درد کف پا، علت و درمان

تاریخ: ۹ اسفند ۱۴۰۲

پا و کف پا ساختار کالبدشناختی پیچیده‌ای دارد که بیماری‌های خاص دیگر نقاط بدن یا خود کف پا بر سلامت آن اثر می‌گذارد. قوس کف پا ساختار اصلی کنترل‌کننده میزان نیروی انتقال یافته از زمین به بدن است. درد کف پا با توجه به دلیل درد و با تجویز دارو، انجام تمرین‌های کششی و تقویتی و احتمالاً فیزیوتراپی درمان می‌شود. شرط لازم جهت تشخیص درمان مناسب، آگاهی از مشکل موجود است؛ بنابراین نخستین موضوعی که باید بررسی شود تعیین موضع درد است.

انواع درد کف پا

درد پاشنه

اگر از درد در پاشنه رنج می‌برید، احتمالاً دچار عارضه التهاب آرنگ یا رباط کف پا به نام پلانتار فاسیا هستید. این عارضه به تحریک یا التهاب نوار بافت محکم که استخوان پاشنه را به پنجه متصل می‌کند، مرتبط است و به آن التهاب آرنگ کف پا هم می‌گویند. این درد معمولاً در زمان بیدار شدن از خواب، به خصوص صبح هنگام، شدت بیشتری دارد و در ناحیه پاشنه یا قوس کف پا حس می‌شود.

• خار پاشنه: زائده‌های استخوانی غیرطبیعی کف پاشنه را خار پاشنه گویند. خار پاشنه پی‌آمد پوشیدن کفش نامناسب، حالت اندامی یا راه رفتن غیرطبیعی یا حتی انجام فعالیت‌هایی مانند دویدن است. افراد دارای کف پای صاف یا قوس زیاد کف پا بیش از دیگران مستعد ابتلا به خار پاشنه دردناک هستند.
• کبود شدگی سنگی: کبودی عمیق لایه چربی پاشنه یا برجستگی کف پا را کبودشدگی سنگی گویند و درد حاصل از آن به گونه‌ای است که گویی بیمار روی سنگریزه راه می‌رود. این مشکل به خودی خود و به تدریج برطرف می‌شود.
• شکستگی پاشنه: این عارضه معمولاً آسیب‌دیدگی ناشی از تحمل ضربه شدید مانند زمان سانحه رانندگی یا سقوط از بلندی و زمین خوردن است. استخوان پاشنه علاوه بر شکستن، خرد نیز می‌شود. پاشنه درد، کبودی، ورم یا دشواری در راه رفتن از علائم اصلی شکستگی پاشنه هستند.

درد برجستگی (زیر پنجه) کف پا

شناخت علت درد برجستگی زیر پنجه با در درمان درد سینه پا بسیار موثر است ، در ادامه به شایعترین علت های درد شدید کف پا میپردازیم :

• متاتارسالژی (درد زیر پنجه): کفش نامناسب از علل درد کف پا و دلیل اصلی بروز این عارضه است، اما انجام فعالیت‌های سنگینی مانند دویدن یا پریدن نیز در ابتلا به آن بی‌تاثیر نیست. متاتارسالژی گاهی کبود شدگی سنگی نیز نامیده می‌شود.
• نوروم مورتون: نوروم مورتون باعث ضخیم شدن بافت اطراف عصب‌های بین پایه‌های انگشتان، معمولاً بین انگشتان سوم و چهارم، می‌شود. بیمار معمولاً از درد، حس عجیب یا بی‌حسی زیر پنجه پا رنج می‌برد. بانوان غالباً در اثر به پا کردن کفش پاشه بلند یا تنگ دچار این مشکل می‌شوند.
• سزاموئیدیت: در نزدیکی استخوان شست پا، دو استخوان واقع شده‌اند که تنها از طریق تاندون به یکدیگر متصل می‌شوند و این دو استخوان به نام سزاموئیدها شناخته می‌شوند. آسیب و التهاب تاندون‌های اطراف این استخوان‌ها ممکن است منجر به وضعیتی به نام سزاموئیدیت شود که در میان افراد دوانندگان و رقاصان باله ابتلا به آن بیشتر است.

درد قوس کف پا

• التهاب آرنگ کف پا: این عارضه‌ متداول‌ترین علت درد کف پا است و پاشنه، قوس کف پا یا هر دو را درگیر می‌کند. در هر حال شیوه درمان این عارضه صرف نظر از محل درد یکسان است. در صورت مزمن بودن مشکل، مخلوطی از استروئید و داروی بی‌حسی موضعی برای تسکین درد و کاهش التهاب تزریق می‌شود.
• صافی کف پا: در صورت وجود این مشکل کف پای بیمار هنگام ایستادن یا راه رفتن کاملاً صاف است. صافی کف پا منجر به بروز درد و مشکلات دیگری می‌شود که با استفاده از کفی کفش طبی، پوشیدن کفش مخصوص، استراحت، کمپرس یخ، استفاده از عصا یا بریس یا فیزیوتراپی قابل درمان است. گاهی انجام جراحی ضرورت می‌یابد.

