فهرست مطالب
تاریخ: ۹ اسفند ۱۴۰۲
التهاب مفصل ساکروایلیاک یک فرایند التهابی است که مفاصل ساکروایلیاک، که اتصال بین پایینترین قسمت ستون فقرات (ساکروم) و استخوان لگن را شامل میشود، را درگیر میکند. در علت این التهاب، اغلب درد مفاصل ساکروایلیاک به صورت مزمن و درازمدت ظاهر میشود. با این حال، این درد اصلی ناشی از فرآیندهای تخریبی مزمن یا ناهماهنگی مهرهها در ناحیه ساکروم، لگن یا ستون مهرهها است و نه لزوماً از یک فرآیند التهابی حاد.
این وضعیت میتواند به بروز ناپایداری مفصل و رباطها، استئوآرتروز (تخریب درون استخوان) و دردهای عضلانی منجر شود.
در کلینیک امید متخصصان ما برای تشخیص التهاب مفصل ساکروایلیاک، ابتدا بیمار را به دقت معاینه میکنند و در صورت نیاز آزمایشات و تصویر برداریهای تکمیلی درخواست میکنند. سپس با توجه به شرایط بیمار از جمله سن و میزان فعالیتهای بدنی او با رویکردی پلکانی یعنی شروع درمان از روشهای سادهتر مانند ورزش و فیزیوتراپی به درمان بیماران میپردازند. لازم به ذکر است فیزیتراپیستهای ما در کلینیک امید از بهترین و ماهرترین فیزیوتراپیستها هستند که با بهرهگیری از تجهیزات و امکانات به روز کلینیک آماده ارائه خدمت به بیماران میباشند. پزشکان ما همچنین در صورت نیاز از انواع تزریقها مانند تزریق گاز اوزون که تحت هدایت سونوگرافی انجام میشوند نیز برای کاهش درد و التهاب بهره میبرند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و همچنین رزرو وقت ملاقات لطفا با کلینیک تماس حاصل فرمایید. همچنین جهت مراجعه به متخصصین ما در کلینیک فوق تخصصی درد و ستون فقرات در روزهای سهشنبه از ساعت ۹ الی ۱۵ میتوانید با شماره ۰۹۱۲۸۴۴۴۹۹۰ تماس بگیرید.
علتها
مهمترین علل التهاب مفصل ساکروایلیاک شامل موارد زیر است:
تغییرات تخریبی
دردهای ساکروایلیاک میتواند ناشی از فرسودگی و کار زیاد این مفصلها باشد که منجر به ناپایداری رباطها و مفصلهای ساکروایلیاک میشود.
آرتروز تخریبی
آرتروز تخریبی یا استئوآرتروز در مفاصل ساکروایلیاک در نتیجه تخریب و از بین رفتن بافت غضروف این مفاصل در اثر فرسودگی و کار زیاد و یا مصدومیت میباشد. تخریب بافت غضروفی مفاصل ساکروایلیاک میتواند در اثر عوامل زیر به وجود آید یا تشدید شود:
- پیری
- چاقی
- آسیبهای ناشی از مصدومیت
- فشار مداوم بر روی مفاصل ساکروایلیاک در اثر حرکات شدید و مکرر
- ناهنجاری شکلی یا ساختاری در مفاصل ساکروایلیاک
بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان
التهاب مفصل ساکروایلیاک معمولاً به عنوان اولین علامت بیماری اسپوندلیت آنکیلوزان شناخته میشود. بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان ابتدا از مفاصل ساکروایلیاک شروع میشود و به مرور زمان از طریق یک سیکل التهاب، فرسایش و کلسیفه شدن به سمت ستون فقرات پیشرفت میکند.
بیماری آرتروز پسوریاتیک
آرتروز پسوریاتیک یک بیماری التهابی است که باعث تورم و درد مفاصل و نیز ظهور خالهای خشک و فلس مانندي به نام پسوریازیس بر روی پوست میشود.
بیماری نقرس
بیماری نقرس در اثر تشکیل کریستالهای اسید اوریک در درون یک مفصل به وجود میآید. این بیماری که شایعترین نوع آرتروز التهابی به شمار میرود، معمولاً هر بار یکی از مفاصل بدن را درگیر میکند که در اغلب موارد با مفصل انگشت بزرگ پا شروع میشود. با این حال، بیماران مبتلا به نقرس ممکن است دچار درد و التهاب در مفاصل ساکروایلیاک نیز بشوند.
