گودی و قوس زیاد کمر: علت و درمان با حرکات اصلاحی و ورزش

اگر قسمت منحنی پایین کمر ما بیش‌ازحد به سمت داخل قوس پیدا کند، به آن لوردوز کمری می‌گویند. در این موقعیت دیسک‌ها، رباط‌ها، عضلات و مفاصلی که حرکت ستون فقرات را تحت کنترل دارند، در موقعیتی نادرست قرار می‌گیرند، درنتیجه ممکن است تحت‌فشار قرارگرفته و حتی در موارد شدید پاره شوند.

علل لوردوز

---

عوامل بسیاری می‌تواند باعث شود انحنای ستون فقرات از حالت طبیعی خود خارج گردد.

برخی از این عوامل عبارت‌اند از:

• آکندروپلازی (Achondroplasia) – در این شرایط استخوان‌ها به‌صورت طبیعی رشد نمی‌کنند و منجر به کوتاهی قد در افراد می‌شود.
• اسپوندیلولیستزی (Spondylolisthesis) – در این حالت مهره‌های کمر به سمت جلو لغزش پیدا می‌کنند.
• پوکی استخوان – مهره‌ها شکننده شده و به‌راحتی آسیب‌پذیر می‌شوند.
• چاقی – چاقی می‌تواند باعث افزایش قوس کمر شود.
• کیفوز (گوژپشتی) – کیفوز می‌تواند به لوردوز منجر شود.
• التهاب دیسک‌ها
• لوردوز خوش‌خیم در نوجوانان
• سخت شدن عضلات پایینی کمر
• افزایش چربی احشایی
• بارداری
• راشیتیسم

 

 

علائم لوردوز

---

علائم این اختلال به‌شدت بیماری بستگی دارد. علائم لوردوز می‌تواند شامل موارد زیر گردد:

• هنگامی‌که از پهلو به کمر نگاه می‌کنیم، حالتی شبیه به حر ف C را مشاهده خواهیم کرد، همچنین باسن برجسته‌تر به نظر خواهد رسید.
• هنگامی‌که به پشت روی زمین دراز می‌کشید، میان کمر خود و زمین فاصله قابل‌ملاحظه‌ای وجود خواهد داشت.
• درد و احساس ناراحتی در ناحیه کمر.
• ایجاد اختلال در حرکت ( در جهت‌های خاص).

تشخیص

---

تشخیص و اندازه‌گیری دقیق لوردوز دشوار است. ارزیابی لوردوز به روش‌های قدیمی دشوار می‌باشد زیرا ممکن است به دلیل وجود فیوژن یا خشک شدن مهره‌ها و در پیان ادغام مهره‌ها با یکدیگر، تشخیص دشوار گردد. عمدتاً مهره‌های (L4 – L5) و (L5 – S1) در فرایند فیوژن بیشتر درگیر هستند، همچنین این مهره‌ها به ایجاد یک لوردوز طبیعی کمک شایانی می‌کنند. شناسایی و اندازه‌گیری دقیق لوردوز در این ناحیه بسیار مفید است.

افزایش دقت با اسکنر سه بعدی

امروزه از اسکنر سه بعدی برای ساخت پروتز استفاده می‌شود تا مدل و پروتز نهایی دقیقاً در اندازه مناسب تهیه شود. اسکن کامل 360 درجه 30 ثانیه طول می‌کشد و در هر ثانیه 15 فریم گرفته می‌شود. اندازه‌بندی در 5 دقیقه با یک دستور ماکرو ساده انجام می‌شود، پس از ارسال دستور ماکرو رشته بهینه‌ای از پارامترها و دستورات شروع می‌شود. سپس فایل‌ها به سازنده ایمیل می‌شود تا پروتز با استفاده از دستگاه‌های تراش و قالب‌زنی از فلز و مواد جامد دیگر ساخته شود و همان روز برای سفارش دهنده ارسال شود. اسکن سه بعدی علاوه بر استفاده در فرایند ساخت قالب‌ها و بریس‌ها، برای تشخیص اختلال‌های ستون فقرات، مانند اسکولیوز، کیفوز یا قوز، لوردوز یا گودی زیاد کمر و اسپنودیلولیستزی چرخشی در مراحل اولیه نیز به کار برده می‌شود. چون اسکن بدون خطر است، می‌توان آن را بیشتر از رادیوگرافی تکرار کرد و مشکلات ساختار فیزیکی را به سرعت تشخیص داد. برای مثال می‌توان با نشاندن بیمار روی کیسه خلأ و اسکن بدن وی، ویلچیر را دقیقاً متناسب با سایز بیمار ساخت. اسکنر سه بعدی برای اسکن بدن بیمار و ساخت بریس‌های سفارشی نیز به کار برده می‌شود. اسکن سه بعدی برای طراحی کلاه‌ ایمنی محافظ برای نوزادان دچار آسیب‌دیدگی سر نیز کاربرد دارد. این نوزادان باید کلاه مخصوص به سر بگذارند و اسکنر شکل دقیق سر را پویش می‌کند تا کلاه کاملاً اندازه سر نوزاد ساخته شود.

