بیرون زدگی دیسک کمر: علت، علائم، بایدها و نبایدها، درمان

بیرون زدگی دیسک کمر در اثر تغییر ساختار طبیعی دیسک ایجاد می‌شود. بیشتر اوقات، فتق و یا بیرون زدگی دیسک حاصل افزایش سن و تحلیل رفتن دیسک است. گاهی اوقات، آسیب شدید می‌تواند باعث بیرون زدگی دیسک کمر شود. همچنین آسیب ممکن است باعث بدتر شدن فتق دیسک شود.

اگرچه افزایش سن بیشترین خطر برای بیرون زدگی دیسک کمر شناخته شده است اما عدم تحرک بدنی می‌تواند باعث ضعف عضلات کمر و شکم و در نهایت منجر به بسیاری از آسیب‌های ستون فقرات شود. آسیب دیدگی کمر همچنین در افرادی که از نظر جسمی غیرفعال هستند و یا فعالیت‌های سنگین انجام می‌دهند، بیشتر است. مشاغلی که نیاز به بلند کردن اجسام سنگین و پیچ خوردن ستون فقرات دارند نیز می‌توانند باعث صدمات کمر شوند.

به طور معمول، درمان محافظه کارانه، اولین خط درمان برای مدیریت بیرون زدگی دیسک کمر است. این ممکن است شامل استراحت در تختخواب، داروها (برای کنترل درد و یا شل کردن عضلات)، آموزش در مورد وضعیت مناسب بدن و فیزیوتراپی که شامل اولتراسوند، ماساژ و برنامه‌های ورزشی است، باشد.

در صورت عدم موفقیت این درمان‌های محافظه کارانه، ممکن است برای درمان بیرون زدگی دیسک کمر نیاز به جراحی داشته باشید.

علل بیرون زدگی دیسک کمر

موارد زیر علل بیرون زدگی دیسک کمر می‌باشند:

• بلند کردن نامناسب اجسام. بلند کردن با کمر و خم نکردن پاها می‌تواند باعث ایجاد فشار در مهره های تحتانی و بیرون زدگی دیسک کمر شود.
• افزایش وزن. اضافه وزن باعث فشار بیشتر بر روی دیسک‌های کمرتان می‌شود.
• فعالیت‌های تکراری که ستون فقرات شما را خسته می‌کند. بسیاری از مشاغل از نظر جسمی مطالبه گر هستند. بعضی از آن‌ها نیاز به بلند کردن، کشیدن، خم شدن یا چرخاندن مداوم ستون فقرات دارند. حتی اگر حرکات سریع یا ناگهانی انجام ندهید، حکات تکراری می‌توانند به مرور باعث بیرون زدگی دیسک کمر شوند.
• رانندگی یا نشستن مکرر. مدت طولانی نشستن به علاوه لرزش حاصل از موتور ماشین، می‌تواند به ستون فقرات و دیسک‌های شما فشار وارد کند.
• سبک زندگی غیرفعال. بی تحرکی خود یکی از عوامل مهم در سلامتی کمر و ستون فقرات است.
• سیگار کشیدن. اعتقاد بر این است که سیگار کشیدن باعث کاهش اکسیژن رسانی به دیسک می‌شود و دیسک افراد سیگاری می‌تواند سریع‌تر از غیر سیگاری تحلیل برود.
• عوامل ژنتیکی

علائم دیسک کمر چیست؟

علائم بیرون زدگی دیسک کمر بسته به محل فتق دیسک و تحت فشار قرار گرفتن ریشه عصب متفاوت است. موارد زیر شایع‌ترین علائم فتق دیسک کمر است. با این حال، هر فرد ممکن است علائم مختلفی را تجربه کند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• کمر درد متناوب یا مداوم – این ممکن است با حرکت، سرفه، عطسه یا ایستادن به مدت طولانی بدتر شود.
• اسپاسم و گرفتگی عضلات کمر
• سیاتیک – دردی که از ناحیه کمر یا باسن شروع می‌شود و به سمت پایین ساق پا یا پا می‌رود.
• ضعف عضلات در پاها
• بی حسی در انگشتان یا پاها
• کاهش رفلکس‌ها در زانو یا مچ پا
• تغییراتی در عملکرد مثانه یا روده

علائم بیرون زدگی دیسک کمر ممکن است شبیه سایر بیماری‌ها یا اختلالات پزشکی باشد. برای تشخیص همیشه به پزشک مراجعه کنید.

