فهرست مطالب
تاریخ: ۹ اسفند ۱۴۰۲
سردردهای میگرنی، یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که در مراکز اورژانس و مطب پزشکان دیده می‌شود. سردردهای میگرنی به دلیل تغییرات در مغز و رگ‌های خونی اطراف آن رخ می‌دهد.
به‌طورمعمول سردردهای میگرنی از ۴ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشد و دامنه تکرار آن، از روزانه تا کمتر از یک دفعه در سال، متفاوت است. بروز میگرن در زنان، سه برابر بیشتر از مردان است. در حدود ۷۰ الی ۸۰ درصد از افراد مبتلا به میگرن در خانوده خود دارای سابقه میگرن هستند.
انواع مختلف سردردهای میگرنی عبارتند از:
- “میگرن معمولی” که بالغ بر ۸۰٪ از مبتلایان را تشکیل می‌دهد. قبل ازمیگرن معمولی، پیش درآمد میگرن موسوم به “اورا” (هاله قبل از سردرد) رخ نمی‌دهد.
- افراد مبتلا به میگرن کلاسیک، هاله قبل از سردرد خود را تجربه می‌کنند. در اغلب موارد، اورا یک اختلال بصری است (خطوط زیگزاگی براق یا رنگی). میگرن کلاسیک معمولاً بسیار شدیدتر از میگرن معمولی است.
- ” وضعیت میگرنی” به حمله میگرنی گفته می‌شود که بیش از ۷۲ ساعت طول می‌کشد.
علت‌ها و دلایل میگرن
علت دقیق سردردهای میگرنی هنوز مشخص نیست، اما کارشناسان بر این باورند که این سردردها ناشی از ترکیب عوامل گشاد شدن عروق خونی و انتشار مواد شیمیایی خاص است که باعث التهاب و سردرد می‌شود. این مواد شیمیایی شامل دوپامین و سروتونین است که به طور معمول در مغز موجود هستند. اگر مقدار آن‌ها در مغز غیر طبیعی باشد یا رگ‌های خونی مغز فاقد حساسیت طبیعی به این مواد شیمیایی باشند، این موضوع می‌تواند عملکرد غیر طبیعی رگ‌های خونی را به دنبال داشته باشد. تصور می‌شود که محرک‌های مختلف می‌توانند در افراد مستعد میگرن، میگرن را ایجاد کنند. به عبارت دیگر، افراد مختلف ممکن است محرک‌های متفاوتی برای میگرن داشته باشند.
محرک‌های فردی عبارتند از:
- مصرف یک سری از خوراکی‌ها به ویژه شکلات، پنیر، آجیل،الکل و MSG (مونو سدیم گلوتامات)، موجب سردرد در برخی ازافراد می‌شود. (MSG یک ماده افزودنی به مواد غذایی است که در بسیاری از مواد غذایی از جمله درغذاهای چینی استفاده می‌شود.)
- نخوردن یک وعده غذایی ممکن است موجب سردرد میگرنی شود.
- فشار و تنش نیز از عوامل خطر هستند. افراد غالباً در اثر افزایش فشار احساسی و یا جسمی، دچار سردردهای میگرنی می‌شوند.
- قرص‌های ضدبارداری، یک محرک شایع برای سردردهای میگرنی هستند. در پایان سیکل مصرف این قرص‌ها به دلیل توقف استروژن موجود در قرص، زنان ممکن است دچار سردرد میگرن بارداری شوند. به این وضعیت، سردرد ناشی از توقف استروژن گفته می‌شود.
- مصرف سیگار ممکن است باعث میگرن و یا مختل شدن درمان سردرد شدید گردد.
علائم میگرن
علائم میگرن در افراد مبتلا به سردردهای میگرنی، متفاوت است.
اما معمولاً پنج مرحله آن قابل تشخیص است:
مرحله علائم اولیه
انواع علائم هشداردهنده می‌تواند قبل از بروز میگرن رخ دهد. این علائم ممکن است شامل تغییر در خلق‌وخوی فرد باشد (برای مثال، احساس هیجان، تحریک‌پذیری یا افسردگی) و یا یک تغییر جزئی در حواس (برای مثال، طعم و یا بوی غیرعادی). خستگی و تنش عضلانی نیز از علائم شایع است.