علل غیر آرتروزی برای درد مفاصل ساکروایلیاک
مصدومیت
مفاصل ساکروایلیاک یا رباطهای اطراف آن، که وظیفه حمایت و پشتیبانی از این مفصل را بر عهده دارند، ممکن است به دلیل مصدومیتهای فیزیکی آسیب ببینند. این مصدومیتها ممکن است شدید یا خفیف باشند. به عنوان مثال، ممکن است مفصل ساکروایلیاک به دلیل اقدامات سادهای مانند لغزیدن پا بر روی یک پله، گیر کردن پا به سنگ یا جدول خیابان، سفت گرفتن مفصل در هنگام زمین خوردن، یا حتی در حین سوانح رانندگی، دچار آسیبدیدگی شود.
ناپایداری رباطهای مفاصل ساکروایلیاک در دوران بارداری
در طی دوران بارداری، افزایش میزان هورمونهای ریلاکسین و پروژسترون باعث آرامسازی و شل شدن عضلات و رباطها، به خصوص در ناحیه لگن میشود. گاهی اوقات رباطهای متصل به مفاصل ساکروایلیاک در اثر این هورمونها بیش از حد ناپایدار میشوند و از جایگاه خود بیرون میزنند. این شرایط میتواند درد شدید مفاصل ساکروایلیاک را به دنبال داشته باشد.
تنشهای مکانیکی
برخی افراد به دلیل بیماریهایی نظیر آرتروز شدید یا سابقه عمل جراحی بر روی ستون فقرات، ممکن است سفتی شدید در مفاصل خود تجربه کنند. سفتی این مفاصل میتواند باعث ایجاد تنش اضافی در مفصل ساکروایلیاک شود و به مرور زمان منجر به تخریب این مفصل و بروز درد گردد.
علائم
درد ناشی از التهاب مفصل ساکروایلیاک میتواند در اثر عوامل زیر تشدید شود:
- نشستن به مدت طولانی
- عادت به انداختن وزن بدن بر روی یکی از پاها
- بالا رفتن از پلهها به طور مکرر
- دویدن زیاد
- راه رفتن با گامهای خیلی بلند
تشخیص التهاب مفصل ساکروایلیاک
معاینه فیزیکی و بررسی سوابق پزشکی و شرح حال شما، اغلب نقطه شروع فرایند تشخیص التهاب مفصل ساکروایلیاک میباشد. پزشک معالج با انجام برخی از حرکات تحریک کننده در ناحیه محل درد میتواند منشأ درد را به طور دقیق مشخص کند.
بررسیهای بیشتر برای تشخیص این عارضه شامل عکسبرداری اشعه ایکس، سی تی اسکن و یا ام آر آی میباشد. یکی از روشهای قابل اطمینان برای تعیین اینکه درد پایین کمر ناشی از التهاب مفصل ساکروایلیاک میباشد، آن است که دوز مشخصی از یک داروی بیحسی موضعی در محل مفصل ساکروایلیاک تزریق شود. اگر این کار باعث کاهش قابل توجه درد و ناراحتی شما شود، میتوان نتیجه گرفت که کمر درد شما یا ناشی از التهاب مفصل ساکروایلیاک است و یا یکی از عوامل به وجود آورنده آن، التهاب این مفصل میباشد.
درمان التهاب مفصل ساکروایلیاک
درمانهایی که برای التهاب مفصل ساکروایلیاک وجود دارد، معمولاً شامل استفاده از برخی روشهای غیر جراحی است که با هدف بازیابی قابلیت حرکت طبیعی و پایداری این مفصل انجام میشود. مهمترین این روشهای درمانی شامل موارد زیر است:
استراحت
استراحت کردن به مدت کوتاه میتواند به رفع التهاب مفاصل ساکروایلیاک کمک کند. خودداری از انجام فعالیتهای روزمره نیز میتواند در کمک به بهبودی این عارضه تأثیر داشته باشد.
گرما درمانی و یخ درمانی
استفاده از بستههای یخ بر روی موضع محل درد میتواند به کاهش التهاب آن کمک کند. این کار در کاهش التهاب اولیه و حساسیت شدید مفصل ساکروایلیاک تأثیر زیادی دارد.
استفاده از گرما مانند صفحات گرم کننده یا شستن با آب داغ نیز به بهبود جریان خون و افزایش انتقال عناصر غذایی به موضع آسیبدیده کمک میکند.
اصلاح شیوه خوابیدن
با اصلاح شیوه خوابیدن میتوان از بروز درد کمر در هنگام خوابیدن یا راه رفتن جلوگیری کرد. اغلب افرادی که از درد ناشی از التهاب مفصل ساکروایلیاک رنج میبرند، معتقدند که خوابیدن به پهلو و قرار دادن یک بالش در بین زانوها برای متقارن نگه داشتن مفصل لگن، بهترین حالت برای تسکین درد ناشی از این عارضه است.
داروها
استامینوفن به تسکین درد شما کمک میکند، اما تأثیری در کاهش التهاب ندارد.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی از قبیل ایبوپروفن میتواند هم درد مفاصل ساکروایلیاک را کاهش دهد و هم در رفع التهاب آن مؤثر باشد.