درد انگشت پا

• نقرس: نقرس گونه‌ای از بیماری‌های التهابی مفصل است که با درد انگشتان پا همراه است. انگشت شست غالباً درگیر می‌شود.
• قوز شست پا (بونیون): برجستگی استخوانی در امتداد کناره کف پا، نزدیک به پایه انگشت شست پا را قوز شست پا یا بونیون گویند که باعث بدشکلی نخستین مفصل انگشت می‌شود. همه ما در معرض ابتلا به این مشکل هستیم، به ویژه اگر کفش نامناسب یا تنگ به پا کنیم. احتمال بروز این عارضه به موازات بالا رفتن سن افزایش می‌یابد. بیماران دارای قوز شست پا غالباً دچار مشکل انگشت چکشی ( انگشت چنگالی پا ) نیز هستند.
• انگشت چکشی: این عارضه زمانی بروز می‌یابد که انگشت‌های دوم، سوم یا چهارم از مفصل میانی خم شود و شکلی چکش مانند ایجاد شود. عدم تعادل عضلانی یا پوشیدن کفش نامناسب باعث بروز این عارضه می‌شود.
• انگشت چنگالی: چنانچه انگشت رو به پایین یا بالا باشد و بیمار قادر به صاف کردن آن نباشد، بدشکلی انگشت چنگالی ایجاد می‌شود که غالباً پی‌آمد آسیب عصبی ناشی از ابتلا به بیماری‌هایی چون دیابت یا الکلیسم است که عضله‌های کف پا را ضعیف می‌کنند.
• ناخن داخل گوشت: در این حالت پوست یک یا هر دو سمت ناخن روی آن را می‌پوشاند و منجر به بروز درد و عفونت می‌شود.
• انگشت چمنی: تحمل درد در پایه انگشت شست پا را انگشت چمنی گویند که نتیجه آسیب دیدگی ناشی از استفاده مکرر توام با پیچ خوردن یا ضرب دیدگی انگشت است. انگشت چمنی گونه‌ای سزاموئیدیت یا شکستگی سزاموئید نیز محسوب می‌شود.
• ضرب دیدگی یا پیچ خوردن انگشت: این مشکل در صورت فشردگی یا خوردن انگشت به جسمی سخت یا آسیب دیدن تاندون یا بافت‌های نرم انگشت رخ می‌دهد. چنانچه شکستگی وجود نداشته باشد، درد و ورم به خودی خود پس از چند روز برطرف می‌شود.
• شکستگی انگشت: شکستگی استخوان انگشت برای هر یک از استخوان‌های انگشتان ممکن است رخ ‌دهد. شکستگی‌های جزیی تنها به استراحت، کمپرس یخ و مسکن نیاز دارند؛ اما شکستگی‌های جدی را باید با جراحی درمان کرد. بنابراین در صورت شکستگی مراجعه به پزشک ضروری است.
• سفتی و درد شست پا (هالوکس ریجیدوس): سفتی و درد شست پا در حققیت گونه‌ای آرتروز پایه انگشت شست است. علائم این مشکل یعنی درد و سفتی مفصل به مرور زمان تشدید می‌شود.
• میخچه و پینه: انباشته شدن پوست سفت و ضخیم یک نقطه را که منجر به تحریک یا فشار روی کف پا یا انگشتان می‌شود میخچه گویند که گاهی شاخی شکل است. کالوس یا پینه استخوانی ناحیه وسیع‌تری از کف پا را دربرمی‌گیرد. چنین مشکلاتی نتیجه وارد شدن فشار یا تحریک است. میخچه و پینه معمولاً پی‌آمد پوشیدن کفش نامناسب است.
• شکستگی سزاموئید: در این حالت استخوان‌های کوچک (سزاموئیدهای) قرار گرفته در میان تاندون‌های متصل به انگشت شست می‌شکنند. درد انگشت شست و اطراف آن علائم اصلی این شکستگی به شمار می‌رود.

درد کناره بیرونی کف پا

درد، ورم و کبودی در امتداد کناره بیرونی کف پا پس از آسیب‌دیدگی از علائم این مشکل محسوب می‌شود.

درمان درد کف پا

لیزر درمانی

لیزر یکی از روش های درمان درد کف پا می باشد که برای تسکین درد، کاهش التهاب و تسریع دوران بهبود محسوب می‌شود. این فن‌آوری پیشرفته و تایید شده عملی ایمن، بدون درد، غیرتهاجمی و غیرجراحی و بدون اثر جانبی است که تنها چند دقیقه طول می‌کشد. نتایج حاصل از لیزر درمانی غالباً آنی است و تاثیر آن بر تسریع فرایندهای التیام به اثبات رسیده است.