چگونه بیماری دیسک کمر تشخیص داده می‌شود؟

علاوه بر بررسی سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی، ممکن است یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را نیاز داشته باشید:

• اشعه ایکس. یک آزمایش تشخیصی است که از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای تولید تصاویری از بافت‌های داخلی، استخوان‌ها و اندام‌ها بر روی فیلم استفاده می‌کند.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI). یک روش تشخیصی است که از ترکیبی از آهنرباهای بزرگ، فرکانس‌های رادیویی و رایانه برای تولید تصاویر دقیق از اندام‌ها و ساختارهای داخل بدن استفاده می‌کند.
• میلوگرام. روشی است که از رنگ تزریق شده به کانال نخاع استفاده می‌کند تا ساختار به وضوح در اشعه ایکس قابل مشاهده باشد.
• اسکن توموگرافی کامپیوتری (اسکن CT یا CAT نیز نامیده می‌شود). یک روش تصویربرداری تشخیصی است که از ترکیبی از اشعه ایکس و فناوری رایانه برای تولید تصاویر افقی یا محوری (که اغلب اسلایس نامیده می‌شوند) از بدن استفاده می‌کند. سی تی اسکن تصاویر جزئی از هر قسمت از بدن از جمله استخوان‌ها، عضلات، چربی و اعضای بدن را نشان می‌دهد. سی تی اسکن جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس عمومی دارد.
• الکترومیوگرافی (EMG). یک آزمایش تشخیصی است که پاسخ عضله یا فعالیت الکتریکی را در پاسخ به تحریک عصب عضله اندازه‌گیری می‌کند.

چگونه دیسک‌های فتق شده درمان می‌شوند؟

روش‌های درمانی زیادی برای بیرون زدگی دیسک کمر وجود دارد، اما محبوب‌ترین آن عمل جراحی نیست. تا زمانی که فتق دیسک درد شدید یا بی حرکتی ایجاد نکند، می‌توان به سایر روش‌های تسکین درد غیر جراحی اعتماد کرد.

بیایید برخی از متداول‌ترین روش‌های درمان بیرون زدگی دیسک کمر را مرور کنیم.

داروهای تسکین دهنده درد

دو نوع دارو وجود دارد که می‌تواند برای درمان درد فتق دیسک استفاده شود: داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) و افیونی‌ها.

• NSAIDها که به عنوان داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی نیز شناخته می‌شوند، مسکن‌های اساسی بدون نسخه مانند ایبوپروفن و ناپروکسن هستند. آن‌ها می‌توانند به کاهش سفتی کمرتان، بهبود دامنه حرکتی و کاهش درد کمک کنند.
• داروهای افیونی مسکن بسیار شدیدتری هستند و نیاز به تجویز پزشک دارند. با توجه به این واقعیت که مطالعات هنوز ثابت نکرده‌اند که داروهای افیونی به طور قابل توجهی موثرتر از NSAIDهای اساسی هستند، به طور معمول تجویز نمی‌شوند. همچنین ممکن است کاملاً اعتیاد آور باشند، بنابراین تا جایی که می‌توانید از داروهای افیونی تجویز شده خودداری کنید.

شل کننده‌های عضلانی

شل کننده‌های عضلانی داروهایی هستند که به کاهش اسپاسم عضلانی کمک می‌کنند، بنابراین اگر بیرون زدگی دیسک کمر باعث اسپاسم عضلات در کمر شود، این داروها می‌توانند بسیار مفید باشند. آن‌ها می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی و تحرک شما کمک کنند.