استفاده از ساپورت یا بریس
کمربندهای ساکروایلیاک، یک نوع وسیله ارتوتیک هستند که به منظور افزایش پایداری مفصل ساکروایلیاک مورد استفاده قرار میگیرند. از این کمربندها میتوان برای درمان “تحرک زیاد مفصل” استفاده کرد. هنگامی که درد مفصل ساکروایلیاک تسکین پیدا کرد، میتوان استفاده از این کمربند را نیز متوقف کرد.
درمان فیزیکی
پزشک مراقب سلامت یا پزشک متخصص درمان فیزیکی میتواند شما را در بهبود وضعیت مفصل ساکروایلیاک هدایت کند. ورزشهای اختصاصی برای بهبود دامنه حرکت مفصل و تمرینهای کششی به منظور حفظ پایداری مفصل ساکروایلیاک ممکن است توسط او تجویز شود. ورزشهای تقویتی برای افزایش پایداری نخاع و ستون فقرات نیز میتوانند در بهبود عملکرد مفصل ساکروایلیاک و کاهش درد مفید باشند.
ورزشهای کششی برای رفع درد سیاتیک
ورزشهای تصحیح ستون فقرات ساکروایلیاک
با انجام ورزشهای اصلاح دامنه حرکت مفصل که به طور اختصاصی برای مفصل ساکروایلیاک انجام میگیرد، اغلب میتوان حرکت طبیعی این مفاصل را بازیابی نموده و درد و حساسیت عصب سیاتیک در این منطقه را تسکین داد. در ادامه، سه ورزشی که برای این منظور مفید هستند، شرح داده میشود:
کشش یک زانو به سینه
به پشت بخوابید و هر بار یکی از زانوهای خود را با دو دست به آرامی به سمت قفسه سینه بکشید. این حرکت را ۳ تا ۴ بار تا رسیدن به حداکثر دامنه حرکتی مفصل انجام دهید.
پرس رو به بالا
روی شکم بخوابید و در حالی که ناحیه لگن شما در تماس با سطح زمین قرار دارد، با تکیه بر روی دستها، بالاتنه خود را به طرف بالا بکشید. در این حالت، قسمت پایین کمر و باسن خود را شل بگیرید و یک نیروی کشش آرام وارد کنید. حالت پرس رو به بالا را در ابتدا به مدت ۵ ثانیه نگه دارید و به تدریج زمان آن را به ۳۰ ثانیه برسانید.
چرخش پایین کمر
این ورزش باید در حالتی که وزن بدن بر روی کمر قرار ندارد، انجام شود. برای این منظور به پشت بخوابید و هر دو زانوی خود را در کنار هم خم کنید و کف پاها را روی زمین بچسبانید. در همین حالت، زانوها را با هم به طرف چپ و راست حرکت دهید و به سطح زمین نزدیک کنید. با انجام این حرکت باید ران پاها به روی یکدیگر بلغزد و در عین حال، زانوها زياد از هم فاصله نگیرند. دقت کنید که عضلات پایین کمر خود را نیز باید محکم بگیرید.
تزریق در مفصل
تزریق در محل مفصل ساکروایلیاکیک راهکار مؤثر دیگر برای درمان التهاب آن به شمار میرود. در کشور آمریکا معمولاً از کورتیکواستروئیدها برای کاهش درد و التهاب مفاصل استفاده میکنند و آن را مستقیماً در محل مفصلهایی که دچار التهاب شده است، تزریق میکنند. البته متأسفانه این روش در بسیاری از بیماران باعث تسکین طولانی مدت درد نمیشود و فقط تأثیر موقتی و کوتاهمدت دارد. علاوه بر آن از این داروها فقط باید به مقدار محدودی استفاده کرد، زیرا به طور کلی مصرف استروئیدها میتواند باعث ضعیف شدن بافتهایی از قبیل غضروفها، استخوانها، تاندونها و رباطها شود.
روش تزریق ترمیمی
نوع دیگری از تزریق که امروزه برای درمان التهاب مفاصل مورد استفاده قرار میگیرد، تزریق ترمیمی نام دارد. در این روش تلاش میشود تا با تزریق داروهایی، واکنشهای ترمیمی خود بدن را تحریک کنند.
روشهای دیگری که برای درمان درد مفاصل ساکروایلیاک وجود دارد شامل پرولوتراپی، پلاسمای غنی از پلاکت و طب سوزنی میباشد. این روشها برای درمان درد و اختلالات عملکردی مفصل ساکروایلیاک، از کارایی بالایی برخوردارند.