 فیزیوتراپی

ورزش‌های مفید با استفاده از پدی رولر

• تمرین قوس کف پا: کف پای برهنه را رو به جلو و عقب، از پاشنه در امتداد قوس کف پا روی استوانه بغلتانید. این حرکت را دو بار در روز، هر بار به مدت ۳ تا ۵ دقیقه انجام دهید.

• تمرین گرفتن اجسام با انگشتان پا: استوانه را زیر انگشتان پا قرار دهید، سپس انگشت‌ها را رو به پایین خم کنید و با آنها استوانه را بگیرید و ۵ تا ۱۰ ثانیه نگه دارید. ۱۰ بار این حرکت را تکرار کنید. صبح‌ها بهترین زمان برای انجام دادن این تمرین است.

• بالا رفتن روی نوک پنجه: بایستید، کف پاها را به موازات یکدیگر بگذارید و به آهستگی روی پنجه بالا و پایین بروید. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید تا عضله‌های ساق پا و قوس کف پا کشیده شود.

• کشش تاندون آشیل: برجستگی کف پا را روی نخستین پله پلکان بگذارید و بایستید. سپس بگذارید پاشنه‌ها رو به پایین و کف زمین بیاید. ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید و سپس استراحت کنید. این حرکت را ۳ بار تکرار کنید.

• کشش آرنگ کف پا: بنشینید، کف یک پا را روی زانوی دیگر بگذارید، پایه انگشتان را بگیرید و تا جایی که کشش ملایمی را حس می‌کنید به سمت پا بکشید. ۱۵ ثانیه در این حالت بمانید. این حرکت را ۳ بار تکرار کنید.

• کشش با استفاده از حوله: روی زمین بنشینید و یک پا را مقابل خود دراز کنید. حوله را دور پنجه بیاندازید و آن را بدون خم کردن زانو به سمت بدن بکشید. ۱۰ ثانیه در این حالت بمانید. این حرکت را ۳ بار تکرار کنید.

• چرخش وکشش کف پا: کف پا را رو به داخل به گونه‌ای بکشید که تا حد امکان کف پا در راستای پا قرار گیرد و خط صافی تشکیل شود. ۵ تا ۱۰ ثانیه در این حالت بمانید. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.

درمان با اوزون

استفاده از اوزون ترانس درمال به عنوان روشی برتر و محبوب برای غرق کردن بدن در اوزون شناخته می‌شود. در این روش، اوزون به بدن وارد می‌شود در حینی که بیمار در یک اتاقک بخار گرم یا اتاقک گرمای مادون قرمز قرار دارد.

با گرم شدن ملایم پوست و باز شدن منافذ آن، بخار اوزون وارد بدن می‌شود. مزایای اوزون شامل:

1. کاهش میزان اسید لاکتیک و شل کردن عضلات
2. غیرفعال‌سازی باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و تک یاختگان
3. تحریک کاهش وزن و سوزاندن کالری‌ها
4. نرم و جوان کردن پوست
5. برطرف کردن خستگی مزمن و بیماری‌های محیطی
6. تحریک سیستم ایمنی و تسریع فرآیند التیام

افزایش اکسیژن همچنین فرآیند طبیعی سم‌زدایی بدن را تسهیل می‌کند.

دیگر درمان‌ها

• درمان رایس: استراحت، کمپرس یخ، فشرده کردن با زانوبند طبی و بالا گذاشتن پا (یا درمان رایس یعنی سرواژه انگلیسی چهار اقدام فوق) بلافاصله پس از آسیب دیدگی و به مدت یک تا دو روز پس از آن توصیه می‌شود. این چهار اقدام ساده کاهش ورم و درد و تسریع التیام را دربردارد.
• آب درمانی (هیدروتراپی): سونا، حمام بخار، حمام پا و استفاده از کمپرس‌های آب سرد و گرم از انواع آب درمانی محسوب می‌شود. تغییر دمای سریع بافت از گرم به سرد و بالعکس مفید است که غالباً با قرار دادن پا در آب یا داخل وان رفتن ممکن می‌شود.
• پوشیدن کفش مناسب: کفش با پاشنه طبی و نرم و دارای محافظ قوس کف پا انتخاب کنید. کفش ورزشی بنددار بهتر از صندل روباز است. از پوشیدن کفش‌های قدیمی یا کهنه با پاشنه ساییده شده خودداری کنید.
• استفاده از پد پاشنه سفارشی فواید زیر را دربردارد:
  • نیروی حاصل از وارد شدن ضربه‌ها را جذب می‌کند و آنها را به صورت یکنواخت توزیع می‌کند تا احتمال آسیب دیدگی کاهش یابد.
  • با هر گام فشرده می‌شود تا ضربه وارده به پاشنه را جذب کند.
  • پاشنه دردناک آسیب دیده در اثر سندرم خار پاشنه را در میان می‌گیرد و از آن حفاظت می‌کند.
  • برای رفع مشکل صافی کف پا و التهاب آرنگ کف پا موثر است.
  • سوزش، درد و خستگی کف پا را برطرف می‌کند و درد کمر، پا و مچ پا را تسکین می‌بخشد.