تزریق کورتیزون

آمپول‌های کورتیزون در اطراف محل بیرون زدگی دیسک کمر تزریق و معمولاً در یک دوره انجام می‌شوند. به نظر می‌رسد که آن‌ها در کاهش تورم فتق دیسک و همچنین جلوگیری از شروع درد کمر موثر هستند. این مزایا ممکن است گاهی چندین ماه یا چند سال ادامه داشته باشد و همین موضوع باعث می‌شود کورتیزون که یک گزینه محبوب باشد.

فیزیوتراپی برای بیرون زدگی دیسک کمر

در همه موارد به جز در موارد شدید، مراقبت‌های محافظه کارانه بهترین نتایج را در درمان بیرون زدگی دیسک کمر دارند. در حقیقت، روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی اغلب برای فتق دیسک بسیار موثرتر از جراحی یا داروهای ضد درد مانند مواد افیونی هستند.

به طور کلی، شما با یک فیزیوتراپیست همکاری خواهید کرد که شما را در یک برنامه درمانی خاص قرار می‌دهد تا بهبودی شما را تسریع کند. به طور معمول، فیزیوتراپیست شما لیستی از تمرینات و درمان‌های مناسب را که می توانید در خانه خود انجام دهید به شما ارائه می‌دهد. از طریق فیزیوتراپی خواهید دید که می‌توانید به سبک زندگی و فعالیت‌های عادی خود برگردید. در حالی که این به خود بیمار و شدت وضعیت او بستگی دارد، شما ممکن است در عرض 2 تا 8 هفته شروع به مشاهده نتایج قابل توجهی کنید.

در طی یکی دو روز اول، پس از تشخیص بیرون زدگی دیسک کمر، فیزیوتراپیست به شما توصیه می‌کند موارد زیر را انجام دهید:

• با اجتناب از هرگونه فعالیتی که باعث تشدید علائم می‌شود، به ناحیه آسیب دیده استراحت دهید.
• سعی کنید زمان زیادی را در رختخواب نگذرانید.
• در خانه خود فعال باشید و سعی کنید هر روز چند پیاده روی کوتاه انجام دهید. حرکت آرام مانند پیاده روی، به کاهش درد یا سفتی کمر شما کمک می‌کند.
• اطمینان حاصل کنید که اگر نشسته‌اید، روی صندلی یا مبل‌هایی با کوسن محکم‌تر باشید. صندلی‌های نرم و راحت ممکن است علائم شما را بدتر کنند.
• در طول این روند به طور منظم با متخصص فیزیوتراپی خود در تماس باشید.

درمان‌های تخصصی فیزیوتراپی

در صورت نیاز بیمار به درمان‌‌های تخصصی و پیشرفته از روش‌‌های زیر در فیزیوتراپی بیرون زدگی دیسک کمر استفاده می‌‌شود:

