آزادسازی سیاتیک با تزریق اپیدورال داخل کانال

عبارت «درد سیاتیک» به علائم درد، مور مور شدن، بی‌حسی یا ضعف پا اشاره دارد که از طریق عصب سیاتیک از پایین کمر به پشت پا منتشر می‌شوند. درد سیاتیک (که گاهی به آن رادیکولوپاتی گفته می‌شود) شرحی از علائم مذکور است نه یک تشخیص.

فتق دیسک، استنوز ستون فقرات، بیماری مخرب دیسک کمر و اسپوندیلولیستزیس همگی می‌توانند باعث درد سیاتیک شوند.

عصب سیاتیک و درد سیاتیک

---

عصب سیاتیک بزرگترین عصب بدن انسان است؛ این عصب از هر دو طرف پایین ستون فقرات پایین رفته و پس از عبور از عمق ناحیه باسن و پشت ران‌ها تا مچ پاها ادامه می‌یابد. عصب سیاتیک نقشی حیاتی در متصل کردن نخاع به عضلات پا و مچ پا دارد.

به هرگونه درد و/یا علائم عصبی که در امتداد عصب سیاتیک احساس شوند درد سیاتیک گفته می‌شود.

انواع درد‌هایی که در امتداد عصب سیاتیک بروز می‌کنند

معمولاً درد و علائم خاص سیاتیک بیماران، ناشی از تحریک یا آسیب‌دیدگی اعصاب موجود در پایین کمر است. شایع‌ترین علائم این دردها عبارتند از:

درد سیاتیک ناشی از ریشه عصب L4

علائم درد سیاتیک ناشی از این سطح (سطح L3-L4) در پایین ستون فقرات عبارتند از:

• درد و/یا بی‌حسی تا وسط ساق و مچ پا
• ضعفی که باعث ناتوانی از بالا آوردن مچ پا می‌شود (راه رفتن روی پاشنه).
• کاهش رفلکس پرش زانو.

درد سیاتیک ناشی از ریشه عصب L5

اگر بخش L4-L5 درگیر شده باشد، علائم عبارت خواهند بود از:

• درد و/یا بی‌حسی در بالای مچ پا، خصوصاً فاصله بین انگشت شست و انگشت دوم پا.

درد سیاتیک ناشی از ریشه عصب S1

علائم درد سیاتیک ناشی از سطح L5-S1 (قاعده ستون فقرات) عبارتند از:

• درد و/یا بی‌حسی کنار، یا بیرون، مچ پا
• ضعفی که باعث مشکل در بلند کردن پاشنه از زمین یا راه رفتن روی پنجه پا می‌شود.
• کاهش رفلکس مچ پا

تزریق داروی بی‌حسی به ستون فقرات و فضای اپیدورال برای درمان درد سیاتیک

---

بی‌حسی اپیدورال عبارت است  از تزریق مداوم داروی بی‌حسی موضعی از تزریق یک لوله به ناحیه‌ای در پایین کمر که فضای اپیدورال نام دارد به منظور آزاد سازی سیاتیک می باشد .

بی‌حسی ستون فقرات نیز یک تزریق است که به منظور درمان سیاتیک به فضای مشابهی در کمر انجام می‌شود.

این تزریق‌ها می‌توانند با متوقف کردن سیگنال‌های درد که در امتداد اعصاب ستون فقرات حرکت می‌کنند باعث بی‌حسی نواحی بزرگی در بدن شوند.

 

تزریق استروئید به فضای اپیدورال چگونه عمل می‌کند؟

فضای اپیدورال دورِ دورال ساک حلقه زده و پر از چربی و رگ‌های خونی کوچک است. خود دورال ساک نیز دور نخاع، ریشه‌های عصبی و مایع مغزی نخاعی (مایعی که ریش‌های عصبی به آن آغشته هستند) را احاطه کرده است.