اورا (هاله قبل از سردرد)
این حالت یک اختلال بصری یا سایرحواس است که معمولاً قبل از بروز سردرد رخ می‌دهد. برخی از بیماران میگرنی، نقاط کور (موسوم اسکوتوما)؛ اشکال هندسی، یا نورهای رنگارنگی را مشاهده می‌کنند یا دچار از دست دادن بینایی در یک طرف می‌شوند. اگر چه این پیش درآمدهای بصری شایع‌ترین علائم هستند، اما برای برخی از مبتلایان به میگرن، پیش درآمدهای حرکتی و حتی کلامی نیز رخ می‌دهد.
سردرد
درد میگرن معمولاً در یک طرف سر بروز می‌کند، اما در برخی از مبتلایان، در هر دو طرف سر رخ می‌دهد. این درد ممکن است ضربان‌دار باشد. اکثر افراد میگرنی، دچار حالت تهوع و برخی افراد نیز دچار استفراغ می‌شوند. اکثر این افراد، دچار حساسیت به نور (ترس از نور) و حساسیت شنیداری (فونو فوبیا) می‌شوند. این مرحله ممکن است ۴ تا ۷۲ ساعت به طول بینجامد.
پایان یافتن سردرد
حتی در صورت عدم درمان، درد ناشی ازمیگرن معمولاً با خوابیدن برطرف می‌شود.
علائم ثانویه
سایر نشانه‌های میگرن (به عنوان مثال، ناتوانی در غذا خوردن، اشکال در تمرکز و یا خستگی) هستند که ممکن است پس از برطرف شدن سردرد، تداوم یابند.
چه زمانی باید برای مراقبت‌های پزشکی مراجعه کرد؟
- تغییر در دفعات تکرار، شدت و یا ویژگی‌های معمول سردردهای میگرنی خود.
- بروز یک سردرد جدید و پیشرونده که چندین روز طول می‌کشد.
- سردرد ناشی از سرفه، عطسه، تحمل وزن و فشار، زور زدن هنگام اجابت مزاج و یا سایر فشارهای فیزیکی.
- از دست دادن ناخواسته وزن بدن به میزان زیاد.
- ضعف یا فلج شدن که پس از سردرد تداوم می‌یابد.
تشخیص میگرن
تشخیص سردردهای میگرنی تنها برپایه اظهارات بیمار است. معاینه پزشک معمولاً چیز خاصی را نشان نمی‌‌هد؛ با این حال، معاینات عصبی برای نفی سایر علل سردرد، انجام خواهد شد.
سایر علل سردرد شامل انواع دیگر سردرد است، از جمله:
- تنش یا سردرد خوشه‌ای
- سکته
- تومور
- مننژیت
- عفونت سینوس‌ها
در چنین مواردی، آزمایشات زیر انجام می‌گیرد:
- آزمایشات خون
- اشعه X
- سی تی اسکن یا MRI سر برای یافتن محل خونریزی، سکته، یا تومور
- نمونه برداری از مایع مغزی- نخاعی (موسوم به پونکسیون کمری) برای یافتن شواهدی از عفونت و خونریزی.
درمان با روش‌های غیرجراحی
داروهای میگرن
سردرد میگرنی حاد ممکن است با داروهای بدون نسخه (OTC) مختلفی مثل استامینوفن، (تیلنول و غیره)، ایبوپروفن (آسپرین، موترین و غیره) و یا ناپروکسن سدیم (Aleve) و یا داروهای تجویزی توسط پزشک، درمان شود.
تحریک مغناطیسی مغز ( ترانس کرانیال TMS)
TMS شامل قرار دادن یک دستگاه الکتریکی کوچک بر روی سر است که از طریق آن پالس‌های مغناطیسی را به پوست بیمار می‌فرستد. هنوز معلوم نیست که TMS دقیقاً چگونه موجب درمان میگرن می‌شود، اما مطالعات نشان داده است که استفاده از آن درزمان شروع میگرن می تواند شدت میگرن را کاهش دهد. این تکنیک همچنین می‌تواند در ترکیب با داروهای فوق‌الذکر (بدون تداخل یافتن با آن‌ها) مورد استفاده قرار گیرد.
طب سوزنی
طب سوزنی به عنوان یک روش درمان برای سردردهای میگرنی به مدت بیش از ۲۰ سال مورد مطالعه قرار گرفته است. اگرچه تمام مطالعات نشان دهنده تاثیر مثبت طب سوزنی در درمان میگرن نمی‌باشد، اما پژوهشگران توافق نظر دارند که طب سوزنی روشی بی‌خطر است که ممکن است برای درمان برخی از افراد موثر واقع شود. یک مطالعه منتشر شده در ۲۰۰۳ نشان می‌دهد که انجام طب سوزنی هنگام شروع علائم سردرد میگرنی و نیز مصرف داروی ایمیترکس، موجب رفع سردرد میگرنی خواهد شد. اما با پیشرفت علائم، مصرف دارو بهتر از طب سوزنی موثر خوهد بود.