• نوار کینزیو: نوار کینزیو به ناحیه کمر زده می‌شود و به افزایش جریان خون و کاهش فشار بر اعصاب و در نهایت به تسکین درد و التهاب کمک می‌کند. همچنین، نوار کینزیو می‌تواند درد موضعی ستون فقرات را در مهره‌های خاص و همچنین دردهای تابشی را تسکین دهد.
• اولتراسوند و الکتروتراپی: دستگاه‌های اولتراسوند و الکتروتراپی در کنار هم، به افزایش جریان خون و کاهش درد کمک می‌کنند. ارتعاشات ایجاد شده از طریق بافت نرم گرمای داخل بافت را افزایش می‌دهند که باعث افزایش جریان خون و کاهش درد می‌شود. گرمای تولید شده باعث شل شدن عضلات و بهبود قابلیت انعطاف پذیری بافت‌های نرم می‌شود. این مورد برای اختلالاتی مانند سیاتیک و دیسک‌های بیرون زده، جایی که درد نتیجه فشار وارد شده بر اعصاب نخاعی است بسیار مفید است.
• آب درمانی: فتق و یا بیرون زدگی دیسک باعث سفت شدن عضلات کمر می‌شود. آب درمانی یک روش مناسب است که نه تنها درد را تسکین می دهد، بلکه باعث شل شدن عضلات کمر نیز می شود.
• لیزر درمانی کم توان: لیزر درمانی کم توان در درمان بیماران مبتلا به بیرون زدگی حاد دیسک کمر موثر است.
• سرما درمانی: التهاب در امتداد دیواره‌های ستون فقرات در نتیجه فشار دیسک فتق شده بر روی عصب کانال نخاعی، باعث درد می‌شود. کمپرس سرما برای تسکین این درد موثر است زیرا رگ‌های موجود در ستون فقرات را منقبض می‌کند، گردش خون را کند و التهاب را کاهش می‌دهد.
• سوزن خشک یا درای نیدلینگ: نقاط ماشه‌ای در بافت نرم اطراف کمر می‌توانند منجر به عدم انطباق و کشش ستون فقرات و در نهایت منجر به فتق دیسک شوند. سوزن خشک برای کاهش کشش ذخیره شده در نقاط ماشه طراحی شده است. همچنین می‌تواند به بهبود جریان خون در منطقه آسیب دیده و آزاد سازی مواد شیمیایی که باعث بهبودی می‌شوند کمک کند.
• تمرینات تثبیت ستون فقرات: چنین تمریناتی می‌تواند برای افرادی که دچار بیرون زدگی دیسک کمر شده‌اند، بسیار مفید باشد. این نوع تمرینات برای پشتیبانی از ستون فقرات شما است. تمرینات تثبیت ستون فقرات با تقویت عضلات اطراف ستون فقرات و حمایت از آن‌ها انجام می‌شود.
• کایروپراکتیک: این روش نوعی درمان دستی است. در این فرآیند درمانگران از دستان خود برای تنظیم مجدد مهره‌های کمرتان استفاده می‌کنند. این تنظیم مجدد می‌تواند از فشار آوردن به دیسک جلوگیری و به کاهش درد کمک کند.

درمان جراحی

اگر بعد از شش هفته با استفاده از روش‌های غیر جراحی بهبودی در درد ایجاد نشود، یک جراح مغز و اعصاب می‌تواند جراحی میکروسکوپ دیسک کمر را انجام دهد. این جراحی بسیار موفقیت آمیز است و فقط حدود 10٪ احتمال عود مجدد فتق وجود دارد.

از انجام چه کارهایی باید اجتناب کنم؟

از آنجا که هنگام خم شدن یا چرخاندن ستون فقرات کمر به جلو، بیرون زدگی دیسک کمر تشدید می‌شود، انجام فعالیت‌های زیر باید محدود شود:

• دراز و نشست – اگرچه این ورزش به تقویت هسته (به طور خاص رکتوس شکم) کمک می‌کند، اما این تمرین نیروهای غیر ضروری را به دیسک کمر اضافه می‌کند، فشار بر ریشه‌های عصب کمر شما را افزایش می‌دهد و علائم شما را تشدید می‌کند. سایر تمرینات هسته، در صورت ابتلا به فتق دیسک در صورتی که به کمر فشار وارد نکنند، توصیه می‌شود.
• بلند كردن اجسام سنگین – ناگفته نماند كه بلند كردن اجسام سنگین هنگام بیرون زدگی دیسک کمر توصیه نمی‌شود. این ممکن است به این معنی باشد که شما باید وظایف شغلی خود را اصلاح کنید یا تغییراتی در شغل خود انجام دهید. اگر در ورزشگاه وزنه برداری سنگین انجام می‌دهید، این زمان را به عنوان فرصتی برای تمرکز و تمرین بر روی سایر حرکات و یا وسایل ورزشی بگذارید. لازم است برای کاهش التهاب و درنهایت میزان دردی که احساس می‌کنید، به ریشه‌های عصبی خود استراحت بدهید.
• رانندگی یا نشستن طولانی مدت – نشستن و حتی بدتر از آن، رانندگی (نشستن همراه با لرزش اتومبیل) می‌تواند دردی را که احساس می‌کنید بدتر کند. استراتژی‌هایی مانند رول کردن حوله و قرار دادن آن در پشت کمر می‌تواند به شما کمک کند تا پشتیبانی بیشتری داشته باشید.