• تزریق استروئید به فضای اپیدورال باعث انتقال مستقیم استروئیدها به فضای اپیدورال در ستون فقرات می‌شود.
• عموماً، از محلولی متشکل از کورتیزون (استروئید) و داروی بی‌حسی موضعی (لیدوکائین یا بوپیواکائین) و/یا سالین استفاده می‌شود.

داروهای تزریقی

• داروی ضدالتهاب: معمولاً یک استروئید، یا کورتیزون، به عنوان عامل ضدالتهاب تزریق می‌شود. معمولترین داروهای ضدالتهابی که به کاهش درد کمک می‌کنند عبارتند از:
  • تریامسینولون استوناید
  • دگزامتازون
  • متیل پردنیزولون استات
• داروی بی‌حسی موضعی: لیدوکائین (گزیلوکائین) یک داروی بی‌حسی موضعی با عملکرد سریع است که برای تسکین موقت درد استفاده می‌شود.
• ابتدا بی‌حسی موضعی و سپس ماده رقیق کننده: بوپیواکائین، که مسکنی با اثری طولانی‌تر است، نیز به عنوان یک ماده رقیق کننده جهت رقیق کردن مواد شیمیایی یا ایمونولوژیک عامل التهاب عمل می‌کند.
• ماده رقیق کننده: از سالین به عنوان ماده رقیق کننده داروی بی‌حسی یا به عنوان رقیق کننده مواد شیمیایی یا ایمونولوژیک عامل التهاب استفاده می‌شود.

کنترل التهاب با تزریق استروئید به فضای اپیدورال

مواد شیمیایی التهابی (مانند ماده P، PLA2، اسید آراشیدونیک، TNF-α، IL-1 و پروستاگلاندین E2) و مواد میانجی ایمونولوژیک می‌توانند درد ایجاد کنند.‌

•       استروئیدها پاسخ التهابی ناشی از منابع شیمیایی و مکانیکی درد را متوقف می‌کنند.
• استروئیدها همچنین سطح فعالیت سیستم ایمنی برای واکنش به التهاب مرتبط با آسیب‌های بافتی یا      عصبی را پایین می‌آورند.

روش تزریق استروئیدها به فضای اپیدورال

این تزریق معمولاً بین 15 تا 30 دقیقه زمان برده و طبق یک دستورالعمل نسبتاً استاندارد انجام می‌شود:

1- بیمار روی یک تخت رادیولوژی دراز می‌کشد یا یک بالش کوچک هم زیر شکمش قرار داده می‌شود تا کمر کمی قوس پیدا کند. اگر این وضعیت باعث درد شود می‌توان از بیمار خواست که بنشیند یا با کمی حالت خمیده به پهلو دراز بکشد.‌

2- پوست پایین کمر تمیز شده و سپس با داروی بی‌حسی موضعی بی‌حس می‌شود.

3- با استفاده از هدایت اشعه ایکس (فلوروسکوپی)، یک سوزن به پوست وارد شده و به طرف فضای اپیدورال هدایت می‌شود. استفاده از فلوروسکوپی برای هدایت سوزن به درون فضای اپیدورال مهم است.

4- وقتی سوزن در موقعیت صحیح خود قرار گرفت، ماده کنتراست، جهت تأیید محل سوزن، تزریق می‌شود..

5- سپس محلول استروئید تزریق می‌شود. اگرچه محلول استروئید به آرامی تزریق می‌شود، اما اکثر بیماران به خاطر مقدار محلول مورد استفاده قدری احساس فشار می‌کنند. فشار ناشی از تزریق دردناک نیست.

6- برای راحتی و رفع اضطراب بیماران از مواد آرام‌بخش استفاده می‌شود. البته، به ندرت به مواد آرام‌بخش نیاز می‌شود، زیرا تزریق استروئید به فضای اپیدورال معمولاً باعث ناراحتی نمی‌شود.