پرولوتراپی
در روش پرولوتراپی، از یک ماده تحریککننده به نام محلول دکستروز (آب قند) به عنوان محل تزریق استفاده میشود. این محلول به صورت مستقیم در نقطه اتصال رباط یا تاندون به استخوان تزریق میشود. این عمل باعث آغاز یک فرآیند التهاب میشود که عملاً همان فرآیندی است که بدن انسان به صورت طبیعی در پاسخ به یک التهاب ایجاد میکند. این شبیهسازی باعث تحریک سیستم طبیعی بازسازی و ترمیم بدن میشود. التهاب موضعی که به این ترتیب ایجاد میشود، منجر به افزایش جریان خون و ارائه عناصر غذایی بیشتر به نواحی آسیبدیده میشود. این فرآیند در نتیجه به بازسازی بهتر بافتهای آسیبدیده کمک کرده و به رشد رباطها و تاندونهای جدید در این ناحیه انگیزه میدهد.
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
پلاسماس غنی از پلاکت نیز یکی از روشهایی است که در آن با تزریق یک دارو، فرایند طبیعی ترمیم بدن تحریک میشود. در واقع در این روش نیز همانند روش پرولوتراپی که از تزریق دکستروز استفاده میشد، از تزریق پلاسمای غنی از پلاکت برای فریب دادن بدن و وادار کردن آن به ترمیم آسیبهای عضلانی – اسکلتی استفاده میشود. این عمل میتواند باعث کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل شود. عوامل رشدی که در پلاکتهای موجود در پلاسمای غنی از پلاکت وجود دارند، میتوانند روند ترمیم بافتها به وسیله خود بدن را سرعت ببخشند.
طب سوزنی
اساس کار در روش طب سوزنی آن است که انرژی حیاتی در بدن (کای) در امتداد مسیرهای مشخصی به نام مریدینها در سراسر بدن به گردش در میآید و اگر اختلالی در این گردش انرژی ایجاد شود، منجر به بروز یک بیماری خواهد شد. متخصصان این روش معتقدند که با سوزنکاری در نقاط خاصی در امتداد این مسیرها میتوان تعادل انرژی را به بدن باز گرداند و از این طریق، علائم بیماری را برطرف نماید. امروزه ثابت شده است که طب سوزنی در درمان درد و علائم بیماریها تأثیر زیادی دارد.
اوزون درمانی
در اوزون درمانی خون از بیمار گرفته شده و در معرض اوزون قرار میگیرد، سپس از طریق وریدها دوباره به خود بیمار تزریق میشود. اوزون درمانی روشی است که در آن تزریقی از اکسیژن و مواد مغذی انجام میشود. اوزون شکل بسیار فعال اکسیژن است و از آن برای بهبود و ترمیم بافت، مفاصل، رباط و استخوان آسیبدیده استفاده میکنند. این تزریق تحت هدایت دستگاه سونوگرافی انجام میشود.
عصببرداری با استفاده از امواج رادیوفرکانس
انرژی حاصل از امواج رادیویی میتواند به بافت عصبهایی که عامل بروز درد در بدن شما شدهاند، آسیب وارد کند و یا آن را از بین ببرد. درمان درد با استفاده از امواج رادیوفرکانس در ۵۰ درصد از بیمارانی که از این روش استفاده کردهاند، نتایج خوبی داشته است و در یک دوره ۳ تا ۶ ماهه، میزان درد این بیماران را حداقل تا ۵۰ درصد کاهش داده است. این یک نتیجه بسیار امیدبخش است و با افزایش مطالعات علمی که مزایای این روش را به اثبات رساندهاند، میزان استقبال از این روش نیز امروزه روند رو به رشدی پیدا کرده است.
تحریک الکتریکی
با استفاده از یک محرک الکتریکی که در قسمت پایین ستون فقرات کاشته میشود، میتوان به طور قابل توجهی درد ناشی از التهاب مفصل ساکروایلیاک را تسکین داد. در این روش درمانی، از یک دستگاه تحریک الکتریکی عصب استفاده میشود که امواج الکتریکی را به صفحات ژلهای دستگاه ارسال کرده و از آنجا به بافتهای نرم بدن منتقل میکند. این فرآیند میتواند باعث اختلال در رسیدن پیامهای عصبی عامل درد به مغز شود، در نتیجه با کاهش درد، نیاز به مصرف داروهای مخدر را کاهش دهد.
جراحی فیوژن ستون فقرات
روشهای تهاجمیتری هم برای درمان التهاب مفصل ساکروایلیاک وجود دارد که از آن جمله میتوان به جراحی فیوژن، عصببرداری با استفاده ازامواج رادیوفرکانس و کاشت محرک الکتریکی در محل مفصل اشاره کرد. البته از این روشها فقط باید هنگامی استفاده شود که تمامی گزینههای دیگر از جمله روشهای غیر تهاجمی و غیر جراحی، تأثیری در بهبود این عارضه نداشته باشند.