ابزارهای تشخیص لوردوز

---

• اشعه ایکس
• سی‌تی‌اسکن
• اسکن استخوان
• اسکن MRI

درمان

---

بریس

استفاده از بریس‌هایی که مخصوص هر بیمار در کلینیک امید با روش اسکن سه بعدی و با توجه به مشخصات و میزان گودی کمر بیمار ساخته می‌شود به آنها کمک می‌کند تا در یک دوره درمانی گودی کمر و عوارض ناشی از آن بطور چشم گیری بهبود پیدا کند.

چربی‌های شکم خود را کاهش دهید.

با خوردن غذاهای سالم شروع کنید: مصرف نوشابه، تنقلات کم‌ارزش و کربوهیدرات‌ها را به حداقل ممکن برسانید، و بیشتر از غذاهای باکیفیت‌تر (گوشت گاو، مرغ، ماهی تن، سبزیجات) تغذیه نمایید. 3 بار در هفته، تمرین با وزنه انجام دهید. این کار باعث می‌شود میزان سوخت و سازو حجم عضلاتتان افزایش یابد، درعین‌حال چربی‌های شما سوزانده شده و حجمشان کاهش می‌یابد. همچنین به تقویت عضلات شکم خود بپردازید.

کمتر بنشینید.

با توجه به ماهیت زندگی امروزی و شغل ما این کار خیلی سخت به نظر می‌رسد، اما حداقل می‌توانید زمانی که کار نمی‌کنید از نشستن اجتناب ورزید (مثلاً در هنگام غذا خوردن و یا در صف انتظار سعی کنید بایستید).

انجام صحیح حرکت اسکات

برای جلوگیری از ایجاد درد هنگام اسکات، عضلات شکم خود را منقبض کنید، این کار باعث می‌شود از ایجاد قوس بیش‌ازحد در کمر، جلوگیری شود. کمی زانوهای خود را به سمت بیرون بچرخانید، این کار باعث می‌شود عضلات گلوتئال بیشتر درگیر شوند.

داروها

برای از بین بردن ناراحتی و دردتان می‌توانید از مسکن‌ها استفاده نمایید. داروهای ضد درد ازجمله مسکن‌های غیراستروئیدی می‌توانند برای کاهش درد و تورم مؤثر واقع شوند.

 استفاده از بریس یا کمربند طبی

از یک کمربند طبی یا بریس استفاده نمایید. اگر در دوران کودکی برای شما انحنای غیرطبیعی کمر تشخیص داده شود، پوشیدن کمربند طبی می‌تواند از گسترش این اختلال جلوگیری به عمل آورد.

ماساژ درمانی

در طول زمان به دلیل فعالیت بیش‌ازحد، عدم فعالیت، یا تروما، ممکن است در عضلات تنش‌هایی انباشته گردد. مراقبت مداوم برای بازیابی بدن و نرمش‌های روزانه می‌تواند تنش ماهیچه‌ها را کاهش داده و آن‌ها را به حالت طبیعی بازگردند. یک برنامه مراقبتی مناسب به شما کمک می‌کند که تنش و استرس را از عضلات خود دور کنید، این کار باعث می‌شود در طول زندگی، درد کمتر به سراغ شما بیاید.

تمرینات اصلاحی لوردوز

عوامل متعددی در ایجاد لوردوز مؤثر هستند، برخی از این عوامل عبارت‌اند از: ضعف عضلات مرکزی، خشکی تاندون فلکسور ران، انجام نادرست حرکات ورزشی ، ضعف عضلات گلوتئال و غیره. از طریق برخی تمرینات ورزشی ممکن است برخی از این مشکلات برطرف شده و لوردوز اصلاح گردد. در ادامه برخی از این تمرینات را معرفی خواهیم کرد:

تمرینات کششی برای اصلاح لوردوز

توصیه می‌شود بیماران قبل از شروع هر برنامه توان‌بخشی و یا تمرین ورزشی، با پزشک خود مشورت نمایند.