• در صورت استفاده از داروی آرام‌بخش می‌بایست بیمار یک سری اقدامات احتیاطی انجام دهد، مانند:
  • خودداری از خوردن و آشامیدن به مدت چند ساعت قبل از درمان
  • داشتن یک همراه برای هنگام ترخیص شدن

7- بعد از تزریق، بیمار به مدت 15 تا 20 تحت نظر بوده و سپس ترخیص می‌شود.

بعد از طریق استروئید به فضای اپیدورال

• ممکن است تا چند ساعت بعد از تزریق داخل کانال محل تزریق حساس باشد که البته می‌توان با قرار دادن کیسه یخ، یک یا دو بار در ساعت و هر بار به مدت10 تا 15 دقیقه، این مشکل را رفع کرد.
• به علاوه، معمولاً از بیماران خواسته می‌شود تا بعد از تزریق بقیه روز را استراحت کنند.
• عموماً، روز بعد می‌تواند فعالیت‌های عادی (فعالیت‌هایی که هفته قبل از تزریق انجام می‌شدند) را از سر گرفت.
• تا چند روز بعد از تزریق درد موقتاً افزایش می‌یابد که این می‌تواند ناشی از فشار مایع تزریق شده یا به دلیل تحریک ناشی از داروی موضعی باشد.

به چند تزریق استروئید به فضای اپیدورال نیاز است؟

نظر متخصصان این است که سالانه حداکثر سه تزریق انجام شود، که حدوداً برابر تعداد تزریق کورتیزونی است که بیماران مبتلا به آرتریت برای درد زانو و شانه دریافت می‌کنند.

استراتژی‌های مختلف مورد استفاده برای تزریق عبارتند از:

• برخی از پزشکان تزریق‌ها را با فواصل برابر در طول سال انجام می‌دهند.
• برخی دیگر تزریقات را با فواصل 2 تا 4 هفته‌ای انجام می‌دهند، البته اگر اولین تزریق منجر به تسکین قابل ملاحظه درد شود.

اگر تزریق اول باعث هیچگونه کاهش درد پا یا کمر نشود، تزریقات بعدی هم سودی نخواهند داشت.

نرخ موفقیت تزریق استروئید به فضای اپیدورال

• معمولاً تأثیر تزریق استروئید موقتی بوده و از یک هفته تا یک سال دوام دارد.
• تزریق استروئید به فضای اپیدورال در بیش از 50% از بیماران تا حدودی درد را تسکین می‌دهد.
• تسکین درد بیشتر در موارد درد (پای) رادیکولار اولیه و گاهی اوقات درد پایین کمر تجربه می‌شود.

نرخ موفقیت این درمان به عارضه بیمار و شدت درد پای رادیکولار او بستگی دارد:

• طبق تحقیقات انجام شده نرخ موفقیت تزریق استروئید به اپیدورال در کمر بیماران مبتلا به درد سیاتیک مزمن ناشی از فتق دیسک عبارت است از:
  • درد بیش از 80% از گروهی که تزریق دریافت کرده بودند تسکین یافت
  • در مقابل، 48% از گروهی که تزریق دارونمای سالین دریافت کرده بودند تسکین درد را تجربه کردند
• نرخ موفقیت تزریق استروئید به اپیدورال در کمر بیماران مبتلا به استنوز ستون فقرات و درد سیاتیک ناشی از آن عبارت است از:
  • 75% از بیماران، یک سال بعد از تزریق بیش از 50% کاهش درد داشتند.
  • همچنین در اکثر بیماران طول مدت پیاد‌ه‌روی تحمل ایستادن افزایش یافت.

خطرات احتمالی تزریق استروئید به فضای اپیدورال

علاوه بر بی‌حسی موقت روده‌ها و مثانه، شایع‌ترین عوارض و خطرات احتمالی این تزریقات عبارتند از:

• عفونت
• سوراخ شدگی دورا
• خونریزی
• آسیب عصبی