام انجام هر یک از این تمرینات احساس درد می‌کنید، ممکن است برای فیزیوتراپی زود باشد. به پزشک خود اطلاع دهید.

آیا جراحی برای دررفتگی شانه همیشه لازم است؟

---

معمولاً هیچگونه جراحی لازم نیست، به خصوص اگر شانه برای اولین بار از جای خود دررفته باشد. در صورت آسیب دیدن استخوان‌ها یا تاندون‌ها، ممکن است پزشک تشخیص دهد که جراحی برای بیمار لازم است. اگر شانه بیش از یک بار در رفته باشد (که در بین جوانان ورزشکار بیشتر دیده می‌شود) پزشکان ممکن است با جراحی رباط‌هایی که استخوان بازو را به تیغه شانه متصل می‌کنند ترمیم یا سفت کنند.