کشش عضله خم کننده ران

ماهیچه ایلیوپسواس قوی‌ترین عضله خم کننده ران محسوب می‌شود. این تمرین، این عضله را تحت کشش قرار می‌دهد.

• مطابق تصویر یکی از زانوهای خود را بروی زمین قرار دهید.
• درحالی‌که پشت شما صاف می‌باشد به‌آرامی لگن خود را به سمت جلو بکشید.
• شما کشش عضلات خود را حس خواهید کرد.
• این کشش را برای 20 الی 30 ثانیه نگه‌دارید.
• 3 الی 5 بار این تمرین را در روز تکرار نمایید.

تمرین کشش کمر

• به پشت دراز کشیده و زانوهای خود را به سمت داخل خم نمایید.
• تا جایی که اذیت نمی‌شوید، زانوهای خود را به‌طرف خود بکشید.
• این موقعیت را 20 الی 30 ثانیه نگه‌دارید.
• چند بار در روز، هر نوبت 3 الی 5 بار تکرار نمایید.

کشش بالاتنه

تقریباً همیشه وجود قوس بیش‌ازحد کمر، با افتادگی شانه‌ها همراه است، بنابراین این اختلال نیز باید موردتوجه قرار بگیرد.

از یک باند کشی استفاده کرده و 3 بار در روز، هر نوبت 10 مرتبه به تمرینات کششی شانه خود بپردازید.

تمرینات تقویت‌کننده عضلات برای اصلاح لوردوز

کرانچ شکم (ساده)

• به پشت دراز کشیده، زانوهای خود را خم‌کنید.
• دستان خود را در نزدیکی زانوهای خود نگه‌داشته، سپس سر و شانه خود را از زمین بلند کرده و سپس به حالت قبل بازگردانید.
• این تمرین را تا جایی ادامه دهید که عضلات شکم شما خسته شوند.
• سپس به مدت یک دقیقه استراحت کنید.
• سعی کنید در روز 2 الی 3 ست این تمرین را انجام دهید.

کرانچ شکم (با شدت بیشتر)

شما می‌توانید شدت کرانچ شکم را افزایش دهید، برای این کار می‌توانید دستان خود را هنگام بلند کردن شانه‌ها از زمین، بر روی سینه قرار داده یا آن‌ها را در کنار سر خود نگه‌دارید. هرگز دستان خود را در پشت سر قرار ندهید، این کار باعث می‌شود به گردن شما فشار وارد شود.

کرانچ چرخشی شکم

• به پشت بر روی زمین دراز کشیده و زانوهای خود را خم‌کنید، پاها بر روی زمین قرار داشته باشند.
• دستان خود را در کنار سرتان قرار دهید.
• سر و شانه را از روی زمین بلند کرده و در هنگام بلند کردن، به‌طرف پهلو، کمی چرخش داشته باشید. به‌نحوی‌که آرنج دست راست به سمت زانوی پای چپ نزدیک شود.
• به موقعیت قبلی بازگشته و این بار در جهت مخالف تمرین را انجام دهید.
• این تمرین را به‌صورت متناوب و با چرخش به سمت راست و چپ، تکرار نمایید.
• در ابتدا با 2 ست، هر نوبت 10 بار تکرار شروع نماید. سپس به‌آرامی آن را به 3 ست و هر ست 20 مرتبه تکرار، برسانید.

تمرین پل زدن

• به پشت دراز کشیده، زانوی خود را خم نمایید، کف پاها را بر روی زمین قرار دهید.
• به‌آرامی باسن و کمر خود را از زمین بلند کنید.
• سعی کنید تا آنجا که می‌توانید باسن خود را از زمین دور کنید.
• شما درگیر شدن عضلات خود را حس خواهید کرد.
• این موقعیت را 5 الی 10 ثانیه نگه‌دارید.
• مقداری استراحت کنید.
• سپس حرکت را تکرار نمایید.

در ابتدا این تمرین را با 2 ست، هر ست 10 بار تکرار شروع نمایید. سپس به‌تدریج آن را به 3 ست و هر ست 20 مرتبه تکرار برسانید. به‌منظور افزایش سطح شدت این تمرین، می‌توانید آن را با یک پا انجام دهید.

جراحی

در موارد شدید انحنای قوس کمر، که با اقدامات فوق بهبود نمی‌یابد، ممکن است جراحی موردنیاز باشد. در این روش به کمک میله‌های فلزی، پیچ یا قلاب، ستون فقرات را صاف می‌کنند. به‌منظور رشد و ایجاد ثبات در ستون فقرات، در جریان عمل جراحی، پیوند استخوان نیز می‌تواند انجام شود.