جراحی لامینکتومی (تسکین درد دیسک کمر، آرتروز ستون فقرات و…)

 لامینکتومی یکی از عمل‌های جراحی رایج کمر محسوب می‌شود. در این روش جراح به خارج کردن بخش آسیب دیده یک یا چند مهره می‌‌پردازد که لامینا نام دارد. در صورتی که زائده‌های استخوانی یا رباط به اعصاب ناحیه مورد نظر فشار وارد کنند پزشک به خارج کردن آنها خواهد پرداخت تا با رفع فشار از روی طناب نخاعی درد بیمار کاسته شود. پس از اتمام جراحی، بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود تا اثر بیهوشی از بین برود. ممکن است بیمار به یک یا چند روز بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشد و معمولاً پزشک از او می‌خواهد هر چه سریع ‌تر شروع به راه رفتن کند. پزشک قبل از مرخص شدن بیمار یک مجموعه تمرینات ورزشی و تقویتی را به او آموزش می‌‌دهد که به بهبود توانایی حرکتی او کمک می‌نمایند. پزشک از بیمار می‌خواهد حداقل به مدت ۶ هفته پس از جراحی از انجام دادن فعالیت سنگین که با خم شدن، برداشتن اجسام و چرخاندن کمر همراه است خودداری کند تا کمر او بهبود یابد.

 جراحی لامینکتومی در چه مواردی انجام می‌شود؟

 جراحی لامینکتومی معمولاً در مواردی انجام می‌‌شود که پزشک به این نتیجه برسد بیمار دچار تنگی کانال نخاعی شده است. تنگی کانال نخاعی به وضعیتی گفته می‌‌شود که کانال نخاعی شروع به تنگ شدن می‌‌کند و به نخاع فشار وارد می‌‌کند. این اختلال معمولاً به دلایل زیر ایجاد می‌شود:

• وارد شدن ضربه به کمر یا ستون فقرات
• نقایص مادرزادی
• آرتروز (که معمولاً افراد مسن را درگیر می‌کند)
• نازک شدن دیسک بین مهره ای به علت بالا رفتن سن
• دیسک کمر
• تومور ستون فقرات

به خاطر داشته باشید که جراحی لامینکتومی فقط زمانی توصیه می‌شود که علائم بیمار باعث مختل شدن زندگی او شده باشد و روش‌های درمانی غیر جراحی مانند دارو درمانی و فیزیوتراپی تأثیری در کاهش درد نداشته باشد.

 آماده شدن برای جراحی لامینکتومی

 برای جراحی لامینکتومی باید چهار مورد را بخاطر داشته باشید در بخش زیر به آنها اشاره می‌کنیم. البته پزشک یا جراح نکات لازم در خصوص آماده شدن برای جراحی را به شما گوشزد می‌کند.

• اولین گام در مرحله آماده شدن برای جراحی انجام معاینات جسمانی کامل است که ممکن است پزشک از بیمار بخواهد به مصرف یا قطع مصرف برخی داروهای خاص بپردازد.
• بیمار باید حداقل به مدت ۴۸ ساعت قبل از عمل از مصرف رقیق کننده‌های خون نظیر آسپرین و الکل و همچنین استعمال دخانیات خودداری کند.
• بیمار باید شب قبل از عمل از خوردن هر گونه غذا یا مایعات خودداری کند.
• بیمار باید از یکی از دوستان یا اعضای خانواده خود بخواهد پس از عمل او را به منزل ببرند و حداقل به مدت چند روز مراقب او باشند زیرا در این دوران بیمار توانایی انجام فعالیت‌های روزمره خود را نخواهد داشت.

 در حین جراحی لامینکتومی چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

 جراحی لامینکتومی تحت بیهوشی عمومی و با استفاده از دستگاه تنفس مکانیکی انجام می‌شود. پس از بیهوش شدن بیمار، پزشک به ایجاد یک برش در پوست ناحیه مورد نظر می‌‌پردازد و بافت نرم و عضلات را کنار می‌زنند تا به ستون فقرات دسترسی پیدا کند سپس نقاطی که به اعصاب فشار وارد می‌کنند را خارج می‌نماید. پس از این مرحله پزشک با توجه به علت انجام عمل جراحی به این نتیجه می‌رسد که آیا نیازی به خارج کردن بافت استخوانی هست یا خیر. در برخی از افراد هدف از انجام عمل جراحی فیوژن ستون فقرات به منظور افزایش پایداری آن است. پس از اتمام جراحی پزشک به بخیه زدن برش ایجاد شده می‌‌پردازد و بیمار به واحد ریکاوری منتقل می‌گردد.