علاوه بر طب سوزنی، روش‌های زیر برای درمان میگرن توصیه می‌شود:
تغییرات سبک زندگی، مانند انجام تکنیک‌های تنفسی خاص، تمرینات کی گونگ (qigong) و تغییرات رژیم غذایی.
تزریق بوتاکس
سم بوتولینوم (بوتاکس) برای کمک به برخی بیماران میگرنی تزریق می‌شود و توسط FDA برای درمان میگرن مزمن در بزرگسالان تایید شده است. تزریق بوتاکس در نقاط خاصی از سر و عضلات گردن انجام می‌شود واثرات آن تا ۳ ماه دوام خواهد داشت.
بیوفیدبک
پزشکان امروزه با افزودن یک روش درمانی موثر مانند بیوفیدبک در برنامه‌های درمانی میگرن می‌توانند به شما کمک بیشتری در تسکین سرددرهای میگرنی داشته باشند. بیوفیدبک به شما می‌آموزد که چگونه برخی از فرآیندهای ناخودآگاه بدن خود را کنترل کنید. پس از دریافت آگاهی کامل ذهن از نحوه عملکرد این فرایندها، شما می‌توانید به منظور استراحت، از بین بردن درد و بهبود سلامت کلی جسمانی خود کنترل این عملکردها را بیاموزید. بیوفیدبک به عنوان یک روش درمانی از ذهن شما برای کنترل بدن استفاده می‌کند. سنسورهای بیوفیدبک به شما می‌گویند که در داخل بدن شما چه اتفاقی می‌افتد، بنابراین شما می‌توانید به طور داوطلبانه عملکردهایی نظیر کنترل ضربان قلب، فشار خون و تنش عضلانی را یاد بگیرید.
درمان کایروپراکتیک
چندین کارآزمایی بالینی نشان می‌دهد که درمان کایروپراکتیک ستون فقرات ممکن است به درمان سردردهای میگرنی کمک کند.در یک تحقیق انجام شده از افراد مبتلا به میگرن، ۲۲٪ از کسانی که
تحت درمان کایروپراکتیک قرار گرفته‌اند، بیش از ۹۰٪ کاهش حملات میگرنی را گزارش داده‌اند. همچنین، ۴۹ درصد از مبتلایان به میگرن، کاهش قابل توجه شدت هرحمله میگرنی را گزارش داده‌اند.
ماساژ و فیزیوتراپی
بازتاب درمانی (رفلکسولوژی) تکنیکی است که بر “نقاط رفکلس” دست و پا فشار وارد می‌کند. این‌گونه تصور می‌شود که این نقاط با مناطقی در سراسر بدن منطبق است.
مطالعات اولیه نشان می‌دهد که این تکنیک می‌تواند سردرد میگرنی را کاهش دهد و به مبتلایان میگرن کمک کند که داروی کمتری را برای رفع سردرد مصرف کنند. اما هنوز تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. پزشکان بر این باورند که بازتاب درمانی به افراد میگرنی کمک می‌کند از سیگنال‌های بدن خود آگاه‌تر شوند، که این امر می‌تواند به مبتلایان برای آگاهی از حمله میگرن (قبل از شروع درد) کمک کند. پزشکان همچنین معتقدند که درمان سردرد میگرنی با فیزیوتراپی به بهبود سلامت کلی و افزایش سطح انرژی افراد کمک می‌کند.
رژیم غذایی و میگرن
هیچ رژیم غذایی خاصی برای افراد مبتلا به میگرن وجود ندارد که بتواند به کاهش علائم آن کمک کند. بااین‌حال، همان‌طور که قبلاً ذکر شد، برخی از غذاها می‌تواند در افراد مستعد، محرک سردردهای میگرن باشد. این مواد غذایی عبارتند از:
- شراب قرمز
- پنیرهای کهنه
- مواد نگهدارنده مورد استفاده در گوشت‌های دودی (نیترات‌ها)
- منو سدیم گلوتامات
- شیرین کننده‌های مصنوعی
- شکلات
- محصولات لبنی