عوارض احتمالی

 اگرچه عوارض جراحی لامینکتومی نادر است احتمال بروز موارد زیر وجود دارد:

• تشکیل لخته خون
• عفونت ناشی از جراحی
• نشت مایع مغزی نخاعی
• آسیب دیدگی عصب نخاع

 در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی باید بیمار تحت نظر قرار بگیرد تا پزشک بتواند به انجام اقدامات درمانی لازم بپردازد.

 برخی از خطرات جراحی لامینکتومی به شرح زیر می‌باشند:

• واکنش به برخی داروهای خاص پس از جراحی
• عود مجدد درد پس از جراحی
• مشکلات تنفسی
• حساسیت پاها
• تب بالا
• بی اختیاری ادراری یا اختلال در دفع ادرار
• درد قفسه سینه

 دوران بهبود پس از عمل چقدر است؟

 برای بیمار به واحد ریکاوری منتقل می‌شود تا اثر بیهوشی از بین برود و کاملاً هوشیار شود. پرستار به طور منظم به بررسی سطح عمومی سلامت او می‌پردازد. پزشک استفاده از داروهای مسکن خوراکی یا وریدی را توصیه می‌کند. اگرچه مصرف این داروها به طور کامل درد را از بین نمی‌‌برد و باعث کاهش آن خواهد شد. پزشک از بیمار می‌خواهد به مدت چند ساعت پس از جراحی شروع به راه رفتن کند. ممکن است در چند شب اول پس از جراحی بیمار نتواند خوب بخوابد یا به علت خوابیدن در حالت نامناسب دچار درد شود.

 در دوران بهبود پس از جراحی باید محیط منزل کاملاً ایمن باشد و هیچ خطری بیمار را تهدید نکند. بیمار باید بتواند طی مدت ۲ تا ۶ هفته پس از عمل به محل کار خود برگردد. بیمار طی مدت چند روز می‌تواند به انجام دادن فعالیت‌های سبک روزمره بپردازد یا مدتی پشت میز خود بنشیند اما در بیمارانی که علاوه بر جراحی لامینکتومی، فیوژن ستون فقرات نیز انجام شده است دوران بهبود طولانی تر خواهد شد. پزشک برای تسریع فرایند بهبود انجام جلسات فیزیوتراپی را توصیه می‌کند که متخصص فیزیوتراپی به کمک روش‌های درمانی مخصوص به کوتاه کردن دوران بهبود خواهد پرداخت.

 مراقبت در منزل

 تضمین امنیت بیمار در منزل یک بخش مهم از فرآیند بهبود محسوب می‌شود. در صورتی که بیمار به خوبی از خود مراقبت کند دوران بهبود سریع تر سپری می‌شود و از بروز عوارض جانبی ناخواسته پس از جراحی جلوگیری خواهد شد. در بخش زیر به مواردی اشاره می‌کنیم که پس از جراحی لامینکتومی نتایج مطلوبی را ایجاد می‌کنند.

 استراحت کردن 

 استراحت کردن پس از عمل جراحی یا هرگونه آسیب دیدگی کاملاً ضروری است. بیمار باید همیشه به بدن خود توجه کنند و از تحت فشار قرار دادن آن خودداری نماید. بیمار نباید پیش از زمان مشخص شده به محل کار خود برگردد. استراحت کردن و خوابیدن به کوتاه شدن دوران بهبود کمک می‌کند.

 داشتن فعالیت جسمانی

 اگر چه نقش استراحت قابل انکار نیست شروع فعالیت جسمانی با مزایای بیشتری همراه است و بیمار باید سعی کند هر روز مسافت کوتاهی را پیاده روی کند و به تدریج زمان راه رفتن خود را افزایش دهد. پیاده روی باعث افزایش گردش خون، تسکین درد عضلانی، بهبود یبوست و جلوگیری از پنومونی خواهد شد. بیمار در دوران بهبود از نشستن یا ایستادن به مدت طولانی خودداری کند و هر ۳۰ دقیقه حالت بدن خود را عوض کند تا گردش خون به خوبی انجام شود و درد کمر کاهش یابد. بیمار به مدت ۲ تا ۴ هفته پس از جراحی اجازه ندارد بیش از ۳۰ دقیقه رانندگی کند. پزشک زمان مناسب برای شروع مجدد رانندگی کردن را به بیمار گوشزد خواهد کرد. در صورتی که بیمار مجبور به رانندگی کردن یک فاصله طولانی است باید به طور منظم متوقف کند و استراحت نماید. به محض بهبود زخم و کاهش درد بیمار می‌تواند با مشورت پزشک خود مجدداً فعالیت جنسی اش را شروع کند اما باید از پوزیشن‌هایی که فشار زیادی به کمر وارد می‌کنند خودداری نماید.

 ورزش کردن

 پزشک یا متخصص فیزیوتراپی انجام دادن برخی تمرینات ورزشی مخصوص کمر را به بیمار آموزش خواهند داد که به بهبود بیمار و کوتاه شدن دوران بهبود کمک می‌کنند. بیمار باید در منزل به انجام دادن این تمرینات بپردازد تا به تدریج قدرت و انعطاف پذیری کمر او افزایش پیدا کند. بیمار باید از انجام دادن هر حرکت ورزشی که مورد تائید پزشک نیست خودداری کند، به هیچ عنوان اجسام سنگین را حمل نکند، بعد از دویدن و پیاده روی سریع نیز خودداری کند تا در بازه زمانی مناسب طبق دستور پزشک بتواند فعالیت طبیعی خود را از سر بگیرد.

 رژیم غذایی سالم

 رژیم غذایی نقش مهمی را در سلامت بیمار و بهبود او ایفا می‌کند. مصرف مواد مغذی مورد نیاز بدن باعث ترمیم زخم می‌شود تا بیمار بتواند به شرایط قبل از عمل برگردد.

 مصرف داروهای تجویز شده 

 بیمار باید به مصرف همه داروهای تجویز شده از قبیل داروی مسکن بپردازد و از همه دستورات پزشک پیروی نماید. قبل از مصرف هر گونه دارویی مشاوره با پزشک ضروری است. در صورتی که قبل از جراحی پزشک دستور قطع مصرف یک داروی خاص مانند آسپرین یا سایر داروهای رقیق کننده خون را داده باشد باید پس از جراحی بیمار در خصوص شروع مصرف مجدد آن با پزشک خود مشورت نمایید. مصرف آنتی بیوتیک پس از جراحی ضروری است و باید طبق دستور پزشک مصرف گردد. بیمار باید داروهای خود را به طور کامل مصرف کند حتی اگر احساس کند بهبود پیدا کرده است.

 مراقبت از بخیه‌ها

 پزشک برای انجام جراحی لامینکتومی به ایجاد یک برش در ناحیه کمر می‌‌پردازد و باید پس از عمل بیمار به طور منظم آن را پانسمان و ضدعفونی کند. پزشک دستورات خاصی را در خصوص نحوه مراقبت از زخم در منزل ارائه خواهد کرد که برخی از آنها به شرح زیر می‌باشند:

• اگر پزشک روی بخیه چسب قرار داده است بیمار باید از کندن آن خودداری کند تا چسب از پوست جدا شود.
• باید هر روز ناحیه مورد نظر با آب گرم و صابون شسته شود سپس خشک گردد.
• بخیه باید تمیز و خشک نگهداری شود.
• در صورتی که بخیه به لباس یا پانسمان کشیده شود بیمار می‌تواند از بانداژ برای پوشاندن آن استفاده کند اما نباید تعویض روزانه آن را فراموش کند.

 مراقبت‌های بعد از جراحی

 مراقبت‌های بعد از جراحی لامینکتومی یا هر جراحی دیگری اهمیت بسیار زیادی دارد. بیمار باید در بازه زمانی خواسته شده به مطب پزشک مراجعه کند تا معاینه شود و پزشک از روند بهبود و اطمینان حاصل کند یا در صورت بروز هرگونه مشکلی به موقع درمان را آغاز کند.